Nói chữ Nho!

[florida80]

Nhà nọ có ba chị em thông thái hay nói chữ Nho. Có một chàng Ngốc chuẩn bị làm rể để xin cưới cô thứ hai. Bữa nọ, Ngốc đến chơi, cô út ra chào và mời ngồi đỡ trên chõng tre: “ Tọa sàng yến phu lang” ( Mời anh rể ngồi trên chõng). Ngốc không hiểu gì luống ra về. Bữa sau, Ngốc tới thăm, thấy cửa trước không ai, bèn lẻn vô cổng sau, thấy ba chị em đang tắm ở bờ giếng, cười khúc khích.
Cô út chỉ vô mình mà nói: Bạch bạch như phấn trang! ( Trăng trắng như phấn vậy).
Cô thứ hai cũng chỉ vô mình mà nói : Úc úc như hình qui!( Khum khum tựa mu rùa)
Cô cả lớn cười sau khi chỉ vô mình: Hắc hắc như côn lôn! ( Đen đen như núi Côn lôn)

Ngốc ta bèn nhẩm đọc thuộc lòng, để sau có dịp đem ra ứng đáp.
Thế là lần thứ ba, Ngốc lại thăm , cô Út lại ra chào mà nói: Tọa sàng yến phu lang!
Ngốc bèn chỉ vô cô út mà nói : Bạch bạch như phấn trang! khiến cô này trẽn quá (mắc cỡ ) ù té chạy vô gọi cô thứ hai ra.
Cô này bèn hỏi : Phu quân như hà ti? ( Chàng ơi có chuyện gì đó ?)
Ngốc bèn bạo dạn trả lời: Hà ti chi mà hà ti, Úc úc như hình qui! khiến cô hai cũng bỏ chạy.
Cô chị cả trong nhà chạy ra khuyên nhủ : Thôi, dượng bất mật ngôn! ( Xin dượng đừng nói lóng nữa).
Ngốc bèn chỉ vô cô chị và nói tỉnh tuồng: Mật ngôn chi bất mật ngôn! Hắc hắc như côn lôn.

(Câu chuyện này không bảo đảm hoàn toàn gốc Huế, nhưng cũng đánh dấu một thời Nho học trước đây còn tồn tại lâu ở xứ Huế, tôi xin kể để bạn đừng quá xét nét mà đọc cười cho thư dãn!)

Con tui chết đứng ngay đơ!
Câu chuyện cười sau, nói ngay tình, tôi không rõ nó phát xuất từ mô, nhưng tôi lần đầu “nghe” ở Huế. Vài chuyện cười hay, cũng giống như vài câu ca dao Việt Nam, được gán ghép cho do nơi này nơi nọ đẻ ra, thật không biết mô làm bằng cứ. Tuy nhiên, vì cái giọng kể của nó, tôi đoán rằng ít nhất nó cũng khai sinh ra tại một địa khu nào trên giải đất miền Trung. Câu chuyện xin kể như ri nì:

Một anh học trò đi trên đường cái, ngó xuống ruộng thấy một lũ con gái quê cắm cúi cấy lúa bèn giở giọng chòng ghẹo sàm sở:
Con tui ..ờ ơi… hắn chết đứng ngay đơ,
Tử vô địa táng…tui xin chôn nhờ đất o!

Anh chàng tưởng rằng ăn nói ngon lành và mạnh dạn như vậy, đố ai dám đối đáp. Ai ngờ, trong đám thôn nữ dưới ruộng, một o đứng ưỡn người lên giơ tay ngoắc:
– Yêng ơi! cho em đáp thử yêng coi!
Đất em ..ờ ơi sâu hoắm ổ gà.
Dét đầu cha hắn vô cũng đặng… khỏi cần dét con!

Dét tức là „nhét“ nói theo tiếng Huế bình dân cũng như câu sau ni:

Tau ở dà tau, tau dớ mi
Dớ mi nên phải bước chân đi
Không đi thì mi biểu rằng không tới,
Mà tới thì mi hỏi tới mần chi!



Dục cái dĩ, Dục cái dã
“Dục cái dĩ, dục cái dã” là một câu nhại âm chữ Nho thường được những trai gái ở Huế dùng để hò khi mở đầu một câu hò khi giã gạo. Sau đây là một đoạn hò giã gạo do ông Âu Ngọc Trác (Philadelphia) sưu tầm:
Nữ hò trước:
Dục cái dĩ,
dục cái dã
Thấy anh hay chữ
Em xin hỏi thử vài câu
Trung tâm vô vũ, nước đâu chảy hoài?

Bên Nam gặp cái ý hóc búa là : “Trung tâm vô vũ, nước đâu chảy hoài ?” nghĩa là “trong bụng không có mưa, vậy nước ở đâu ra?”
Nhưng rồi, chàng trai cũng đáp lại một cách lém lỉnh như sau:
Dục cái dĩ,
Dục cái dã!
Không nói ra thì em cười anh dại
Nói ra …thì thiệt hồ đồ!
Mà nước bên Nam Việt chẩy qua hồ nữ nhi!

Nhận xét: Chữ Nam trong chữ Nam Việt chỉ phương Nam chứ không phải là chữ Nam là con trai đối với chữ Nữ là con gái, nên câu hò đáp không chỉnh lắm, nhưng dầu sao thì bên nam lanh trí đã dùng để gỡ bối rối mà thôi!