Hăy đối xử với vạn vật bằng trạng thái bớt kỳ vọng, dù thế giới bên ngoài giông băo đến đâu, bạn vẫn có thể thong thả dạo bước.
Khổng Tử có nhiều lần đến thăm Lăo Tử. Từ cuộc đối thoại của họ, chúng ta có thể thấy hai thế giới quan và quan điểm sống hoàn toàn khác nhau.
Khổng Tử ngưỡng mộ ḷng nhân từ, công bằng, lễ nghi, trí tuệ và sự tin cậy, đồng thời chú ư đến các quy tắc thế tục. Lăo Tử nhấn mạnh đạo giáo và tự nhiên, nhấn mạnh đến lối hành xử giữa con người.
Cuộc hội thoại đầu tiên
Khổng Tử từng rất tâm đắc việc dùng âm nhạc để cảm hóa ḷng người. Âm nhạc không chỉ có tác dụng "ḥa thần an thể" mà c̣n có thể khiến ḷng người hướng thiện, nâng cao cảnh giới đạo đức. Khổng Tử từng nghe nhạc thiền suốt 3 tháng tới mức không biết mùi vị của thịt thế nào, ông cảm tháng: "Thật không ngờ nghe nhạc lại có thể đạt được cảnh giới như thế này".
Nhưng sau này, hệ thống Lễ Nhạc không dần mất vị thế, khiến Khổng Tử buồn rầu, muộn phiền. Biết chuyện, Lăo Tử đến thăm, nh́n sông Hoàng Hà, chỉ xuống ḍng nước và nói: "Sao người không học những đức tính của nước?". Khổng Tử hỏi rằng nước có đức tính ǵ?
Lăo Tử ôn tồn giải thích: "Việc thiện tốt nhất nên như nước. Nước trông rất yếu ớt nhưng lại vô cùng rắn chắc, xuyên qua bầu trời, xuyên qua ḷng đất và xuyên qua những tảng đá. Điều này thể hiện tinh thần dũng cảm, mạnh mẽ.
Nước tưởng chừng như không có hướng cố định nhưng thực chất nó chảy tùy theo địa h́nh, khi gặp chướng ngại vật th́ có thể chảy ṿng. Điều này thể hiện sự linh hoạt, mềm dẻo.
Không có nước, vạn vật không thể tồn tại được, nhưng nó không tranh giành, không thể hiện thành tựu và không thể hiện được lợi thế của ḿnh. Đây là sự khiêm tốn.
Chính v́ những phẩm chất này mà nước có thể luân chuyển liên tục trong tự nhiên và trở thành nguồn sống vĩnh cửu của Trái đất".
Khổng Tử nghe xong liền ngộ ra và khen ngợi nhiều lần. Khổng Tử suy ngẫm hồi lâu rồi nói: "Quân tử không có vũ khí". Nghĩa là người đàn ông không nên bị giới hạn ở một góc nh́n cụ thể mà phải có nhiều khả năng và trí tuệ.
Nhiều người khi mới bước chân ra xă hội khá xông pha, năng động. Nhưng nếu thiếu năng lực mà lại bốc đồng, liều lĩnh th́ chỉ gặp trở ngại, khó thành công. Lúc này, bạn cần t́m hiểu hoạt động của nước. Hăy kiên nhẫn, im lặng và không ngừng nâng cao kiến thức và khả năng của ḿnh.
Khi tầm nh́n của bạn được mở rộng và sức mạnh được củng cố, bạn sẽ dùng những hành động thiết thực để giải quyết những vấn đề gặp phải.
Cuộc hội thoại thứ hai
Sau khi Khổng Tử và Lăo Tử bàn bạc lễ nghi, họ đă hiểu ra được rất nhiều điều. Khi rời đi, Khổng Tử long trọng từ biệt Lăo Tử, lúc này Lăo Tử lại cho ông một lời khuyên nhủ: "Trong xă hội ngày nay, một người thông minh và có tài hùng biện rất dễ bị mất mạng v́ luôn chỉ ra lỗi lầm của người khác".
V́ vậy, bạn vẫn phải khiêm tốn. Là cấp dưới, đừng đặt ḿnh quá cao; là cấp dưới, đừng thể hiện sự tài giỏi của ḿnh một cách thái quá. Khiêm tốn là cách bảo vệ bản thân khôn ngoan, là kỹ năng không thể thiếu trong bất kỳ thời đại nào.
Tư Mă Ư có ít mưu lược và rất hiểu biết. Ông đă ở ẩn 7 năm trước khi được Tào Tháo mời về làm cố vấn. Nhưng ngay khi ở bên Tào Tháo, ông cũng không vội thể hiện bản thân. Ông không bao giờ chủ động đưa ra đề xuất hay giành lấy sự chú ư trước mặt người khác mà chỉ ẩn ḿnh theo dơi t́nh h́nh.
Sau khi biết Tào Tháo cảnh giác với ḿnh, ông cư xử càng khôn ngoan hơn. Ông chỉ làm công việc của ḿnh một cách trung thực và không bao giờ đưa ra bất kỳ b́nh luận nào. Sau này, sau khi Tào Phi lên ngôi, Tư Mă Ư vẫn thận trọng trong lời nói và việc làm.
Chính khả năng ẩn nấp trước rồi chờ đợi này đă khiến cho sự nghiệp chính thức của Tư Mă Ư ngày càng suôn sẻ, từ một nho sĩ trở thành một quan đại thần được kính trọng từng bước.
Con đường của một vị thánh nằm ở sự che giấu. Một người dù xuất sắc đến đâu mà một khi khoe khoang trước mặt người khác th́ chẳng có giá trị ǵ. Bởi v́ kiêu ngạo và ngạo mạn sẽ chỉ vạch trần con át chủ bài của chính ḿnh và mang đến tai họa. Người thực sự mạnh mẽ giống như bông lúa chín, có thể cúi lưng cúi đầu.
Khi giao tiếp với người khác, bạn phải luôn cảnh giác. Chỉ cần khiêm tốn và khiêm tốn, không phô trương và không khoe khoang th́ cuộc sống của bạn mới có thể suôn sẻ.
Cuộc hội thoại thứ ba
Trong cuộc gặp gỡ này, Khổng Tử đă bước vào tuổi trung niên nhưng lư tưởng về chính quyền nhân từ của ông vẫn chưa được thực hiện, ông không khỏi cảm thấy bối rối trước cuộc sống. V́ vậy, ông đến xin Lăo Tử lời khuyên.
Khổng Tử thở dài: "Mọi việc như nước sông, trôi qua mà không biết. Đời ḿnh sẽ đi về đâu?". Lăo Tử nghe vậy bèn trả lời: "Mọi thứ trên thế giới đều là sản phẩm của tự nhiên và tuân theo quy luật thăng trầm, con người cũng không ngoại lệ".
Sống hay chết, thịnh vượng hay tàn lụi đều là lẽ tự nhiên. Khi bạn chấp nhận sự thật này, trong ḷng bạn sẽ không hề sợ hăi hay hoảng hốt. Nhưng nếu theo đuổi danh vọng, bạn sẽ bị danh tiếng đè nặng, và khi đó cuộc sống này sẽ chẳng khác ǵ một cái lồng giam hăm chính bạn.
Sự giàu có và danh vọng là phù du, và hạnh phúc tầm thường ẩn giấu trong sự b́nh thường là điều quư giá nhất. Con người phải đối mặt với vô số sự lựa chọn trong cuộc sống.
Trên đường đi, nhiều người lựa chọn dục vọng, quyền lực hay địa vị tài chính v́ cho rằng đây là vinh quang tối cao. Nhưng cuối cùng, nhiều người phát hiện ra, trong quá tŕnh theo đuổi danh lợi, những ǵ họ mất nhiều hơn những ǵ đạt được.
Hăy sống mỗi ngày một cách nghiêm túc, tận hưởng từng khoảnh khắc của hiện tại, ở bên những người bạn quan tâm và làm những điều bạn thích th́ cuộc sống sẽ thật đáng giá.
Cuộc hội thoại thứ tư
Cuộc gặp gỡ cuối cùng giữa Khổng Tử và Lăo Tử diễn ra nhiều năm sau đó. Lúc này Khổng Tử đă nổi danh thiên hạ, c̣n Lăo Tử đă sống ẩn dật.
Khổng Tử đă nghiên cứu các tác phẩm kinh điển cổ xưa trong phần lớn cuộc đời của ḿnh, nhưng vẫn không hiểu được ư nghĩa thực sự của "đạo". V́ vậy, ông lại t́m gặp Lăo Tử.
Lăo Tử đă trả lời rằng: "Muốn nh́n thoáng qua con đường lớn, phải đặt tâm vào nguồn gốc của vạn vật, bỏ đi sự khác biệt của vạn vật và nh́n thấy điểm chung của vạn vật".
Khổng Tử hỏi: "Nếu chúng ta quan sát thấy những điểm tương đồng th́ sao?".
Lăo Tử đáp: "Từ góc độ đồng nhất, vạn vật và ta không có sự khác biệt, đúng sai, sống và chết, ngày và đêm, phúc và họa. Nếu không phân biệt được cao thấp sẽ bớt kỳ vọng, không quá vui khi đạt được và cũng không quá buồn khi mất đi".
Cái gọi là thắng bại vinh hay nhục hoàn toàn phụ thuộc vào tâm lư mỗi cá nhân. Nếu bạn phân loại mọi thứ thành 3, 6 hoặc 9 cấp, bạn sẽ khó chịu v́ không thể đạt được thứ tốt nhất. Nếu bạn coi hoàn cảnh của ḿnh là may mắn hay bất hạnh, bạn sẽ rơi vào trạng thái oán giận v́ nó không như bạn mong đợi.
Có một câu nói rất hay: "Khi tâm hồn b́nh yên th́ chất lượng cuộc sống ở mức cao". Thành công hay thất bại là trạng thái b́nh thường của cuộc sống. Đừng mong đợi sự hoàn hảo, đừng sợ thất bại.
VietBF@ Sưu tập
Games
