Chuyện t́nh Huế theo cùng các phương ngữ “ răng, rứa, mô , tê” là đề tài rất nhiều người quan tâm. Đó cũng là cách chúng ta t́m hiểu về ngôn ngữ Huế- Tiếng Huế- một phần tất yếu của con người Huế, văn hóa Huế và t́nh yêu Huế.
Đầu tiên là bài thơ làm quen. Lưu Trần Nguyễn đă đưa ta về với thời của học sinh trường Quốc Học và nữ sinh Đồng Khánh Huế những năm 1950- 1960. Hồi ấy, trường Quốc Học là trường dành riêng cho nam sinh, và trường Đồng Khánh là trường dành riêng cho nữ sinh. Học sinh hai trường này học rất giỏi. Mỗi khi tan trường, nam sinh Quốc Học thường hay đón chờ nữ sinh Đồng Khánh chuyện tṛ,trao thư…. Từ đây đă h́nh thành nên nhiều chuyện t́nh, và bài thơ sau đây là sự mở đầu cho một chuyện t́nh yêu thời học tṛ ở Huế : Lời người con gái nghe có vẻ chua ngoa, nhưng không dấu được nỗi thích thú trong ḷng. Đầu câu huyện là những lời trách móc, sợ dị nghị nhưng cuối câu chuyện là lời hẹn ḥ cho những lá thư sau:
“ Răng mà cứ theo tui hoài rứa
Cái ông ni mới dị chưa tề
Sớm trưa chiều ba bữa đi về
Đưa và đón mần chi không biết!
Ôi đôi mắt chi mà tha thiết
Đừng có nh́n làm loạn bước tui đi!
Lá thư t́nh ông gởi mần chi?
Cha mẹ biết rầy la tui chết! ….
Tội tui lắm! Cách cho vài bước
Đừng đi gần hai đứa song đôi
Xa xa cho kẻo bạn tui cười
Mai vô lớp cả trường dị nghị!
Theo chi rứa răng mà không biết dị
Thôi được rồi! Đưa lá thư đây!
Mai tan trường đơị ở gốc cây
Tui sẽ tới trả lời cho biết…”
Đó là bước đầu trao thư và nhận thư. Lối xưng hô vẫn c̣n xa cách lắm. Người ta bảo dấu hiệu để nhận biết người con gái Huế đă bằng ḷng yêu bạn hay chưa là qua cách xưng hô. Con gái Huế khi chưa yêu th́ thường xưng “ ông, tui”, đến khi xưng “ông/ em” th́ t́nh cảm đă lớn thêm một cấp độ nhưng người con gái Huế vẫn đang c̣n t́m hiểu và thử thách chàng trai. Đừng có nghĩ người con gái Huế xưng ông là v́ người con trai lớn hơn ḿnh quá nhiều tuổi, mà đó là v́ con gái Huế muốn thế:
“ Em sanh ra đă là con của Huế
Nên gắng liền với mấy chữ mô tê
Có khó chi mô ông không hiểu tề
Huế “răng rứa” như của ông “sao dzậy”.
Và cũng v́ lối xưng hô “ ông” cho nên nhiều chàng trai đă tự ái, đă “lẫy”. Chúng ta hăy cùng nghe cô gái Huế giải thích thật dễ thương:
Em gọi “ông” có chi mô mà lẫy
Ông không già th́ để í mần chi
Tại xưng anh em thấy nó kỳ kỳ
Người ta nghe được… ôi thôi dị chết
Ông biết rồi răng giả vờ chi cho mệt
Mần người ta noái chậm khổ ghê nơi
Huế em tiếng khó nghe rứa người ơi
Đến đây rồi … ráng mở tai cho lớn …”
Và rồi chắc cũng có thư qua, về. Tháng ngày trôi đi, không biết đă xong học kỳ I, học kỳ II chưa, hay là chàng trai ấy và cô gái Huế ấy đă bước sang năm học mới nhưng bài thơ sau th́ chắc chắn là chuyện t́nh của họ đă đi qua được những cửa ải khó khăn ban đầu của sự ngại ngùng, của tâm lư hồi hộp khi trao lời muốn nói. T́nh cảm đă thân thiết hơn, trong cách nói chuyện đă bớt đi phần e ngại, người con gái Huế đă xưng “ em” không c̣n xưng “ tui, ông” xa cách như trước nhưng vẫn giữ được khoảng cách nam- nữ. Sau giai đoạn đưa thư làm quên, đây là lúc đă được chấp nhận và bắt đầu nhớ thương, t́m đến nhà:
Tôi nhớ măi một câu “rứa hí”
Em chào tôi “Rứa hí! Em về”
Lời nhỏ nhẹ mà tôi tê tê
Tiếng chào nhỏ đủ vừa nghe “rứa hí”…
Đă bao lần tôi về bên Huế
Với tôi Huế không nói điều chi
Chỉ đám cỏ non bờ sông chảy thế
Là tôi nghe tiếng Huế thầm th́
Con phố vắng tôi lần t́m quán nhỏ
“Mệ bán cho con năm đồng thuốc lá”
Mệ nh́n tôi rồi cười hỉ hả:
“Có rứa mà chú cũng mần thơ”
Chuyện t́nh yêu thời học tṛ chỉ có thế thôi. Những lá thư ḥ hẹn, những ánh mắt nh́n… Nghĩ về nhau nhiều lắm mà chẳng dám nói chi nhiều. Thế rồi, chắc là hết học, cô gái lấy chồng theo sự sắp đặt của ba mạ. Cả hai đều buồn. Lần cuối chia tay t́nh cảm cũng rất trong veo, vẫn là “ bên nớ”, “ bên ni” đầy xa cách:
Rứa th́ rứa
Biết mần răng được
Bên nớ về
Bên ni biết mần răng
Bên nớ về
Bên ni đứng tần ngần
Nỏ được cầm tay
Chỉ lặng thinh không nói
Có chi mô mà rầu rầu tức tưởi
Lần cuối cùng th́ cũng rứa mà thôi
Tôi không muốn có một kết thúc như thế này nhưng thơ văn xưa đă viết vậy, câu chuyện t́nh Huế qua những vần thơ “ răng , rứa” cũng đành chịu như vậy:
Ngày dạm hỏi
Bên nớ lên chùa trốn biệt
Ba Mạ t́m buông lời tiếng bẻ bàng
Rứa th́ rứa biết mần răng được
Bên ni buồn
Khi bên nớ sang ngang
Hôm hôn lễ
Bên nớ bày hoa sứ
Cái loài hoa hai đứa miềng yêu
Bên ni biết
Bên nớ c̣n chưa hết
Vẫn c̣n thương
Thương lắm biết bao nhiêu
Nghe xa cách “ bên nớ”, “ bên ni”, thế nhưng t́nh cảm mà chàng trai dành cho cô gái là mối t́nh của cả một thời, của cả một đời. Cho nên cách xưng hô không nói hết chiều sâu của t́nh cảm. Chàng trai Huế không nói nhiều mà dành trọn cả cuộc đời ḿnh cho t́nh yêu:
Ngày gặp lại
Bên nớ thành bà ngoại
Mà bên ni vẫn là cứ trai tân
Bên nớ hỏi:
– răng mà tội rứa
Bao năm rồi c̣n chưa chịu thành thân
Rứa th́ rứa…
Có chi mô mà hỏi
Chưa quên được người
Đâu muốn khổ cho ai.”
Câu chuyện t́nh Huế theo cùng “ răng rứa” đă kết thúc như thế. Nhưng thực tế có những chuyện t́nh kết thúc có hậu hơn, chú rể là chàng trai Quốc Học và cô dâu là nữ sinh Đồng Khánh, họ cùng nhau học tập, cùng nhau thành đạt, bây giờ đă con cháu đề huề….
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
