La Mă vốn rất hiếu chiến, đi xâm chiếm đất ở nhiều nơi. Đây là chuyện lịch sử về một binh đoàn La Mă 40.000 người thảm bại trong trận đánh mở mang bờ cơi sang phía đông. Họ đă "bị lạc đường", lưu lạc xa tận 8.000km, đến sinh sống tại một ngôi làng hẻo lánh của Trung Quốc.
Quân La Mă từng thảm bại trước đế chế Parthia khi mở rộng bành trướng về phía đông.
Người La Mă trong giai đoạn trước Công Nguyên xây dựng một trong những đế chế hùng mạnh nhất lịch sử.
Năm 53 trước Công Nguyên, đạo quân La Mă dưới sự chỉ huy của Marcus Licinius Crassus, người giàu có nhất thành Rome, muốn mở rộng quyền kiểm soát đế chế đến Parthia (Iran ngày nay), theo War History Online.
Chiến dịch do Marcus đơn phương tiến hành, không hề xin phép cũng như được sự chấp thuận của nghị viện La Mă.
Trận đánh thảm bại
Đội quân La Mă do Marcus chỉ huy đi xa về phía đông, đến Harran ở đông nam Thổ Nhĩ Kỳ th́ đụng độ quân Parthia do Surena chỉ huy trong trận Carrhae vào tháng 5 năm 53 trước Công Nguyên
Ban đầu, quân đội của Marcus được bố trí theo truyền thống. Nhưng do phải vượt sông, đa phần đội h́nh co lại thành những cụm h́nh vuông.
Tướng Surena khôn khéo giấu đi kỵ binh, sức mạnh thật sự của đế chế Parthian và chỉ để 1 số ít quân phía trước với mục đích dẫn dụ quân Marcus qua sông.
Đích thân tướng Surena với thân h́nh to lớn và dũng mănh dẫn đầu đoàn kỵ binh tấn công quân La Mă. Lúc này, dù có quân số ít hơn nhưng kỵ binh Parthian kết hợp với cung thủ lại chiến đấu rất hiệu quả. Hàng ngàn đợt tên bắn ra khiến cho binh đoàn La Mă không có cơ hội kháng cự.
Đến lúc này, Marcus buộc phải lệnh cho con trai Publius dẫn theo khoảng 4.000 quân để đánh nghi binh, tấn công mạnh mẽ để tạo điều kiện cho quân chủ lực phản công.
Kỵ binh Parthia vừa cưỡi ngựa vừa bắn cung khiến quân La Mă gặp tổn thất nặng nề.
Tuy nhiên, quân Pathian rất tỉnh táo, họ biết tiến biết lui đúng lúc để có thể bao vây ngược trở lại cánh quân nhỏ này. Đội quân 4.000 người cùng Publius thảm bại trước đạo quân của người Parthia.
Đứng trước thất bại thảm hại, Marcus cố gắng đưa quân rút chạy về lănh thổ đồng minh. Nhưng quân La Mă thảm bại hoàn toàn, 3/4 số quân của Marcus bị xóa sổ sau trận Carrhae. 10.000 người sống sót bị bắt làm tù binh và phải đi lao động khổ sai.
Lưu lạc sang Trung Quốc
Người Parthia có truyền thống bắt sống tù b́nh, cải tạo họ thành lính biên pḥng. 10.000 quân La Mă c̣n sót lại được đưa đến mặt trận phía đông.
Tại đây, người La Mă không có cơ hội chạy trốn v́ ở cách hàng ngàn km so với quê hương. Đa số chấp nhận việc phải làm quen với cuộc sống mới.
Vài năm sau đó, người Parthia xung đột với quân Trung Quốc tại một thị trấn biên giới ngày nay ở Taraz, Kazakhstan, giáp với Kyrgyzstan.
Các nhà sử học Trung Quốc mô tả cuộc đụng độ tại ngôi làng nhỏ rất khốc liệt, nhưng người Trung Quốc giành chiến thắng cuối cùng. Trung Hoa dưới thời nhà Hán khi đó đang ở đỉnh cao của sự thịnh vượng, không ngừng mở rộng bờ cơi về phía Tây. Nhiều người Parthia đào ngũ sang Trung Quốc, bao gồm cả đạo quân La Mă xưa kia.
Người Trung Quốc ấn tượng với các chiến binh La Mă đến mức tin tưởng giao cho họ canh giữ một thị trấn biên giới khác, lần này là giáp giữa Trung Quốc và Tây Tạng.
Binh đoàn La Mă trải qua hành tŕnh 8.000km đến sinh sống tại một ngôi làng hẻo lánh ở Trung Quốc.
Ước tính có khoảng 1.000 người La Mă sinh sống và canh gác ở ngôi làng Liqian (có nghĩa là quân đoàn, cụm từ khá phổ biến của người La Mă). Những người đàn ông này biết sử dụng nhiều công cụ và biến khu vực trở thành một pháo đài kiên cố, vốn khá phổ biến ở Địa Trung Hải, nhưng rất hiếm ở châu Á.
Người Roman sống yên b́nh ở Liqian trong suốt khoảng thời gian c̣n lại. 2.000 năm sau đó, giới khoa học chứng minh 50% mẫu ADN của người dân địa phương sống ở đây đều có tổ tiên là người da trắng, mắt xanh và chiều cao vượt trội. Họ c̣n có nhiều đặc điểm nhận dạng giống với người La Mă.
Người dân sống tại ngôi làng nhỏ này tỏ ra tự hào với nguồn gốc của ḿnh, thường tổ chức lễ hội của người La Mă và thờ ḅ đực, linh vật của đoàn quân La Mă.
Tuy vậy, nhiều nhà sử học ngày nay bác bỏ câu chuyện này. Họ cho rằng ngôi làng Liqian nằm gần Con đường Tơ lụa nổi tiếng, nên nguồn gốc ADN của người da trắng có thể bắt nguồn từ các thương nhân nghỉ chân ở đây.
Giới khảo cổ Trung Quốc ngày nay cũng chưa t́m thấy bằng chứng xác đáng, như đồng xu, hiện vật của người La Mă ở Liqian. Nhưng nếu giả thuyết này là chính xác, câu chuyện binh đoàn La Mă bại trận lưu lạc tận 8.000km, sang tận mảnh đất Trung Hoa sinh sống, lập nghiệp là điều đáng kinh ngạc.
Games
