Hanna
01-16-2015, 17:51
Ngôi đền báo chí của người Việt nếu có chỉ là một túp lều tranh so với các đền đài của Tây phương. Thần linh trong ngôi đền ấy chỉ là những ông b́nh vôi chơng chơ nằm lăn lóc dưới đất không ai tu bổ nâng niu. Không hề có tín đồ nào vào khấn vái đă đành nhưng đến một tiếng chuông hàng ngày cũng không xuất hiện.
Gần bốn triệu người xuống đường tuần hành biểu t́nh ở Paris và vùng phụ cận v́ tự do báo chí bị giết hại cho chúng ta nghĩ ǵ?
Người Pháp và hàng chục nguyên thủ các quốc gia EU và Tây phương đă cho khủng bố Hồi giáo thấy sự phản ứng của họ: Tự do báo chí là bất khả xâm phạm. Sợ hăi bạo lực và khủng bố có giới hạn và khi đă hết giới hạn của nó th́ tiếng nói của gần 4 triệu con người ấy hôm nay là tiếng gầm của lương tri nhân loại.
Al Qaeda và hồi giáo cực đoan đánh bom nơi này nơi khác gây chết chóc cho nhân loại với hàng tá lư do nhưng lư do mà chúng dễ gây căm phẫn trong ḷng những kẻ cuồng si nhất vẫn là báng bổ tiên tri Mohamed của người Hồi giáo.
Ngay sau sự việc bi thảm xảy ra không ít người cho rằng tờ Charlie Hebdo đă đi quá xa trong quyền tự do báo chí của người cầm bút và cũng không ít người từng có vấn đề với báo chí đă hả hê tự cho ḿnh cái cảm giác thắng lợi tinh thần và lầm bầm chúc dữ cho một nền tự do mà họ không bao giờ muốn: Tự do báo chí.
Người Việt trên khắp thế giới đă nh́n biến cố này với nhiều tâm t́nh khác nhau tùy thuộc vào nơi họ cư trú và sinh hoạt xă hội. Tuy nhiên một cách tổng quát có lẽ người Việt không xúc động v́ cái quyền tự do báo chí bị chà đạp mà xúc động trong hầu hết trái tim của người xa xứ là sự dă man của bọn thủ ác cùng cái chết của những con người cầm bút trong tư thế tuyệt vọng khi bị chúng chĩa súng vào ḿnh.
Sự ra đi t́m tự do với máu và nước mắt khiến tín hiệu của sự tàn ác làm người tị nạn nhanh chóng cảm nhận hơn là các khái niệm trừu tượng về tự do báo chí. Bao nhiêu năm qua, tự do báo chí đối với chúng ta là một cụm từ vừa quen vừa lạ. Chưa ai thấy rằng nếu cái tự do ấy bị đánh cắp, bị chà đạp hay bị lạm dụng th́ con người sẽ bị tác động đến thế nào và sự tác động ấy có rơ rệt như tại Paris hiện nay hay không.
Kinh nghiệm về tự do báo chí của Việt Nam đă nhiều lần không khác ǵ Paris và trong những lần đó dư luận chưa tỏ ra thật sự đau cái đau tự do báo chí bị bức tử mà chỉ xót xa cho vết thương hay cái chết của nạn nhân. Dù sao th́ cái đau đó là cái đau của đồng loại không phải là nỗi đau của chính ḿnh khi ư thức bị tước mất tự do, v́ vậy ngọn lửa bùng lên chống lại cái ác chưa đủ mạnh để cả dân tộc thấy tự do báo chí là cần thiết và quan trọng đến mức nào đối với một nền dân chủ thật sự.
Tờ Charlie Hebdo tuy không nổi tiếng như các tờ báo danh giá khác của Pháp nhưng nó có độc giả riêng của ḿnh và trong mỗi số báo nó chấp nhận đối diện những vấn đề muôn thuở của xă hội hay con người. Về xă hội nó mang những thói hư tật xấu của người Pháp ra mổ xẻ, về con người nó soi mói từng sợi tóc của các chính trị gia, những kẻ đạo đức giả và hàng tá khuôn mặt nổi tiếng khắp thế giới để độc giả của nó biết được những góc tối mà nó phát hiện. Độc giả có thể tin hay không tin điều nó nói nhưng họ có cơ hội thấy rằng không có vùng cấm nào cho một tờ báo tại Paris.
Ngay cả đó là khu vực tự do tôn giáo.
Nhưng cái tôn giáo mà Charlie vạch ra không phải là thứ tôn giáo chuẩn mực, hướng thiện, ngược lại là thứ tôn giáo dung dưỡng và hô hào giết người với mục tiêu hài ḷng Mohamed do các giáo chủ bất nhân của Hồi giáo cực đoan hướng dẫn cho những thành phần cuồng tín. Charlie vẽ h́nh ảnh của Mohamed dung tục và tham lam vô độ. Những h́nh ảnh đó dĩ nhiên gây căm phẫn cho bọn khủng bố đội lốt Hồi giáo nhưng điều đáng ngạc nhiên là không ít người lại cho rằng đụng tới tôn giáo là điều cấm kỵ ở tại bất cứ quốc gia nào. Trong trường hợp này sự cấm kỵ trở thành khôi hài và tự do báo chí bị ném đá một cách đáng ngạc nhiên.
Báo chí Việt Nam tuy phôi thai nhưng người viết trào phúng và vẽ biếm họa không hề thiếu. Từ trong thời gian chiến tranh đă có Chu Tử, Thương Sinh, Thần Đăng, Tư Trời Biển, Kiều Phong, Hiếu Chân, Tiểu Nguyên Tử, Sức Mấy, Tú Xe, Tú Kếu, Tú Rua… những cây bút sắc bén ấy đă không ngần ngại bất cứ lănh vực nào, viết ra mặt trái của chế độ, kể cả chế độ cộng sản cùng những gương mặt lem luốc của chính quyền miền Nam lúc ấy.
Đối với cộng sản, cái giá phải trả cho người cầm bút là sinh mạng của chính người kư giả. Từ Chung của nhật báo Chính Luận bị bắn tử thương ngay trước nhà ông vào trưa ngày 30 tháng 12 năm 1965. Chỉ vài tháng sau, vào ngày 16 tháng 4 năm 1966 Chu Tử lúc ấy đang làm chủ nhiệm tờ báo Sống cũng bị bắn nhưng rất may cho ông không chết. Sau này báo chí trong nước công khai cho biết hung thủ của cả hai vụ là Huỳnh Văn Long, một cán bộ nằm vùng của Mặt trận giải phóng miền Nam.
Chiến tranh chống chế cho hành động bắn kư giả của cộng sản miền Bắc nhưng là sự chống chế khiên cưỡng, v́ chiến tranh không cho phép bắn vào báo chí, ngay cả báo chí của kẻ thù. Đây không phải là luật hay công ước quốc tế nhưng là luật bất thành văn của con người trong xă hội văn minh. Tiếc thay người cộng sản cũng như bọn khủng bố thời nay không có được sự văn minh tối thiểu để biết rằng báo chí không phải là nơi có thể dùng súng đạn để bịt miệng sự thật.
Chiến tranh là vậy, nhưng khi hết chiến tranh người ta vẫn tiếp tục dùng những lời ngụy biện để tiếp tục bắn kư giả. Trường hợp điển h́nh nhất là kư giả Lê Triết tức Tú Rua, người giữ mục “Ngày lại ngày” của tạp chí Văn Nghệ Tiền Phong, chuyên viết châm chọc bất cứ ai mà ông cho rằng có biểu hiện bất chính hay có hành động gây hại tới xă hội, cộng đồng.
Đêm 22 tháng 9 năm 1990 Nhà báo Lê Triết bị bắn chết trong khi ông và vợ đậu xe trước nhà ông tại ngoại ô Bailey Crossroads, tiểu bang Virginia, Hoa Kỳ.
Cái chết của ông được báo chí Mỹ theo dơi sát xao nhưng không t́m ra được manh mối nào v́ cộng đồng Việt Nam không hợp tác để truy t́m thủ phạm. Người Việt cảm xúc v́ ông là đồng hương nhưng không ít người lắc đầu tiếc rẻ cho rằng giá mà ông đừng viết cay độc và mạnh mẽ như vậy th́ không đến nỗi mang tới cái chết. Một sự lắc đầu tiếc rẻ thoang thoảng yếu tố bào chữa cho kẻ sát nhân.
Quan trọng hơn, những cái lắc đầu tội nghiệp ấy đă góp phần cổ vơ cho sự triệt tiêu tự do báo chí khi muốn tự do ấy đi theo và nằm trong sự phải đạo chứ hoàn toàn không xét theo yếu tố luật pháp.
Hoa Kỳ là nước có nền tự do báo chí nhất thế giới nhưng nó cũng có nền luật pháp công minh đủ khả năng bảo vệ cho bất cứ công dân nào bị báo chí mạ lỵ, vu khống hay cố t́nh xuyên tạc, làm nhục trước công luận qua phương tiện truyền thông. Tự do báo chí chưa bao giờ vượt ra khỏi giới hạn luật pháp của chính đất nước cổ vũ và bảo vệ nó.
“Ao thả vịt” của Chu Tử bị cộng sản bắn bỏ, “Ngày lại ngày” của Tú Rua bị chính nền tự do báo chí của người Việt tỵ nạn ám sát. Ám sát v́ im lặng trong sợ hăi. V́ khái niệm phải đạo trong báo chí và nhất là v́ báo chí không phải là chuyện của ḿnh.
Ngôi đền báo chí của người Việt nếu có chỉ là một túp lều tranh so với các đền đài của Tây phương. Thần linh trong ngôi đền ấy chỉ là những ông b́nh vôi chơng chơ nằm lăn lóc dưới đất không ai tu bổ nâng niu. Không hề có tín đồ nào vào khấn vái đă đành nhưng đến một tiếng chuông hàng ngày cũng không xuất hiện.
Sân chơi báo chí không khác ǵ các sân chơi khác, nó cũng cần trọng tài là luật pháp cũng như đấu thủ hai đội. Một là tờ báo và bên kia đối thủ là đề tài, mục tiêu, nhân vật mà tờ báo ấy khai thác. Khán giả là độc giả toàn quyền thích hay không thích đội này hay đội kia nhưng khi ṭa báo bị phe bên kia hạ sát mà không phản ứng hay phản ứng chiếu lệ th́ c̣n tờ báo nào dám tiên phong như “Ao thả vịt” hay “Ngày lại ngày”?
Báo chí thiếu phê phán là một nền báo chí phải đạo. Cái nền báo chí hiện thực phải đạo ấy đă đầy rẫy tại Việt Nam rồi, liệu chúng ta có cần một nền báo chí rập khuôn như vậy tại phần đất mà chúng ta từng bỏ cả máu và nước mắt để t́m cho bằng được?
Nguồn: Sống Magazine / Diễn Đàn Thế Kỷ
Gần bốn triệu người xuống đường tuần hành biểu t́nh ở Paris và vùng phụ cận v́ tự do báo chí bị giết hại cho chúng ta nghĩ ǵ?
Người Pháp và hàng chục nguyên thủ các quốc gia EU và Tây phương đă cho khủng bố Hồi giáo thấy sự phản ứng của họ: Tự do báo chí là bất khả xâm phạm. Sợ hăi bạo lực và khủng bố có giới hạn và khi đă hết giới hạn của nó th́ tiếng nói của gần 4 triệu con người ấy hôm nay là tiếng gầm của lương tri nhân loại.
Al Qaeda và hồi giáo cực đoan đánh bom nơi này nơi khác gây chết chóc cho nhân loại với hàng tá lư do nhưng lư do mà chúng dễ gây căm phẫn trong ḷng những kẻ cuồng si nhất vẫn là báng bổ tiên tri Mohamed của người Hồi giáo.
Ngay sau sự việc bi thảm xảy ra không ít người cho rằng tờ Charlie Hebdo đă đi quá xa trong quyền tự do báo chí của người cầm bút và cũng không ít người từng có vấn đề với báo chí đă hả hê tự cho ḿnh cái cảm giác thắng lợi tinh thần và lầm bầm chúc dữ cho một nền tự do mà họ không bao giờ muốn: Tự do báo chí.
Người Việt trên khắp thế giới đă nh́n biến cố này với nhiều tâm t́nh khác nhau tùy thuộc vào nơi họ cư trú và sinh hoạt xă hội. Tuy nhiên một cách tổng quát có lẽ người Việt không xúc động v́ cái quyền tự do báo chí bị chà đạp mà xúc động trong hầu hết trái tim của người xa xứ là sự dă man của bọn thủ ác cùng cái chết của những con người cầm bút trong tư thế tuyệt vọng khi bị chúng chĩa súng vào ḿnh.
Sự ra đi t́m tự do với máu và nước mắt khiến tín hiệu của sự tàn ác làm người tị nạn nhanh chóng cảm nhận hơn là các khái niệm trừu tượng về tự do báo chí. Bao nhiêu năm qua, tự do báo chí đối với chúng ta là một cụm từ vừa quen vừa lạ. Chưa ai thấy rằng nếu cái tự do ấy bị đánh cắp, bị chà đạp hay bị lạm dụng th́ con người sẽ bị tác động đến thế nào và sự tác động ấy có rơ rệt như tại Paris hiện nay hay không.
Kinh nghiệm về tự do báo chí của Việt Nam đă nhiều lần không khác ǵ Paris và trong những lần đó dư luận chưa tỏ ra thật sự đau cái đau tự do báo chí bị bức tử mà chỉ xót xa cho vết thương hay cái chết của nạn nhân. Dù sao th́ cái đau đó là cái đau của đồng loại không phải là nỗi đau của chính ḿnh khi ư thức bị tước mất tự do, v́ vậy ngọn lửa bùng lên chống lại cái ác chưa đủ mạnh để cả dân tộc thấy tự do báo chí là cần thiết và quan trọng đến mức nào đối với một nền dân chủ thật sự.
Tờ Charlie Hebdo tuy không nổi tiếng như các tờ báo danh giá khác của Pháp nhưng nó có độc giả riêng của ḿnh và trong mỗi số báo nó chấp nhận đối diện những vấn đề muôn thuở của xă hội hay con người. Về xă hội nó mang những thói hư tật xấu của người Pháp ra mổ xẻ, về con người nó soi mói từng sợi tóc của các chính trị gia, những kẻ đạo đức giả và hàng tá khuôn mặt nổi tiếng khắp thế giới để độc giả của nó biết được những góc tối mà nó phát hiện. Độc giả có thể tin hay không tin điều nó nói nhưng họ có cơ hội thấy rằng không có vùng cấm nào cho một tờ báo tại Paris.
Ngay cả đó là khu vực tự do tôn giáo.
Nhưng cái tôn giáo mà Charlie vạch ra không phải là thứ tôn giáo chuẩn mực, hướng thiện, ngược lại là thứ tôn giáo dung dưỡng và hô hào giết người với mục tiêu hài ḷng Mohamed do các giáo chủ bất nhân của Hồi giáo cực đoan hướng dẫn cho những thành phần cuồng tín. Charlie vẽ h́nh ảnh của Mohamed dung tục và tham lam vô độ. Những h́nh ảnh đó dĩ nhiên gây căm phẫn cho bọn khủng bố đội lốt Hồi giáo nhưng điều đáng ngạc nhiên là không ít người lại cho rằng đụng tới tôn giáo là điều cấm kỵ ở tại bất cứ quốc gia nào. Trong trường hợp này sự cấm kỵ trở thành khôi hài và tự do báo chí bị ném đá một cách đáng ngạc nhiên.
Báo chí Việt Nam tuy phôi thai nhưng người viết trào phúng và vẽ biếm họa không hề thiếu. Từ trong thời gian chiến tranh đă có Chu Tử, Thương Sinh, Thần Đăng, Tư Trời Biển, Kiều Phong, Hiếu Chân, Tiểu Nguyên Tử, Sức Mấy, Tú Xe, Tú Kếu, Tú Rua… những cây bút sắc bén ấy đă không ngần ngại bất cứ lănh vực nào, viết ra mặt trái của chế độ, kể cả chế độ cộng sản cùng những gương mặt lem luốc của chính quyền miền Nam lúc ấy.
Đối với cộng sản, cái giá phải trả cho người cầm bút là sinh mạng của chính người kư giả. Từ Chung của nhật báo Chính Luận bị bắn tử thương ngay trước nhà ông vào trưa ngày 30 tháng 12 năm 1965. Chỉ vài tháng sau, vào ngày 16 tháng 4 năm 1966 Chu Tử lúc ấy đang làm chủ nhiệm tờ báo Sống cũng bị bắn nhưng rất may cho ông không chết. Sau này báo chí trong nước công khai cho biết hung thủ của cả hai vụ là Huỳnh Văn Long, một cán bộ nằm vùng của Mặt trận giải phóng miền Nam.
Chiến tranh chống chế cho hành động bắn kư giả của cộng sản miền Bắc nhưng là sự chống chế khiên cưỡng, v́ chiến tranh không cho phép bắn vào báo chí, ngay cả báo chí của kẻ thù. Đây không phải là luật hay công ước quốc tế nhưng là luật bất thành văn của con người trong xă hội văn minh. Tiếc thay người cộng sản cũng như bọn khủng bố thời nay không có được sự văn minh tối thiểu để biết rằng báo chí không phải là nơi có thể dùng súng đạn để bịt miệng sự thật.
Chiến tranh là vậy, nhưng khi hết chiến tranh người ta vẫn tiếp tục dùng những lời ngụy biện để tiếp tục bắn kư giả. Trường hợp điển h́nh nhất là kư giả Lê Triết tức Tú Rua, người giữ mục “Ngày lại ngày” của tạp chí Văn Nghệ Tiền Phong, chuyên viết châm chọc bất cứ ai mà ông cho rằng có biểu hiện bất chính hay có hành động gây hại tới xă hội, cộng đồng.
Đêm 22 tháng 9 năm 1990 Nhà báo Lê Triết bị bắn chết trong khi ông và vợ đậu xe trước nhà ông tại ngoại ô Bailey Crossroads, tiểu bang Virginia, Hoa Kỳ.
Cái chết của ông được báo chí Mỹ theo dơi sát xao nhưng không t́m ra được manh mối nào v́ cộng đồng Việt Nam không hợp tác để truy t́m thủ phạm. Người Việt cảm xúc v́ ông là đồng hương nhưng không ít người lắc đầu tiếc rẻ cho rằng giá mà ông đừng viết cay độc và mạnh mẽ như vậy th́ không đến nỗi mang tới cái chết. Một sự lắc đầu tiếc rẻ thoang thoảng yếu tố bào chữa cho kẻ sát nhân.
Quan trọng hơn, những cái lắc đầu tội nghiệp ấy đă góp phần cổ vơ cho sự triệt tiêu tự do báo chí khi muốn tự do ấy đi theo và nằm trong sự phải đạo chứ hoàn toàn không xét theo yếu tố luật pháp.
Hoa Kỳ là nước có nền tự do báo chí nhất thế giới nhưng nó cũng có nền luật pháp công minh đủ khả năng bảo vệ cho bất cứ công dân nào bị báo chí mạ lỵ, vu khống hay cố t́nh xuyên tạc, làm nhục trước công luận qua phương tiện truyền thông. Tự do báo chí chưa bao giờ vượt ra khỏi giới hạn luật pháp của chính đất nước cổ vũ và bảo vệ nó.
“Ao thả vịt” của Chu Tử bị cộng sản bắn bỏ, “Ngày lại ngày” của Tú Rua bị chính nền tự do báo chí của người Việt tỵ nạn ám sát. Ám sát v́ im lặng trong sợ hăi. V́ khái niệm phải đạo trong báo chí và nhất là v́ báo chí không phải là chuyện của ḿnh.
Ngôi đền báo chí của người Việt nếu có chỉ là một túp lều tranh so với các đền đài của Tây phương. Thần linh trong ngôi đền ấy chỉ là những ông b́nh vôi chơng chơ nằm lăn lóc dưới đất không ai tu bổ nâng niu. Không hề có tín đồ nào vào khấn vái đă đành nhưng đến một tiếng chuông hàng ngày cũng không xuất hiện.
Sân chơi báo chí không khác ǵ các sân chơi khác, nó cũng cần trọng tài là luật pháp cũng như đấu thủ hai đội. Một là tờ báo và bên kia đối thủ là đề tài, mục tiêu, nhân vật mà tờ báo ấy khai thác. Khán giả là độc giả toàn quyền thích hay không thích đội này hay đội kia nhưng khi ṭa báo bị phe bên kia hạ sát mà không phản ứng hay phản ứng chiếu lệ th́ c̣n tờ báo nào dám tiên phong như “Ao thả vịt” hay “Ngày lại ngày”?
Báo chí thiếu phê phán là một nền báo chí phải đạo. Cái nền báo chí hiện thực phải đạo ấy đă đầy rẫy tại Việt Nam rồi, liệu chúng ta có cần một nền báo chí rập khuôn như vậy tại phần đất mà chúng ta từng bỏ cả máu và nước mắt để t́m cho bằng được?
Nguồn: Sống Magazine / Diễn Đàn Thế Kỷ