Một giáo sư Việt là ông Nguyễn Văn Tuấn, hiện ông sống và làm việc tại Sydney. Ông nhận định Việt Nam là quốc gia bát hạnh nhát trên thế giới. Tại sao?
Năm ngoái và đầu năm nay Việt Nam được một nhóm kinh tế có tên là New Economics Foundation xếp hạng là một trong 5 quốc gia hạnh phúc nhất thế giới (và thứ 2 ở Châu Á). Kết quả đó làm cho nhiều người Việt ngạc nhiên. Th́ đây, năm nay, một nhóm độc lập khác có tên là World Happiness Report (WHR) xếp Việt Nam vào nhóm các quốc gia bất hạnh nhất thế giới!
Trong thực tế, đa số người Việt có thu nhập thấp, tuổi thọ th́ thuộc nhóm trên trung b́nh, nhưng hệ thống an sinh xă hội gần như chưa tồn tại… (Ảnh minh họa/Lê Thế Thắng)
Nhóm WHR dựa vào 6 tiêu chí để xếp hạng hạnh phúc. Sáu tiêu chí đó là: (1) thu nhập; (2) tuổi thọ b́nh quân; (3) hệ thống an sinh xă hội; (4) tự do; (5) tin tưởng; và (6) rộng lượng. Dùng dữ liệu có trên web, và sau khi dùng mô h́nh thống kê, họ xếp hạng 156 quốc gia. Mười quốc gia hạnh phúc nhất thế giới là: Phần Lan, Na Uy, Đan Mạch, Iceland, Thụy Sĩ, Hà Lan, Canada, Tân Tây Lan, Thụy Điển, và Úc. Xem qua các nước này th́ cảm nhận chủ quan là … có lư.
Ngạc nhiên (?) thay, Mĩ đứng hạng 18, chỉ trên Anh một hạng, nhưng thua Áo, Costa Rica, Ireland, Đức. Thật ra, chẳng có ǵ ngạc nhiên khi thấy Mĩ đứng sau các nước như Áo và Đức, v́ cuộc sống ở Mĩ không phải là quá dễ dàng. Có một điều chắc chắn là phẩm chất cuộc sống ở Mĩ cao hơn Việt Nam. Do đó, một bảng xếp hạng với kết quả Mĩ có chỉ số hạnh phúc thấp hơn Việt Nam là khó tin, nhưng nếu cao hơn Việt Nam th́ có vẻ hợp lí hơn.
Nguồn: New Economics Foundation
C̣n Việt Nam? Tính điểm (tối đa 10) th́ điểm hạnh phúc của Việt Nam là 5.1, tức trên trung b́nh một chút. Với điểm này, Việt Nam đứng hạng 95 (trên 156 quốc gia) về hạnh phúc. Với hạng này, Việt Nam thấp hơn Nhật (hạng 51), Tàu (86), Nigeria (91), Mông Cổ (94), nhưng cao hơn Nam Dương (96), Somalia (98), Bhutan (97). Nói chung, về hạnh phúc, Việt Nam chỉ đứng chung bảng với các nước kém phát triển và lạc hậu về an sinh xă hội.
Các nước láng giềng như Mă Lai (hạng 35) và Thái Lan (46) đều có chỉ số hạnh phúc cao hơn Việt Nam khá xa; các nước này đứng chung bảng với Tây Ban Nha, Qatar, Chile, Ba Lan, Ư, Slovenia.
Rất khó nói bảng xếp hạng nào đúng hay sai, v́ khái niệm hạnh phúc không phải dễ đo lường như các khái niệm khoa học tự nhiên. Nhưng nếu nh́n vào 6 tiêu chí của nhóm WHR tôi thấy có thể chấp nhận được, v́ quả thật trong thực tế nó phản ảnh phần nào hạnh phúc của một cộng đồng. Có tiền, sống lâu, được hệ thống an sinh xă hội hỗ trợ khi cần, được tự do lựa chọn cuộc sống, sống với sự tin tưởng lẫn nhau, và rộng lượng với nhau th́ quả là hạnh phúc rồi. Bởi vậy, tôi thấy cách tính toán của WHR cho ra một bức tranh thực tế hơn.
Nhóm hơn 50 nước đứng đầu trong bảng xếp hạng chỉ số về hạnh phúc. (Nguồn: New Economics Foundation)
Nhóm 50 nước xếp cuối trong bảng xếp hạng chỉ số hạnh phúc. (Nguồn: New Economics Foundation)
Đối chiếu lại với cuộc sống ở Việt Nam, chúng ta dễ thấy rằng ḿnh thiếu hay kém cả 6 tiêu chí. Trong thực tế, đa số người Việt có thu nhập thấp, tuổi thọ th́ thuộc nhóm trên trung b́nh, nhưng hệ thống an sinh xă hội gần như chưa tồn tại, thiếu tự do biểu đạt và lựa chọn, người ta thiếu tin tưởng với nhau và cũng thiếu tính rộng lượng. Nhưng dĩ nhiên, không phải ai cũng vậy, có người này người kia. Thành ra, khi trung b́nh hóa th́ Việt Nam chỉ đứng hạng 95 trên 156 quốc gia về hạnh phúc.
Kết quả này làm cho giới nghiên cứu khoa học xă hội Việt Nam phải suy nghĩ về phương pháp đo lường. Giới cầm quyền có tâm và tầm chắc cũng phải suy nghĩ (chứ không nên tin vào bảng báo cáo rằng dân Việt Nam là một trong 5 nhóm hạnh phúc nhất thế giới). Một nước c̣n nghèo, th́ thiếu chuẩn bị cho cuộc cách mạng công nghệ 4.0 và kém hạnh phúc chẳng có ǵ phải ngạc nhiên. Nhưng bảng xếp hạng hạnh phúc này nó làm cho mỗi người Việt Nam phải vươn lên và sống tử tế với nhau.
Games
tào lao
