Stephen Hawking đ để lại cho nhn loại cả kho tng tri thức. ng đ vật lộn với căn bệnh nan y hơn 55 năm. Cuộc đời của thin ti vật l thật vĩ đại v thế giới vừa mất đi một bộ c tuyệt vời nhất của thế kỷ 21.
Danh gia vọng tộc
Khng thể khng nhắc đến nền tảng gia đnh trong sự thnh cng của Hawking, cả gia đnh ng được đnh gi l hết sức tr thức đến mức lập dị. Cha ng, Frank Hawking l trưởng bộ mn k sinh trng tại Viện nghin cứu quốc gia Anh trong khi mẹ ng l b Isobel Hawking tốt nghiệp ngnh triết, chnh trị v kinh tế học, sau đ lm thư k cho chồng. Cho nn khng ngạc nhin khi gia đnh ng v cng coi trọng gi trị của việc học hnh.
Thừa hưởng tố chất của gia đnh, ngay từ khi học trung học, Hawking đ được đặt biệt danh l "Einstein" bất chấp việc điểm số của ng chỉ đứng ở top cuối lớp. L do đơn giản l v hệ thống gio dục ở trường khiến ng thấy nhm chn v dnh đa số thời gian để lm m hnh phi cơ, tu thuyền, thảo luận về Cơ đốc gio v sau đ l xy dựng my tnh với linh kiện lấy từ đồng hồ dưới sự hướng dẫn của thầy dạy ton. Mặc d quyết định theo học ngnh Ton tại Đại học, duyn số sau đ đ dẫn ng đến với ngnh Vật l v Ha học khi trường ng theo học dự bị đại học, University College thuộc đại học Oxford lại khng c ngnh Ton.
Stephen Hawking lc cn nhỏ
Tuổi trẻ v căn bệnh khng thể chữa trị
17 tuổi đ theo học Đại học Oxford, thin ti Hawking trải qua năm đầu tin trong c đơn v chn nản v việc học hnh "dễ một cch kỳ lạ". Đến năm thứ 2 v 3 th Hawking đ bắt đầu ha nhập hơn, trở thnh một người hi hước v năng động sau khi gia nhập cu lạc bộ đua thuyền v được đnh gi l một con người v cng to bạo v c xu hướng mạo hiểm.
Việc học Đại học của Hawking cũng chẳng kh khẩm hơn khi ng chỉ dnh c 1 giờ/ngy để học v c thi quen chỉ trả lời những cu hỏi về vật l thuyết (mn ng hứng th) thay v lm ton bộ bi thi. Tuy nhin, điều đ cũng khng ngăn cản ng ginh được bằng danh dự hạng Nhất để đăng k học ngnh Vũ trụ học tại đại học Cambridge v gim khảo "đủ thng minh để nhận ra họ đang ni chuyện với người thng minh hơn hầu hết những người trong số họ".
Trước khi bị bệnh th Stephen Hawking rất "đẹp trai"
L nghin cứu sinh tại Đại học danh gi Cambridge, mọi việc tưởng chừng như v cng tuyệt vời đối với Hawking, nhưng một căn bệnh khủng khiếp cht nữa đ cướp đi của nhn loại một bộ c vĩ đại từ cch đy 50 năm. Vo năm 21 tuổi, sau một c ng cầu thang, Stephen Hawking đ được chẩn đon l mắc phải căn bệnh thần kinh vận động, một căn bệnh nan y m người bệnh sẽ mất dần đi cc chức năng như ni, đi bộ, ht thở v nuốt một cch từ từ v sự thoi ha của tế bo thần kinh vận động, cc bc sĩ lc đ đ chẩn đon rằng Hawking chỉ c thể sống được 2 năm nữa. Tuy nhin may mắn l căn bệnh đột nhin diễn tiến rất chậm.
Tn nhưng khng phế
Phản ứng đầu tin của Hawking l suy sụp v trầm cảm. Cả thế giới bỗng như sụp đổ trước mắt thin ti trẻ tuổi, nhưng tnh yu với Jane, đặc biệt l sau khi 2 người đnh hn v năm 1964, đ đ gip ng vượt qua giai đoạn tồi tệ nhất của cuộc đời. Hng chục năm sau đ, Jane cn l "giọng ni" của Hawking v b l người duy nhất c thể hiểu của ng.
Stephen Hawking v vợ - Jane Hawking khi vừa cưới nhau, tnh yu l php mu đ gip Hawking vượt qua căn bệnh.
Sau thời gian suy sụp, Hawking trở nn "hết mnh" hơn bao giờ hết v ng nghĩ, mnh khng cn bao nhiu thời gian nữa để cống hiến cho khoa học. ng kể: "Mặc d c 1 đm my đen bao phủ tương lai của ti, nhưng ngạc nhin thay, ti tận hưởng cuộc sống hiện tại của mnh hơn bao giờ hết. V ti bắt đầu cc nghin cứu của mnh ngay lập tức". ng cũng tuyn bố một cch r rng về sự nghiệp của mnh rằng: "Mục tiu của ti rất đơn giản. Ti muốn hiểu biết hon ton về vũ trụ, về bản chất của n v l do n tồn tại". Trong khoảng thời gian đầu ng cn khng chịu dng xe lăn m chỉ đợi cho đến khi khng thể sống thiếu n nữa.
Sự nghiệp vĩ đại
Phần sau cuộc đời Hawking l những khm ph gy chấn động trong ngnh vật l. Sau khi nhận bằng tiến sĩ v giải thưởng Adams (dnh cho nghin cứu xuất sắc hng năm của Cambridge) cho tiểu luận "Cc k dị v Hnh học của Khng-Thời gian" vo năm 1967. ng hợp tc với Penrose v pht triển cc l thuyết về "điểm k dị" v năm 1970.
Nhưng điều đ biến Hawking thnh "ngi sao" thực sự của khng chỉ giới khoa học l cuốn sch "Lược sử thời gian" (A Brief History of Time ) được xuất bản lần đầu tin vo năm 1988
Năm 1974, Hawking đ cng bố về bức xạ pht ra từ hố đen sau ny được đặt tn l "bức xạ Hawking". Đề xuất của ng đ lm bng pht một trong những cuộc tranh luận si nổi nhất trong ngnh vũ trụ học hiện đại, nhưng sau đ n được xem l một trong những đột ph quan trọng nhất trong ngnh vật l l thuyết. Vi tuần sau ng được cng nhận l một trong những thnh vin trẻ nhất của Hội Hong gia, một hội khoa học thuộc loại lu đời nhất trn thế giới v c uy tn rất lớn trong giới nghin cứu khoa học kể từ thời kỳ Phục Hưng đến nay.
Vo năm 1982, Hawking l một trong những người đầu tin giải thch được cch m sự dao động lượng tử c thể gip mở rộng cc thin h trong vũ trụ, v những gợn sng nhỏ ny l hạt giống cho sự hnh thnh cc ngi sao, hnh tinh v sự sống như chng ta biết. Max Tegmark, gio sư vật l tại MIT, ni: "Đy l một trong những tưởng đẹp nhất trong lịch sử khoa học".
Hnh ảnh ngồi trn chiếc xe lăn với đầu nghẹo sang một đn của Hawking đ trở thnh biểu tượng của sự thng thi tuyệt đỉnh.
Nhưng điều đ biến Hawking thnh "ngi sao" thực sự của khng chỉ giới khoa học l cuốn sch "Lược sử thời gian" (A Brief History of Time ) được xuất bản lần đầu tin vo năm 1988, với mục đch đưa Vật l l thuyết đến gần hơn với cng chng (thậm ch một bin tập vin đ cảnh bo ng rằng, cứ thm một phương trnh vo cuốn sch th số độc giả lại giảm đi một nửa, v vậy cuốn sch chỉ c một phương trnh duy nhất: E = mc). Tựa sch đ đạt Kỷ lục Guinness khi nằm trong danh sch bn chạy nhất của Sunday Times trong 237 tuần (4 năm liền). N đ bn được 10 triệu bản v được dịch ra 40 ngn ngữ khc nhau.
Sau đ, Stephen Hawking tiếp tục xuất bản thm nhiều tc phẩm phổ biến kiến thức nữa như Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ, Lược sử thời gian v Cha tạo nn Số nguyn năm 2006. ng cũng tiếp tục c cc khm ph quan trọng cho ngnh vật l l thuyết như pht triển một vũ trụ học "trn-xuống"
Stephen Hawking v Sheldon, nhn vật chnh trong The Big Bang Theory
Hnh ảnh người đn ng liệt ton thn, ngồi trn chiếc xe lăn với ngn tay duy nhất lin tục bấm để đưa ra cu trả lời dựa vo một hệ thống đon từ ngữ của my tnh cũng lin tục xuất hiện trn mn ảnh như một biểu tượng của sự thng thi tuyệt đỉnh. Hawking xuất hiện trn cc bộ phim ti liệu c tn The Real Stephen Hawking: (2001) v "Stephen Hawking: Profile" (2002), phim về giai đoạn bắt đầu căn bệnh của Hawking (2004), cng một s-ri phim ti liệu Stephen Hawking, Master of the Universe (2008). Hawking cn xuất hiện cả trong thể loại hoạt hnh như trong The Simpsons, v lồng tiếng cho Futurama v với vai chnh mnh trong The Big Bang Theory.
Ngoi ra Hawking cn tch cực tham gia vo v số cc hoạt động như vận động giải trừ vũ kh hạt nhn, ủng hộ nghin cứu tế bo gốc, hệ thống y tế ton cầu v hnh động ngăn chặn biến đổi kh hậu trong bộ phim "Giờ thứ 24" bất chấp việc sức khỏe của ng ngy cng đi xuống v căn bệnh lu năm.
Hawking thực hiện một chuyến bay khng trọng lượng trong tu "Vomit Comet" để thể hiện tiềm năng của người tn tật.
Sự ghi nhận của thế giới
Năm 2002, trong một cuộc bầu chọn trn ton vương quốc Anh v Bắc Ailen, BBC đưa ng vo danh sch 100 người Anh vĩ đại nhất trong lịch sử. Hawking cũng nhận Huy chương Copley từ Hội Hong gia (2006), Hun chương Tự do Tổng thống (2009) - hun chương cao qu nhất trong cc lĩnh vực dn sự v Giải thưởng Vật l Cơ bản Nga (2012).
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama ni chuyện với Stephen Hawking tại Phng Xanh của Nh Trắng trước buổi lễ giới thiệu ng v 15 người khc được trao Hun chương Tự do Tổng thống vo ngy 12 thng 8 năm 2009.
Một số cng trnh đ được đặt theo tn ng, bao gồm Bảo tng Khoa học Stephen W. Hawking ở San Salvador, El Salvador, ta nh Stephen Hawking ở Đại học Cambridge v Trung tm Stephen Hawking tại Viện Perimeter ở Canada. Với sự gắn b của ng với thời gian, ng c vinh dự khnh thnh Đồng hồ Corpus, một đồng hồ quả lắc đắt gi v tinh xảo ở Cao đẳng Corpus Christi thuộc Đại học Cambridge thng 9 năm 2008.
Lời kết
Con của ng từng tự ho khi ni về cha mnh rằng: "Bố ti l một nh khoa học vĩ đại v huyền thoại của ng sẽ cn sống mi. Lng dũng cảm, kin tr, tnh hi hước v sự tch cực của ng sẽ cn tiếp tục truyền cảm hứng cho mọi người trn thế giới".
Stephen Hawking đ sống v chứng minh một con người c thể trở nn vĩ đại như thế no bất chấp nghịch cảnh.
"Cho d cuộc sống c kh khăn như thế no, lun sẽ c điều để bạn lm v trở nn thnh cng. Quan trọng l đừng bao giờ đầu hng" - Stephen Hawking
"Tr thng minh l khả năng thch nghi với sự thay đổi"- Stephen Hawking
"Cuộc sống sẽ thật bi kịch nếu thiếu đi sự hi hước"- Stephen Hawking
