Đây là một việc vô cùng quan trọng không chỉ về chính trị. Nó c̣n liên quan đến nhiều bên và cả kinh tế thế giới. T́nh h́nh phức tạp khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump phải mất đến một tuần để lên kế hoạch hành động đáp trả ngay sau khi biết về cáo buộc tấn công hóa học ở Syria.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc họp có sự góp mặt của Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis. Ảnh: Reuters.
Sau khi xem các bức ảnh những đứa trẻ được cho là bị ảnh hưởng bởi vũ khí hóa học ở Douma, Đông Ghouta, Syria, hôm 7/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngay lúc đó đă kiên quyết rằng ông cần đáp trả chính quyền Syria v́ cáo buộc gây ra vụ tấn công hóa học khiến khoảng 70 người thiệt mạng ở thành phố này, theo Wall Street Journal. Đến ngày 8/4, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố chính phủ Syria và những nước ủng hộ, bao gồm Nga và Iran, sẽ "phải trả giá đắt".
Tuy nhiên, việc chuẩn bị cho một cuộc tấn công trả đũa lại phức tạp và tốn thời gian hơn nhiều so với ông tưởng tượng, các cố vấn của Tổng thống Mỹ cho hay. 7 ngày qua đă thử thách kỹ năng của vị tổng tư lệnh nước Mỹ vốn chưa từng phục vụ trong quân đội hay nắm giữ bất kỳ vị trí nào trong chính quyền cho đến khi trở thành tổng thống hồi năm 2016.
Ông Trump đă dành cả tuần nhằm thiết lập liên minh với Anh và Pháp để triển khai cuộc tấn công. Ông cũng phải đối diện với sự phản đối từ Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis, người muốn theo đuổi một hành động hạn chế hơn, không tiềm ẩn rủi ro làm gia tăng nguy cơ đối đầu với những lực lượng Nga trên chiến trường Syria, các quan chức Mỹ tiết lộ.
Tổng thống Trump giận dữ trước sự tŕ hoăn. Ông thúc giục Bộ trưởng Mattis đưa ra những lựa chọn quân sự cứng rắn hơn nhằm đảm bảo chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad sẽ không tiến hành thêm một cuộc tấn công hóa học nào nữa, như cáo buộc từ phía Mỹ và đồng minh.
Khi thông báo tấn công Syria vào tối 13/4 (giờ Mỹ, tức rạng sáng ngày 14/4 tại thủ đô Damascus, Syria), Tổng thống Trump đă làm rơ rằng ông đang hướng tới những biện pháp hành động mạnh mẽ hơn các phương án mà giới chức Lầu Năm Góc thường ủng hộ. Phát biểu từ Nhà Trắng, Trump tuyên bố mục tiêu của ông là cắt đứt cả việc sản xuất lẫn sử dụng vũ khí hóa học ở Syria, đồng thời thêm rằng liên quân Mỹ - Anh - Pháp sẽ không từ bỏ cho đến lúc "chính quyền Syria ngừng việc sử dụng các chất hóa học bị cấm".
Suốt một tuần qua, ngoài cuộc khủng hoảng Syria, Tổng thống Mỹ c̣n bị ảnh hưởng bởi những vấn đề gây phân tâm khác. Trump giận dữ khi Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) lục soát văn pḥng luật sư riêng của ông. Thêm vào đó, cựu giám đốc FBI James Comey đă xuất bản cuốn sách với nhiều chi tiết đả kích ông, khiến Tổng thống Mỹ phải đáp trả trên mạng xă hội Twitter.
Song các cố vấn khẳng định, Trump vẫn hoàn toàn tập trung vào vấn đề Syria. Ông đă yêu cầu xem xét những tài liệu liên quan và hỏi các nhân viên về việc nên phản ứng như thế nào. Ông thậm chí c̣n t́m kiếm lời khuyên từ đội ngũ luật sư đang bảo vệ ḿnh trước cuộc điều tra nghi vấn Nga can thiệp bầu cử Mỹ.
Một quan chức chính quyền cho hay cuộc khủng hoảng Syria chiếm tới 20 giờ mỗi ngày ở Nhà Trắng trong tuần qua và Tổng thống Trump ngay từ đầu đă rất nóng ḷng với kế hoạch tấn công.
Hôm 11/4, Trump cảnh báo Nga "hăy sẵn sàng" v́ tên lửa "đẹp, mới và 'thông minh' của Mỹ đang tới" Syria. Ngày hôm sau, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thông báo Paris có bằng chứng chính quyền Assad sử dụng vũ khí hóa học.
Đối mặt với những ư kiến cho rằng ông chỉ đang tung hỏa mù, Trump ngày 12/4 lặp lại lời cảnh báo. "Chưa bao giờ nói khi nào cuộc tấn công vào Syria sẽ diễn ra. Có thể rất sớm hoặc không quá sớm", ông tweet.
Cuối cùng, rạng sáng ngày 14/4, tên lửa liên quân đồng loạt khai hỏa nhắm vào Syria. Theo thông tin từ quân đội Mỹ, 105 tên lửa đă bắn chính xác vào các mục tiêu được cho là nơi sản xuất, lưu trữ vũ khí hóa học của chính quyền Assad, khiến năng lực vũ khí hóa học của Damascus "thụt lùi nhiều năm". Trên mạng Twitter, Trump khẳng định cuộc tấn công được triển khai một cách hoàn hảo và nhiệm vụ "đă hoàn thành".
Mỹ tuyên bố hành động can thiệp quân sự vào t́nh h́nh Syria là "hợp lư, hợp pháp và cân đối", song Nga phản đối, cho rằng Washington hiếu chiến, vi phạm luật quốc tế khi không kích Syria.