VBF - Hàng Việt Nam nếu có sản xuất ngay tại trong nước cũng khó sống. Thị trường kinh tế của Đông Nam Á vừa thành lập tên là Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC). Tuy nhiên tưởng hàng Việt sẽ xuất được nhiều hơn mà ngược lại.
Nhiều sản phẩm củaV iệt Nam đang bị cạnh tranh gay gắt trên sân nhà, trong khi khô ngthể thâm nhập thị trường các nước trong khu vực.
Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) chính thức h́nh thành từ đầu năm nay. Thị trường mở với 600 triệu dân trong khối này được kỳ vọng là nơi đểhàng hóa của doanh nghiệp (DN) Việt vươn ra thế giới nhiều hơn, mạnh hơn.
Tuy nhiên, thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy trong tám tháng đầu năm nay sau khi AEC h́nh thành, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang ASEAN giảm 10% so với cùng kỳ. Ngược lại hàng từ các nước ồ ạt chảy vào Việt Nam, đặc biệt làhàng Thái Lan. Điều này đă cho thấy ngay khi vừa ra “biển khu vực” th́ hàng Việt đă thất thế.
Trong nước khó khăn, nước ngoài hụt hơi
Chị Minh Anh, nhà ở quận G̣ Vấp, TP.HCM, nhận xét khi đi du lịch tại Thái Lan, muốn t́m hàng Việt không dễ. Trong khi tại TP.HCM muốn t́m hàng Thái th́ chỉ cần “bước ra khỏi cửa là có ngay”.
Nh́n nhận về thực trạng này, ông Nguyễn Văn Khánh, Tổng Thư kư Hiệp hội Da giày TP.HCM, nói: “Hàng của các công ty Việt nhiều năm qua chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ Trung Quốc, c̣n nay hàng Thái Lan là đối thủ mạnh nhất. Mặt khác, khi Cộng đồng Kinh tế AEC h́nh thành th́ việc cạnh tranh với các quốc gia khác trong cùng một thị trường cũng rất gay gắt”.
Trong cuộc cạnh tranh khốc liệt này, theo ông Khánh, hàng Việt có dấu hiệu hụt hơi. Bằng chứng là mặt hàng da giày trong nội địa từ đầu năm đến nay hết sức khó khăn, sức mua giảm đến 30%. Chưa hết, hàng Việt xuất khẩu sang Campuchia cũng giảm đến 30%-40%, do nước này tăng cường nhập hàng từ Trung Quốc và Thái Lan.
Myanmar được xem là thị trường tiềm năng nhưng DN Việt trầy trật mới đưa được hàng vào đây. Ảnh: TÚ UYÊN
Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm Cholimex Diệp Nam Hải chia sẻ khi AEC h́nh thành giúp DN có thể tiếp cận thuận lợi hơn với công nghệ mới, nguồn tài chính và nguồn nhân lực trong khu vực. Thị trường tiêu thụhàng cũng rộng mở, thuế xuất khẩu giảm, việc giao thương dễ dàng v́ không c̣n biên giới hành chính. Tuy nhiên, khó khăn nhất làsựcạnh tranh gay gắt trên thị trường hàng tiêu dùng nhanh.
Cụ thể các sản phẩm của công ty đă phân phối vào một sốquốc gia như Philippines, Singapore, Malaysia, Campuchia… nhưng bị cạnh tranh mạnh bởi các sản phẩm Thái Lan.
“Nguyên nhân chính là do hàng Thái có giá thấp hơn hàng Việt v́ họ minh bạch về chi phí vận chuyển, thủ tục hành chính… Trong khi đó, các DN Việt gặp nhiều khó khăn về vấn đề này. Đơn cử như liên quan đến an toàn vệ sinh thực phẩm, do sự chồng chéo về quản lư nhà nước nên có ba bộ quản lư: Công Thương, Y tế, NN&PTNT” - ông Hải dẫn chứng.
Ở một góc nh́n khác, ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủtịch Hiệp hội DN TP.HCM, đánh giá cái yếu của hàng Việt là tiếp thị quảng cáo chưa tốt, chưa nghiên cứu kỹ về thị trường và người tiêu dùng các nước. Thế là có công ty đi xúc tiến thương mại hai, ba năm mà vẫn chưa t́m được nhà phân phối ở các nước. Không có hệ thống phân phối, đại lư ở nước ngoài nên công ty Việt muốn t́m đầu ra cho hàng hóa vô cùng chật vật.
Nh́n thẳng vào hạn chế để thay đổi
Nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại rằng Việt Nam sẽ là vùng trũng tiêu thụ hàng hóa của các nước ASEAN. Ông Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế, đánh giá hàng Việt Nam xuất khẩu sang ASEAN giảm 10% nhưng nhập siêu tăng lên chứng tỏnăng lực cạnh tranh của DN Việt c̣n kém.
Lư giải nguyên nhân khiến năng lực của DN kém, ông Doanh phân tích: Do lăi suất ngân hàng c̣n quá cao, chi phí đầu vào, chi phí vận tải quá lớn… vượt quá sức chịu đựng của nhà kinh doanh.
Hơn nữa đồng tiền của một số nước như Malaysia mất giá 18% kéo theo hàng hóa nước này giảm 18%; đồng nhân dân tệ của Trung Quốc mất giá7% khiến hàng hóa rẻ hơn 7%. Trong khi đó đồng tiền Việt Nam vẫn giữ ổn định, dẫn đến đồng tiền Việt đă trở nên cao giá hơn trong khu vực. Hệ quả cuối cùng là hàng xuất khẩu của Việt Nam yếu đi v́ hàng hóa đắt đỏ hơn.
Ông Doanh nhấn mạnh: “Ngay thời điểm này, Campuchia cũng cạnh tranh mạnh với chúng ta về hàng may mặc. Gần đây các đơn hàng may mặc đă chuyển sang Campuchia. V́ vậy, DN Việt phải nh́n nhận thực tế mặt hàng nào có năng lực cạnh tranh, mặt hàng nào chưa có th́ phải cải tiến”.
Cùng nhận định trên, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP.HCM Phạm Ngọc Hưng cho rằng công ty Việt vẫn chưa chuẩn bị kỹ khi ASEAN trở thành khối thống nhất. Trong khi đó, một số quốc gia như Malaysia, Thái Lan có sự chuẩn bị trước. V́ vậy khi vừa mở cửa theo cam kết th́ hàng loạt đại gia Thái nhảy vào Việt Nam thâu tóm hệ thống bán lẻ Big C Việt Nam, Metro Việt Nam… Điều này khiến các DN Việt hết sức lúng túng.
Do đó, DN Việt cần chú trọng năng lực cạnh tranh của từng sản phẩm, từng ngành nghề th́ mới đủ sức tham gia cuộc chơi hội nhập. Không nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm th́ chúng ta sẽ thua ngay trên sân chơi ASEAN, chưa nói tới hàng hóa Việt sẽ bị đánh bật ngay trên sân nhà.
C̣n nặng tư tưởng thụ động
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh từng nhận xét rằng lỗi một phần dẫn đến t́nh trạng hàng Việt yếu thế là do nhiều DN c̣n nặng tư tưởng thụ động. DN xuất khẩu quen bán tại cầu cảng, mua tại cầu cảng.
Tức là mua th́ người ta mang tới tận cửa, không có nhu cầu t́m kiếm tận nguồn hàng nên không quan tâm nhiều tới việc cắt giảm thuế. Bán th́ thường bán cho một thương nhân tới tận Việt Nam mua hàng nên nước ngoài giảm thuế cho ḿnh ra sao cũng chưa quan tâm lắm.
AEC cho phép 12 ngành nghề lao động được dịch chuyển tự do trong nội khối. Tuy nhiên, nếu như các nước chuẩn bị khá tốt, có nhiều ưu thế hơn hẳn lao động Việt Nam về ngoại ngữ, kiến thức, kỹ năng, tính chủ động và sẵn sàng di chuyển th́ lao động Việt Nam không có tính chủ động này và chưa tận dụng được cơ hội.
Games
