Việc các hội nhóm kín hay công khai thường xuyên chia sẻ thông tin tiêu cực, thậm chí rủ nhau t́m cách kết thúc cuộc đời… khiến nhiều phụ huynh, bác sĩ không khỏi ngỡ ngàng, lo ngại.
Những năm gây, mạng xă hội bùng nổ, phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh việc mang lại nhiều tiện ích, giúp mọi người có thể giao tiếp, kết nối với nhau nhiều hơn th́ mạng xă hội cũng có thể gây ra nhiều tác động ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe thể chất, tinh thần của người dùng.
Cách đây 5 năm, thông tin về tṛ chơi có tên gọi "Thử thách cá voi xanh" đă xuất hiện ở Việt Nam khiến nhiều người không khỏi lo ngại, bởi nó có thể ảnh hưởng tới tâm lư, thậm chí cả tính mạng người chơi. Lo ngại đó là xác đáng, bởi tṛ chơi "Thử thách cá voi xanh" đă lan rộng và gieo rắc nỗi sợ hăi đến nhiều nước trên thế giới.
Cũng thời điểm đó, các video dạy trẻ em tự sát hoặc dọa nạt giết trẻ em. Trong đó, tiêu biểu là các clip Thử thách Momo (Momo challenge) với h́nh ảnh phản cảm, hướng dẫn người dùng cách tự làm hại bản thân hoặc dọa nạt giết trẻ em trong đêm...
Những thông tin, chia sẻ tiêu cực trong hội nhóm. Ảnh chụp màn h́nh
Rất đáng lo ngại khi thời gian gần đây, trên không gian mạng lại tiếp tục xuất hiện nhiều hội nhóm kín thường xuyên chia sẻ thông tin tiêu cực, muốn tự tử thậm chí rủ nhau t́m cách kết thúc cuộc đời.
Những hội nhóm này thu hút hàng chục ngh́n đến hàng trăm ngh́n thành viên tham gia, hoạt động dưới h́nh thức công khai hoặc nhóm kín. Trong số này đa phần là tuổi vị thành niên...
Mặc dù "tiêu đề" được ghi rơ nội dung: "Nhóm không hẳn là để tự tử mà đặt tên nhóm thế này để nhắm vào những người có ư định tự tử, để chia sẻ nỗi buồn và lo âu, giải tỏa áp lực…", nhưng sau khi có bài viết được đăng tải thay v́ động viên, nhiều người lại "xúi giục" những chủ nhân các bài viết t́m đến cái chết. Thậm chí c̣n xúi giục cụ thể cách tự tử như uống thuốc quá liều, uống thuốc độc hay hướng dẫn cách để chết nhanh, không gây đau đớn.
Thông tin đăng tải trên nhóm “Hội những người muốn tự tử” trên mạng xă hội. Ảnh chụp màn h́nh
Chia sẻ với PV Dân Việt, anh Nguyễn Đỗ Hải (ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) có con gái 11 tuổi và 9 tuổi cho biết, bản thân không khỏi lo lắng, ngỡ ngàng trước những thông tin một số hội nhóm xúi giục, khuyến khích người khác tự tử, gây ảnh hưởng không nhỏ tới tâm lư, sức khoẻ, thậm chí tính mạng, trên mạng xă hội.
"Điều lo lắng của tôi cũng như nhiều phụ huynh khác là có khi sợ ngày nghỉ ḿnh đi làm, các con ở nhà tự mày ṃ những trang mạng phá cách, yêu đương sớm quá hay dễ bị chính những trang mạng xấu dẫn dụ học theo những điều tiêu cực như căi cha mẹ, bỏ nhà đi, xúi nhau hút thuốc lá điện tử, chất độc kích thích, bóng cười... Trẻ vị thành niên đến tuổi thay đổi tính cách nếu không được giáo dục cẩn thận rất dễ bị sa ngă, học làm theo", anh Hải chia sẻ.
Cùng chung nỗi lo như anh Hải, chị Lê Thuư (ở quận Thanh Xuân, Hà Nội) có con đang học cấp 2 cũng không khỏi lo lắng khi các con đă ở tuổi dậy th́, tích cách thay đổi, thậm chí có lúc sống khép kín, thích làm theo ư ḿnh.
"Tôi không quát mắng ǵ con mà t́m cách nói chuyện trực tiếp với con có ǵ chia sẻ thẳng thắn cho mẹ. Trên mạng xă hội bên cạnh thông tin tốt có không ít tin xấu. Tôi cũng kiểm soát thời gian của con bằng cách dùng phần mềm điện thoại truy vào lịch sử con đă xem những ǵ. Từ đó ḿnh sẽ có phương án phù hợp giáo dục con cái, tránh con sa ngă hay bức bách chuyện ǵ nhưng không dám chia sẻ với ai", chị Thuư nói.
Nếu rối loạn trầm cảm, sang chấn tâm lư kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ dẫn đến tự sát
Bác sĩ CKII Nguyễn Thị Ái Vân - Viện sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, những người có ư định tự sát thường nói về tự tử, chết chóc, không có lư do để sống. Họ dành nhiều thời gian bận tâm với cái chết, thu rút khỏi bạn bè hoặc hoạt động xă hội, mất hứng thú với sở thích, công việc, trường học và chuẩn bị cho cái chết.
"Ước tính có trên 300 triệu người trên thế giới mắc rối loạn trầm cảm khiến trầm cảm được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá là yêu tố đơn độc lớn nhất góp phần gây ra tàn tật chung. Thường bắt đầu ở tuổi vị thành niên. Tuổi khởi phát rối loạn trầm cảm trung b́nh là 18.
Tuy nhiên, tỷ lệ người mắc bệnh dưới 15 tuổi ngày càng gia tăng. Bệnh nhân lớn tuổi hoặc dưới 11 tuổi tại thời điểm khởi phát rối loạn có tiên lượng tồi tệ hơn. Nguy cơ cao dẫn đến tự sát khoảng 1 triệu người chết do tự sát mỗi năm, tương đương 3.000 người chết v́ tự sát mỗi ngày. Mỗi người chết v́ tự sát có khoảng 20 người hoặc nhiều hơn có toan tự sát", bác sĩ Vân nêu.
Theo bác sĩ Vân, dấu hiệu cảnh báo những người có ư định tự sát đó là cho đi những tài sản được đánh giá cao, đă tự tử trước đây. Người chịu rủ ro không cần thiết, liều lĩnh, bốc đồng. Người mất sự quan tâm đến diện mạo cá nhân của họ, tăng cường sử dụng rượu bia hoặc ma tuư. Thậm chí những người có ư định tự sát như hay thể hiện cảm giác tuyệt vọng, phải đối mặt với t́nh trạng bị kỳ thị hoặc thất bại, có tiền sử bạo lực hoặc thù địch, không thiện ư "kết nối" với những người giúp đỡ tiềm năng.
Cũng chia sẻ về vấn đề này, bác sĩ Đặng Thị Hải Yến - Pḥng tâm lư lâm sàng, Viện sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho rằng, việc phát hiện sớm người có nguy cơ tự tử rất quan trọng. Khi phát hiện người có vấn đề về tâm lư, stress, trầm cảm, chán sống... cần được can thiệp sớm. Nếu t́nh trạng rối loạn trầm cảm, sang chấn tâm lư kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ dẫn đến tự sát.
Tṛ chơi nguy hiểm “Cá voi xanh” đă vào Việt Nam?
Tṛ chơi nguy hiểm “Cá voi xanh” đă vào Việt Nam?
Các bác sĩ khuyến cáo khi gặp vấn đề về tâm lư, người bệnh nên đến gặp chuyên gia tâm lư và tâm thần để được trợ giúp, hoặc khi thấy người thân của ḿnh có ư định tự tử có thể liên hệ cơ quan y tế để được trợ giúp.
Trong trường hợp nhận thấy người thân có những biểu hiện trên, cần chăm sóc cho họ cả nhu cầu về tinh thần và thể chất. Tốt nhất, hăy đưa người thân đến cơ sở y tế để nhận được sự hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tâm thần, y tế liên tục.
Hướng dẫn họ kỹ năng giải quyết vấn đề, giải quyết xung đột và cách xử lư tranh chấp phi bạo lực. Đặc biệt, cần ngăn họ tiếp cận với những nguồn thông tin xúi giục, phương tiện có nguy cơ gây chết người.
"Các yếu tốt để bảo vệ con người có ư định tự sát đó là chăm sóc lâm sàng hiệu quả cho các nhu cầu về tinh thần và thể chất, hỗ trợ từ chăm sóc sức khoẻ tâm thần và y tế liên tục, hạn chế tiếp cận phương tiện có khả năng gây chết người. Bên cạnh đó kết nối với cộng đồng, trường học, gia đ́nh, bạn bè…", bác sĩ Vân nói thêm.
VietBF@sưu tập
