PinaColada
03-20-2014, 23:29
Sau cuộc tàn sát quân khởi nghĩa đẫm máu, người dân bắt đầu kể về câu chuyện vong linh tử sĩ hiện về bắt hồn lính Pháp tại Khám Lớn Sài G̣n, nơi mà nay đă trở thành Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.Hồ Chí Minh.
“Tam giác quỷ” tại Sài G̣n
Có lẽ ít ai biết rằng thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM, số 69, Lư Tự Trọng, quận 1 xưa kia chính là Khám lớn Sài G̣n – nơi nhuốm màu chết chóc bậc nhất của vùng Nam kỳ lục tỉnh.
Dưới thời thuộc Pháp, Khám Lớn Sài G̣n cùng với Toà án Sài G̣n (xây năm 1881-1885) và Dinh Thống đốc Nam Kỳ, nay là Dinh Độc Lập (xây năm 1885 – 1890) nằm ở ba góc tạo thành “tam giác quỷ” - biểu tượng hùng hồn nhất của bộ máy thống trị thực dân.
Trong đó, đáng sợ nhất là Khám Lớn Sài G̣n với những vụ xử tử công khai, chiếc máy chém lớn nhất Việt Nam và hàng trăm tù chính trị bỏ mạng tại nơi đây.
Khám Lớn chính là nơi giam giữ các nhà yêu nước nổi tiếng của Việt Nam như Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm, Trần Phú, Lê Hồng phong, Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Vơ Văn Tần, Phan Đăng Lưu, Phạm Văn Đồng, Phạm Hùng, Nguyễn Thị Minh Khai, Lư Tự Trọng...
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589108&stc=1&d=1395358098
Mặt trước của Thư viện Khoa học Tổng hợp nh́n ra là một mặt Ṭa án nhân dân thành phố (Xưa là Ṭa án Sài G̣n)
Khám Lớn được xây dựng năm 1886, đến năm 1890 th́ hoàn thành. Mặt chính của Khám Lớn ở đường Lagran Dière (nay là đường Lư Tự Trọng), mặt sau giáp đường Espagne (Lê Thánh Tôn), hai bên là đường Mac Mahon (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa), và Filippini (Nguyễn Trung Trực).
Đây là một trong những nhà ngục có vẻ ngoài u ám và rùng rợn nhất với 4 mặt tường ngoài được sơn đen, mặt chính được rào kín bằng song sắt. Mỗi pḥng giam chỉ có một ô cửa sổ rất nhỏ, trên cao.
Tù nhân tại Khám Lớn Sài G̣n đều bị cùm một chân bằng xích sắt, có độ dài đủ để di chuyển khắp pḥng giam. Do thiếu ánh sáng, ẩm thấp và vệ sinh kém, nên dịch bệnh thường xuyên xảy ra ở Khám Lớn khiến tù nhân chết nhiều vô kể.
Khám lớn Sài G̣n c̣n có một xà lim dành riêng cho những tù nhân bị kết án tử h́nh. Đó là một đường hầm kín, dài 5 mét, rộng 3 mét, ba mặt là tường, c̣n lại là một cửa sắt dày, chỉ đục vài lỗ nhỏ để thông hơi, tối tăm, u uất không khác ǵ địa ngục.
Chiếc máy chém lớn nhất Việt Nam được thực dân Pháp đặt ở Khám Lớn Sài G̣n vào năm 1917. Đây là biểu tượng của tội ác man rợ nhất thời bấy giờ khi chiều cao của máy chém đến 4,5 mét và lưỡi dao nặng hơn 50 kư.
Và sở dĩ Khám Lớn trở thành khu vực đáng sợ nhất của “tam giác quỷ” Sài G̣n là bởi ở đây thường xử tử tù nhân ngay ngoài đường. Mà cụ thể là đường Lagran Dière (nay là Lư Tự Trọng). Tử tù thường bị lôi ra hành h́nh vào nửa đêm khuya khoắt, cùng với cỗ máy chém khổng lồ.
Chém người xong, giám quản cho xe ṿi rồng đến xịt nước để rửa vết máu, đến rạng sáng th́ con đường đă không c̣n dấu tích của cuộc hành h́nh thảm khốc đêm qua.
Hai chiến sĩ cách mạng Lư Tự Trọng và Nguyễn Thị Minh Khai đă bị đưa lên máy chém tại nơi đây. Do vậy, không ngẫu nhiên mà con đường Lagran Dière – mặt chính của Khám Lớn Sài G̣n sau giải phóng đă được mang tên người anh hùng trẻ tuổi Lư Tự Trọng.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589109&stc=1&d=1395358098
Tượng Lư Tự Trọng được đặt trong khuôn viên Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM
Giải cứu "hoàng đế Phan Xích Long"
Chính v́ những vụ hành h́nh giữa đường, mà 4 mặt Khám Lớn bị gọi là nơi đáng sợ nhất Sài G̣n lúc bấy giờ với những lời đồn đại về ma cụt đầu, ngồi vắt vẻo trên cây, lâu lâu lại hiện xuống than khóc với người đi đường.
"Sanh vi tướng, tử vi thần", có thời dân lục tỉnh miền Nam đồn rằng, những linh hồn tử sĩ này đă hiện về bắt vía lính Pháp, gây ra những cái chết bí ẩn của các cai ngục tại Khám Lớn Sài G̣n.
Tuy vậy, theo các cao niên cư trú tại Sài G̣n, th́ nơi này linh thiêng hơn là đáng sợ. Bởi Khám Lớn đă chứng kiến sự hy sinh của rất nhiều nghĩa sĩ trong cuộc giải cứu "Hoàng đế Phan Xích Long".
Về cuộc cướp ngục giải cứu Phan Xích Long, đây chính là sự kiện dấy lên ḷng yêu nước và căm thù giặc ngoại xâm của nhân dân cả nước. Phan Xích Long tên thật là Phan Phát Sanh, sinh năm 1893 ở Chợ Lớn.
Khi Phan Xích Long mới vừa 18 tuổi ông đă được các tri thức yêu nước là Nguyễn Hữu Trí và Nguyễn Văn Hiệp suy tôn làm lănh tụ Hội kín chống Pháp.
Nhằm kế thừa được phong trào yêu nước Cần Vương, Phan Phát sanh đă mượn danh nghĩa là con trai vua Hàm Nghi, tự phong là "Đông cung thái tử", "Phan Xích Long hoàng đế", … Những nghĩa sĩ tàn dư của phong trào Cần Vương và trí thức, nông dân trên toàn quốc đă vô cùng phấn khởi tham gia Hội kín chống Pháp.
Đêm 23 rạng sáng 24.3.1913 Hội kín chống Pháp lập kế hoạch bí mật ném ḿn phá hoại các đồn lính Pháp ở Sài G̣n, Chợ Lớn. Nhưng trước đó, kế hoạch đă bị lộ, kể cả thủ lĩnh Phan Xích Long cũng bị bắt ở Phan Thiết và đang dẫn độ về Khám Lớn Sài G̣n.
Bị phục kích bất ngờ, hầu hết nghĩa quân tham gia kế hoạch đều bị giết và bắt sống. Bọn giặc ngoại xâm tra khảo Phan Xích Long và nghĩa quân dưới trướng một cách dă man, ḥng truy quét được hết số "tàn quân" và đầu năo c̣n sót lại của Hội kín. Nhưng Phan Xích Long vẫn can trường "thà chết không khai".
Năm 1916, Hội kín tiếp tục lên kế hoạch giải cứu "Hoàng đế Phan Xích Long". Đêm 14 rạng sáng 15.2.1916 hơn 300 hội viên từ Sài G̣n, Gia Định, Chợ Lớn, Thủ Dầu Một, Biên Ḥa, ... bí mật về trung tâm Sài G̣n để cướp ngục.
Nhưng gươm đao, giáo mác làm sao chống lại súng ống tối tân, 19 nghĩa sĩ đă hy sinh tại trận, một số bị bắt sống. Để thị uy, sau đó một tuần tức ngày 22.2.1916 Pháp quyết định xử tử Phan Xích Long và 37 nghĩa sĩ trong Hội kín, Phan Xích Long bị hành quyết khi chỉ mới 23 tuổi.
Nhưng hành động dă man này của thực dân Pháp chỉ làm cho người dân thêm phần căm phẫn. Họ bí mật cắm nhang dưới các gốc cây trên đường Lagran Dière để tưởng nhớ vong linh các nghĩa sĩ đă bỏ mạng.
Sự bi tráng của cuộc khởi nghĩa Hội kín chống Pháp đă khiến 4 mặt đường Khám lớn trở thành vùng đất linh thiêng bật nhất trung tâm Sài G̣n lúc bấy giờ.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589110&stc=1&d=1395358098
Hằng ngày có rất đông người dân đến thư viện để học tập, nghiên cứu
Cho đến bây giờ, Khám Lớn Sài G̣n đẫm máu ngày xưa đă trở thành Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM. Hằng ngày, rất đông người dân TP.HCM ra vào học tập nghiên cứu tại đây, nhưng liệu có mấy ai biết nơi này đă từng là vùng đất linh với hàng trăm tử sĩ và tù chính trị đă bỏ mạng để bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc.
BÁ NGUYỄN
MTG
“Tam giác quỷ” tại Sài G̣n
Có lẽ ít ai biết rằng thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM, số 69, Lư Tự Trọng, quận 1 xưa kia chính là Khám lớn Sài G̣n – nơi nhuốm màu chết chóc bậc nhất của vùng Nam kỳ lục tỉnh.
Dưới thời thuộc Pháp, Khám Lớn Sài G̣n cùng với Toà án Sài G̣n (xây năm 1881-1885) và Dinh Thống đốc Nam Kỳ, nay là Dinh Độc Lập (xây năm 1885 – 1890) nằm ở ba góc tạo thành “tam giác quỷ” - biểu tượng hùng hồn nhất của bộ máy thống trị thực dân.
Trong đó, đáng sợ nhất là Khám Lớn Sài G̣n với những vụ xử tử công khai, chiếc máy chém lớn nhất Việt Nam và hàng trăm tù chính trị bỏ mạng tại nơi đây.
Khám Lớn chính là nơi giam giữ các nhà yêu nước nổi tiếng của Việt Nam như Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm, Trần Phú, Lê Hồng phong, Ngô Gia Tự, Nguyễn Văn Cừ, Vơ Văn Tần, Phan Đăng Lưu, Phạm Văn Đồng, Phạm Hùng, Nguyễn Thị Minh Khai, Lư Tự Trọng...
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589108&stc=1&d=1395358098
Mặt trước của Thư viện Khoa học Tổng hợp nh́n ra là một mặt Ṭa án nhân dân thành phố (Xưa là Ṭa án Sài G̣n)
Khám Lớn được xây dựng năm 1886, đến năm 1890 th́ hoàn thành. Mặt chính của Khám Lớn ở đường Lagran Dière (nay là đường Lư Tự Trọng), mặt sau giáp đường Espagne (Lê Thánh Tôn), hai bên là đường Mac Mahon (nay là Nam Kỳ Khởi Nghĩa), và Filippini (Nguyễn Trung Trực).
Đây là một trong những nhà ngục có vẻ ngoài u ám và rùng rợn nhất với 4 mặt tường ngoài được sơn đen, mặt chính được rào kín bằng song sắt. Mỗi pḥng giam chỉ có một ô cửa sổ rất nhỏ, trên cao.
Tù nhân tại Khám Lớn Sài G̣n đều bị cùm một chân bằng xích sắt, có độ dài đủ để di chuyển khắp pḥng giam. Do thiếu ánh sáng, ẩm thấp và vệ sinh kém, nên dịch bệnh thường xuyên xảy ra ở Khám Lớn khiến tù nhân chết nhiều vô kể.
Khám lớn Sài G̣n c̣n có một xà lim dành riêng cho những tù nhân bị kết án tử h́nh. Đó là một đường hầm kín, dài 5 mét, rộng 3 mét, ba mặt là tường, c̣n lại là một cửa sắt dày, chỉ đục vài lỗ nhỏ để thông hơi, tối tăm, u uất không khác ǵ địa ngục.
Chiếc máy chém lớn nhất Việt Nam được thực dân Pháp đặt ở Khám Lớn Sài G̣n vào năm 1917. Đây là biểu tượng của tội ác man rợ nhất thời bấy giờ khi chiều cao của máy chém đến 4,5 mét và lưỡi dao nặng hơn 50 kư.
Và sở dĩ Khám Lớn trở thành khu vực đáng sợ nhất của “tam giác quỷ” Sài G̣n là bởi ở đây thường xử tử tù nhân ngay ngoài đường. Mà cụ thể là đường Lagran Dière (nay là Lư Tự Trọng). Tử tù thường bị lôi ra hành h́nh vào nửa đêm khuya khoắt, cùng với cỗ máy chém khổng lồ.
Chém người xong, giám quản cho xe ṿi rồng đến xịt nước để rửa vết máu, đến rạng sáng th́ con đường đă không c̣n dấu tích của cuộc hành h́nh thảm khốc đêm qua.
Hai chiến sĩ cách mạng Lư Tự Trọng và Nguyễn Thị Minh Khai đă bị đưa lên máy chém tại nơi đây. Do vậy, không ngẫu nhiên mà con đường Lagran Dière – mặt chính của Khám Lớn Sài G̣n sau giải phóng đă được mang tên người anh hùng trẻ tuổi Lư Tự Trọng.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589109&stc=1&d=1395358098
Tượng Lư Tự Trọng được đặt trong khuôn viên Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM
Giải cứu "hoàng đế Phan Xích Long"
Chính v́ những vụ hành h́nh giữa đường, mà 4 mặt Khám Lớn bị gọi là nơi đáng sợ nhất Sài G̣n lúc bấy giờ với những lời đồn đại về ma cụt đầu, ngồi vắt vẻo trên cây, lâu lâu lại hiện xuống than khóc với người đi đường.
"Sanh vi tướng, tử vi thần", có thời dân lục tỉnh miền Nam đồn rằng, những linh hồn tử sĩ này đă hiện về bắt vía lính Pháp, gây ra những cái chết bí ẩn của các cai ngục tại Khám Lớn Sài G̣n.
Tuy vậy, theo các cao niên cư trú tại Sài G̣n, th́ nơi này linh thiêng hơn là đáng sợ. Bởi Khám Lớn đă chứng kiến sự hy sinh của rất nhiều nghĩa sĩ trong cuộc giải cứu "Hoàng đế Phan Xích Long".
Về cuộc cướp ngục giải cứu Phan Xích Long, đây chính là sự kiện dấy lên ḷng yêu nước và căm thù giặc ngoại xâm của nhân dân cả nước. Phan Xích Long tên thật là Phan Phát Sanh, sinh năm 1893 ở Chợ Lớn.
Khi Phan Xích Long mới vừa 18 tuổi ông đă được các tri thức yêu nước là Nguyễn Hữu Trí và Nguyễn Văn Hiệp suy tôn làm lănh tụ Hội kín chống Pháp.
Nhằm kế thừa được phong trào yêu nước Cần Vương, Phan Phát sanh đă mượn danh nghĩa là con trai vua Hàm Nghi, tự phong là "Đông cung thái tử", "Phan Xích Long hoàng đế", … Những nghĩa sĩ tàn dư của phong trào Cần Vương và trí thức, nông dân trên toàn quốc đă vô cùng phấn khởi tham gia Hội kín chống Pháp.
Đêm 23 rạng sáng 24.3.1913 Hội kín chống Pháp lập kế hoạch bí mật ném ḿn phá hoại các đồn lính Pháp ở Sài G̣n, Chợ Lớn. Nhưng trước đó, kế hoạch đă bị lộ, kể cả thủ lĩnh Phan Xích Long cũng bị bắt ở Phan Thiết và đang dẫn độ về Khám Lớn Sài G̣n.
Bị phục kích bất ngờ, hầu hết nghĩa quân tham gia kế hoạch đều bị giết và bắt sống. Bọn giặc ngoại xâm tra khảo Phan Xích Long và nghĩa quân dưới trướng một cách dă man, ḥng truy quét được hết số "tàn quân" và đầu năo c̣n sót lại của Hội kín. Nhưng Phan Xích Long vẫn can trường "thà chết không khai".
Năm 1916, Hội kín tiếp tục lên kế hoạch giải cứu "Hoàng đế Phan Xích Long". Đêm 14 rạng sáng 15.2.1916 hơn 300 hội viên từ Sài G̣n, Gia Định, Chợ Lớn, Thủ Dầu Một, Biên Ḥa, ... bí mật về trung tâm Sài G̣n để cướp ngục.
Nhưng gươm đao, giáo mác làm sao chống lại súng ống tối tân, 19 nghĩa sĩ đă hy sinh tại trận, một số bị bắt sống. Để thị uy, sau đó một tuần tức ngày 22.2.1916 Pháp quyết định xử tử Phan Xích Long và 37 nghĩa sĩ trong Hội kín, Phan Xích Long bị hành quyết khi chỉ mới 23 tuổi.
Nhưng hành động dă man này của thực dân Pháp chỉ làm cho người dân thêm phần căm phẫn. Họ bí mật cắm nhang dưới các gốc cây trên đường Lagran Dière để tưởng nhớ vong linh các nghĩa sĩ đă bỏ mạng.
Sự bi tráng của cuộc khởi nghĩa Hội kín chống Pháp đă khiến 4 mặt đường Khám lớn trở thành vùng đất linh thiêng bật nhất trung tâm Sài G̣n lúc bấy giờ.
http://vietsn.com/forum/attachment.php?attac hmentid=589110&stc=1&d=1395358098
Hằng ngày có rất đông người dân đến thư viện để học tập, nghiên cứu
Cho đến bây giờ, Khám Lớn Sài G̣n đẫm máu ngày xưa đă trở thành Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM. Hằng ngày, rất đông người dân TP.HCM ra vào học tập nghiên cứu tại đây, nhưng liệu có mấy ai biết nơi này đă từng là vùng đất linh với hàng trăm tử sĩ và tù chính trị đă bỏ mạng để bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc.
BÁ NGUYỄN
MTG