Những ngày đông tràn về, ăn một bát chè sắn nóng hổi hoặc cầm trên tay một khúc sắn hấp cốt dừa, vừa ấm áp vừa thơm ngon khiến ai nấy đều cảm nhận được hương vị đặc biệt của loại củ dân dă này.
Củ sắn từ lâu đă là một phần không thể thiếu trong bữa ăn của người Việt, đặc biệt là vào những thời kỳ khó khăn. Trước đây, khi thực phẩm không dồi dào, cơm độn với khoai sắn thường là một món ăn quen thuộc trong các bữa cơm gia đ́nh. Bởi vậy mà sắn độn cơm hay bánh sắn chính là món ăn tuổi thơ của nhiều người.
Tuy nhiên, theo thời gian, sắn không chỉ dừng lại ở vai tṛ là lương thực cần thiết mà c̣n trở thành một đặc sản được ưa chuộng, đặc biệt là khi mùa đông về. Sắn được sử dụng để làm các món ăn như chè sắn, sắn nướng, bánh sắn hay sắn hấp với nước cốt dừa thơm ngon. Chúng tạo nên hương vị đặc biệt, ấm áp, làm tan chảy ḷng người trong những ngày se lạnh.
Củ sắn xưa dành cho "nhà nghèo thời khó" nhưng nay trở thành đặc sản thơm ngon mỗi mùa đông về (Ảnh minh họa)
Loại củ dân dă này tưởng chừng như đă bị quên lăng bởi hiện nay có quá nhiều món ngon lại đắt đỏ. Thế nhưng, dường như củ sắn vẫn là biểu tượng trong ẩm thực truyền thống của người Việt, từ loại lương thực thông thường trở thành một phần không thể thiếu, là món quà vặt ủ ấm cái bụng của biết bao người mỗi khi đông về.
Loại củ dân dă nhiều dinh dưỡng
Có vẻ ngoài giản dị, mộc mạc, chẳng ai nghĩ loại củ một thời bị con người lăng quên, chỉ dành làm thức ăn cho động vật, giá "rẻ như cho", giờ đây lại khiến người ta thổn thức nhớ đến mỗi khi đông về. Củ sắn dễ ăn, dễ chế biến và chúng cũng chứa nhiều dinh dưỡng.
Xưa kia, hầu như nhà nào cũng trồng sắn. Đây là loại cây chịu hạn tốt lại ít sâu bệnh, cho năng suất cao. Sắn độn cơm thời khó hay làm bánh ăn đều no lâu không chỉ v́ chúng nhiều chất xơ mà cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng khác.
Theo nghiên cứu, củ sắn có chứa nhiều chất xơ và flavonoid có thể hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa. Trong sắn cũng chứa nhiều vitamin C có tác dụng phục hồi vết thương cơ thể nhanh chóng, làm trắng da. Không chỉ vậy, lượng lớn kali có trong củ sắn có thể hỗ trợ pḥng tránh t́nh trạng cao huyết áp.
Nhiều chị em vào mùa đông thích ăn các món chế biến từ sắn v́ bùi ngậy nhưng không béo. Hơn nữa, sắn chứa nhiều tinh bột, chúng tương tự với chất xơ ḥa tan, điều này có tác dụng giảm viêm, cải thiện khả năng trao đổi chất và đặc biệt là giảm cân hiệu quả. Nguồn chất xơ trong sắn dồi dào nên ăn sắn giúp no lâu hơn và giảm cảm giác thèm ăn vặt. Từ đó, hạn chế tích tụ mỡ thừa và giảm đi lượng hấp thụ chất béo đáng kể cho cơ thể.
Một số món ngon từ củ sắn
Củ sắn có thể chế biến được nhiều món ngon trong mùa đông, nhưng phải kể đến một số món được điểm mặt gọi tên như sắn hấp cốt dừa, bánh sắn hay chè sắn. Với bàn tay khéo léo và sự sáng tạo linh hoạt, từ loại củ dân dă ấy, nhiều món ngon đă đi khắp phố phường, có nơi c̣n có đặc sản bánh sắn như Phú Thọ.
Vào mùa lạnh, các món được chị em ưa thích đó là sắn hấp cốt dừa hoặc chiều đông lên phố ăn bát chè sắn nóng hổi mới đúng điệu.
Sắn hấp được thêm nước cốt dừa hoặc lá nếp để tạo màu đẹp, chưa kể bên trên c̣n rắc chút dừa nạo sợi làm tăng độ ngậy và béo của sắn. Vị sắn bùi bở và dẻo quyện với nhau, miếng sắn ngọt nhẹ tự nhiên, ăn rất "vào".
Không chỉ dừng ở đó, đến với miền Tây trù phú, người dân có món bánh tằm khoai ḿ độc đáo, hấp dẫn nhiều màu sắc được nhiều người ưa thích. Bánh ăn có vị ngọt dịu, dai dai, quyện vị bùi béo của dừa nạo, thêm chút lạc đập dập ăn rất ngậy. Bánh tằm khoai ḿ thường có h́nh dáng thon dài như con tằm, nhưng cũng được sáng tạo thành nhiều h́nh dáng khác như vuông, chữ nhật nhỏ,... tùy vào sở thích của người làm. Món bánh tằm khoai ḿ này có nhiều màu sắc đa dạng, từ hồng, đỏ, xanh, vàng, trắng, nâu,... đều được làm từ màu tự nhiên rau củ rất an toàn cho sức khỏe.
Ngoài ra, các món được sáng tạo như sắn nướng rắc phô mai, thảo mộc cũng được nhiều người thử và mang lại hương vị hấp dẫn.
Những lưu ư khi ăn củ sắn
Thứ nhất, củ sắn ngon và chứa nhiều lợi ích cho cơ thể nhưng chúng cũng chứa một số chất làm giảm quá tŕnh hấp thụ dinh dưỡng như saponin, tanin, phytate. Đương nhiên, khi ăn sắn quá nhiều và thường xuyên sẽ làm giảm sự hấp thụ các dưỡng chất trong cơ thể.
Thứ hai, ăn quá nhiều sắn, chế biến không đúng cách hoặc ăn sắn sống có thể dẫn tới "say" sắn hoặc ngộ độc sắn. Do trong sắn có chứa cyanogenic glycoside - chất này có khả năng giải phóng xyanua trong cơ thể. Nghiêm trọng hơn là chúng có thể gây tổn thương, tê liệt các cơ quan trong cơ thể nếu bị ngộ độc. Cho nên những người tiêu hóa kém, suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể nên ăn sắn với lượng vừa phải. Ngoài ra, cũng có những người có cơ địa dị ứng với sắn. Cho nên, khi ăn sắn, nên ăn với lượng nhỏ trước, nếu không xảy ra phản ứng mới có thể ăn tiếp.
Thứ ba, sắn khi mua về nên được bảo quản và xử lư đúng cách trước khi ăn. Sắn nên để nơi mát mẻ, không bị ánh nắng mặt trời chiếu vào trực tiếp. Điều quan trọng là cần gọt vỏ sắn. Vỏ sắn chính là nơi chứa nhiều hợp chất có thể tạo ra xyanua, cho nên phải loại bỏ hoàn toàn vỏ sắn. Sau đó, ngâm trong nước ít nhất vài giờ, hoặc vài ngày để sắn loại bỏ bớt chất độc.
Chính v́ sắn sống chứa nhiều chất độc hại nên cần được làm chín kỹ bằng phương pháp luộc, hấp hoặc nướng. Khi ăn sắn, nên kết hợp với thực phẩm khác chứa nhiều protein v́ điều này có thể đảm bảo sức khỏe và protein giúp loại bỏ độc tố xyanua.
Thứ tư, hai đối tượng cần cẩn trọng khi ăn sắn, đó là mẹ bầu và trẻ nhỏ. Phụ nữ mang thai tuyệt đối không được ăn sắn sống, khi ăn sắn chín chỉ ăn với số lượng hạn chế và hỏi ư kiến của bác sĩ theo dơi thai kỳ trước khi ăn. C̣n trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa c̣n non nớt nên ăn sắn có thể gây khó tiêu, ảnh hưởng đến quá tŕnh hấp thu dinh dưỡng của trẻ.
VietBF@ Sưu tập
Games
