Đột quỵ khó ngờ ở người trẻ

[june04]

Buổi sáng thức dậy, Mai, 34 tuổi, đột ngột chóng mặt, tê bì nửa người, nói hơi khó nghe, mệt nên lên giường nằm nghỉ.

Đến trưa, không thấy vợ dậy, chồng nghĩ vợ mệt nhiều, để nghỉ ngơi thêm. Chiều tối, vẫn thấy vợ nằm trên giường, người chồng lay gọi dậy nhưng chị gần như bất tỉnh. Mai được chuyển đến Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, cấp cứu trong tình trạng hôn mê.

Các bác sĩ của Trung tâm Đột quỵ nhận định bệnh nhân bị đột quỵ, chụp MRI phát hiện tổn thương rõ toàn bộ trung não, cầu não hai bên, thùy chẩm, tiểu não do tắc hoàn toàn động mạch thân nền.

"Bệnh nhân không còn cơ hội chỉ định can thiệp lấy huyết khối, đồng nghĩa với không giữ được mạng sống vì đến viện quá muộn", phó giáo sư Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, nói.

Mai là một trong 60 bệnh nhân trẻ, tuổi từ 18 đến 44 bị đột quỵ được cấp cứu và điều trị tại Trung tâm Đột quỵ. Trung tâm này mới hoạt động được 20 ngày, đã tiếp nhận 750 bệnh nhân đột quỵ, trong đó 10% là người trẻ tuổi.

"Đây là con số không nhỏ, bệnh nhân trẻ, dưới 50 tuổi, bị đột quỵ có xu hướng ngày càng gia tăng. Điều đáng nói là do chủ quan, phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn, mất đi cơ hội hồi phục trong giờ vàng", bác sĩ Tôn đánh giá.


Bác sĩ Tôn khám cho bệnh nhân đột quỵ nằm tại Trung tâm. Ảnh: Đỗ Hằng.

Theo bác sĩ Tôn, lý do của việc đến viện muộn là do người trẻ thường chủ quan, không nhận diện rõ các dấu hiệu điển hình của đột quỵ và không nghĩ rằng đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ tuổi. Khi đến viện muộn, họ đã làm mất đi cơ hội vàng để phục hồi và để lại hệ lụy đáng tiếc về sức khỏe, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ gồm bệnh tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng... Theo số liệu của Hội Tim mạch Việt Nam, cứ 4 người 25-49 tuổi thì có một người tăng huyết áp và đây là nguyên nhân chính gây nên đột quỵ ở người trẻ. Ngoài ra, bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.

Khi bệnh nhân bị đột quỵ não, các triệu chứng sẽ xảy ra ngay lập tức sau vài phút hoặc sau vài giờ. Các dấu hiệu sau: Đột ngột có cảm giác tê hay yếu liệt ở mặt, tay hoặc chân (các triệu chứng thường xảy ra ở một bên của cơ thể - nửa người); Đột ngột không nói được, giọng nói bị méo hoặc bệnh nhân bị nói nhảm, vô nghĩa, không hiểu được lời nói; Đột ngột mất thị lực, đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên mắt; Đột ngột đau đầu dữ dội; Chóng mặt, cơ thể bị mất thăng bằng hoặc không thể thực hiện vận động theo ý muốn...

"Nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115 vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để 'cứu não'", bác sĩ Tôn khuyến cáo.

Bác sĩ Tôn chia sẻ thêm, khoảng 1/3 các ca đột quỵ xuất hiện sau khi có một hoặc nhiều cơn đột quỵ nhẹ, còn gọi là cơn thiếu máu não thoáng qua. Cơn thiếu máu não thoáng qua xảy ra do tình trạng ngừng tạm thời việc cung cấp máu lên não. Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện do các cơn thiếu máu não thoáng qua. Sau đó khả nặng vận động có thể sớm trở lại, điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh, tuy nhiên sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não.

Với người trẻ, để giảm nguy cơ đột quỵ cần khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ, nếu có cần điều trị sớm. Điều trị tăng huyết áp, các bệnh lý chuyển hóa, béo phì... Nên thay đổi thói quen xấu, sinh hoạt khoa học, bỏ thuốc lá, bỏ rượu. Trong gia đình có người từng bất thường mạch máu, tăng động, nên được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để được sàng lọc loại trừ yếu tố nguy cơ.