Rêu phong như biểu tượng cho nét u hoài xưa cổ, góp phần níu giữ lại những mảnh thời gian quư hiếm và gợi lên nỗi niềm miên man dẫn dắt hồn người trở về cố hương.
Không phải vùng đất nào cũng có thể nhuốm màu rêu phong. Có thể gọi rêu phong là một tặng vật của thiên nhiên đă trao cho Cố đô. Khi những chuyến gió chở theo hơi nước vi vu qua dải đất thần kinh khắc nghiệt, gió như đă góp sức hồi sinh những mầm sống li ti mạ trên bề mặt trơ ĺ của các vách đá, thành quách, tạo thành những vệt rêu phong bềnh bồng phủ xanh thành quách của những chùa chiền, phủ đệ, những đền đài lăng tẩm, những b́nh phong của các ngôi nhà vườn, những dáng cây hao gầy cam chịu,… và những tâm hồn hoài cổ triền miên trong kư ức xa xăm… Ôi ! Rêu phong Huế là chiếc áo của người nghệ sĩ lang thang lặng lẽ trong mưa gió, chiếc áo choàng làm tăng thêm chất lăng đăng, thơ mộng của cơi hồn mông lung, bát ngát và khí phách kiêu bạt trước giông tố dữ dội của trần gian.
Rêu phong xứ Huế
Xứ Huế ngoài những nét độc đáo như quần thể di tích gồm hệ thống kinh thành, các lăng tẩm, những ngôi chùa, nhà vườn, nhà rường, sông Hương núi Ngự, những vườn đá… c̣n tàng ẩn cái hồn của rêu phong. Rêu phong ở Huế không những tô điểm thêm nét cổ kính của thành quách, chùa chiền,… mà c̣n gợi lên trong ḷng người cảm giác gắn bó, thân thương. Ôi! Rêu phong như tấm thảm nhung diệu kỳ đưa chúng ta ngược ḍng thời gian trở về cái đẹp thơ mộng của thuở ban đầu đă ch́m trong quá khứ xa xưa.
Nhưng không phải nơi nào có rêu phong đều tạo nên những khung cảnh trữ t́nh, cổ xưa… mà phải có sự kết hợp hài hoà giữa không gian, thời gian, thiên nhiên và con người,… và không thể thiếu những tâm hồn luôn hoài niệm về những dấu tích xưa.
Rêu phong ở kinh thành Huế như cái thần đang ở trạng thái tiềm ẩn, nó chỉ lộ ra với những tâm hồn đồng cảm. Những buổi chiều mơ hồ như ánh mắt thu, từng cánh lá vàng lả tả rơi rồi khẽ chạm vào tấm lụa rêu biên biếc đă khiến tôi ganh tị, tôi thầm ước mơ cuộc đời nhẹ nhàng như những chiếc lá kia.
Mưa phùn của mùa xuân xứ Huế đă làm tăng thêm độ tương phản của màu xanh mặn mà những kỳ vọng, bức thành phủ đầy rêu xanh đưa tôi vào thế giới của ảo giác, những ḍng nước nho nhỏ, trong ngần như những đường gân xanh trên thân thể người con gái guộc gầy, bàn tay tôi run run khẽ chạm vào làn da mịn màng khiến tôi nhập vào nhịp thở của một thời vàng son đang tàng ẩn trong thế giới thẳm xanh vời vợi. Những mảng rêu phong ở Huế đă vẽ nên một bức tranh siêu thực bởi gam màu xanh pha lẫn chàm, từng mảng rêu xanh như những điểm nhấn mà đấng sáng tạo đă tạc vào không gian Huế một tuyệt tác rất lăng mạn và rất hoành tráng.
Có người đă mượn rêu để hỏi tuổi của đá “Hỏi đá xanh rêu bao nhiêu tuổi đời? ”(1), phải chăng rêu là dấu ấn của thời gian, xác nhận ngày sinh của đá, hay rêu phong là vết hằn của gă thời gian c̣n luyến tiếc những ǵ thuộc về quá khứ nên đă gửi vào thiên nhiên, đất đá, thành quách,… và con người những cảm thức gợi t́nh?
Chúng ta hăy thể nhập vào hồn liêu trai của rêu phong trên những bờ tường của kinh thành rồi sẽ nghe tiếng vọng của thời gian, âm vang của những vó ngựa và h́nh ảnh “Lối xưa xe ngựa hồn thu thảo” (2) thuở Lê triều sẽ hiện về như một thực tại sống động.
Dọc theo triền sông Hương đến chùa Thiên Mụ, chưa kịp ngước nh́n lên ngôi tháp vời vợi giữa nền trời bao dung chúng ta đă thấy h́nh ảnh của tháp Phước Duyên lấp loáng, uyển chuyển dưới ḍng Hương giang xanh biên biếc. Khung cảnh thật hữu t́nh, thơ mộng giữa sông nước, núi đồi,… và con người. Ngôi chùa cổ đă tồn tại sừng sững giữa đất trời gần 500 năm là h́nh ảnh thiêng liêng đă khắc sâu trong tâm khảm của người dân xứ Huế, như giáo lư bất sinh, bất diệt của đức Phật đă lan toả khắp mọi nơi và tồn tại măi măi ở thế gian này. Sự có mặt của những đám rêu phong đă góp phần tăng thêm nét cổ kính của ngôi chùa, rêu xanh như thắp lên niềm hy vọng hoà vào màu xanh của sông nước, cỏ cây và bầu trời thăm thẳm một màu xanh ngút ngàn.
Những phủ đệ của các công thần, quận chúa ở quanh kinh thành Huế như ấp ủ một nỗi khát khao thầm kín, e ấp, tiếc nuối,… lại được khảm thêm những áng rêu mượt mà làm tăng thêm vẻ kín đáo như các người đẹp hồi giáo phủ khăn che mặt khi dạo bước trên phố thị yêu kiều.
Xuôi về phố cổ Bao Vinh, Gia Hội tôi không khỏi ngẩn ngơ trước những mái rêu phong chập chùng trong kư ức. Tôi bàng hoàng trước ngôi nhà lắng đọng biết bao lớp mái thời gian, căn nhà xa lạ, lạc loài giữa không gian cô quạnh “c̣n rong rêu trên vừng trán của nhà thơ / nhân chứng áo xanh ăn ṃn các kinh sách trong thư viện ” (3). Con đường Bạch Đằng bồng bềnh những mái rêu xanh, như một nhân chứng đă lắng nghe âm hưởng đơn độc từ những tiếng bước chân khắc khoải giữa đêm khuya của nhà thơ “…Chỉ có ḿnh tôi với rong rêu ưu phiền / buổi mai trầm tư / với đôi tay trần chơ vơ như thỏi sắt… ” (3) , những bước chân đă sớm phiêu bồng vào miền rêu phong xanh thăm thẳm của Huế cho đến khi nở rộ đoá“hoa cô độc” (4) toả ngát hương rồi lụi tàn vào gió cát.
Rêu phong không chỉ quanh quẩn ở thị thành mà c̣n tản mát ở những góc khuất của Huế, nơi những mái phố đơn chiếc, những đ́nh làng yên ả xa xôi,… bất cứ nơi nào dù ở miền quê hẻo lánh hay trên đồi núi cheo leo,… hễ có dấu vết của rêu phong loang phủ là đă gợi lên một nỗi niềm u uẩn, một nét đẹp của tâm hồn, sự lắng dịu trong ḷng người để hướng vào thế giới nội tâm như “…Những vệt rêu chiêm nghiệm cơi riêng ḿnh… ” (5) dẫn dắt chúng ta về lại cố hương yên b́nh. Và trong cuộc miên man trở về với quê hương, với cội nguồn,… ai ai cũng mang nỗi sầu muộn, nuối tiếc,… lắng đọng trong tiết nhịp của thời gian lưu lại nơi vết rêu loang buồn mà Trịnh Công Sơn đă trải nghiệm “…Ôi tiếng buồn rơi đều, nh́n lại ḿnh đời đă xanh rêu… “ (6)
Ôi ! Rêu phong Huế thật kỳ diệu đă tô điểm thêm những mảng màu hy vọng cho vùng đất thần kinh cổ kính, uy nghi. Và rêu phong phần nào đă níu giữ những giá trị xưa quư của quá khứ gửi vào trong tâm hồn con người. Bốn loại vật chất đất, nước, gió, lửa (nhiệt) đă góp phần tạo nên vạn vật... và cũng từ quy luật đó rêu phong xứ Huế đă tựu thành và khảm vào trong tâm thức của người dân Cố đô một bức tranh trang nhă, lung linh và huyền ảo.
(1) Trong bản nhạc "Lệ Đá" của Hà Huyền Chi - Trần Trịnh.
(2) Thơ của Bà Huyện Thanh Quan trong bài "Thăng Long thành hoài cổ".
(3) Thơ của Ngô Kha trong trường ca "Ngụ ngôn của người đăng trí".
(4) Nhan đề một tập thơ của Ngô Kha.
(5) Thơ của Đinh Thu trong bài "Mưa làng".
(6) Trong bản nhạc "T́nh xa" của Trịnh Công Sơn.
Nguồn: Netcodo
Games
