Một xét nghiệm mới sử dụng tăm bông lấy dịch ở má để dự đoán nguy cơ tử vong của bạn trong ṿng một năm. Nó hoạt động như thế nào?
Một xét nghiệm mới tên là CheekAge đo tuổi sinh học bằng cách sử dụng các tế bào từ bên trong má. (Ảnh: Peter Dazeley)
Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí Frontiers in Aging, cung cấp sự hỗ trợ đầy hứa hẹn cho CheekAge, một công cụ mới sử dụng các mẫu má — hoặc "má" — để ước tính nguy cơ tử vong của một người trong ṿng một năm.
Trong một nhóm người lớn từ 69 đến 101 tuổi, xét nghiệm này có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào. Một sự gia tăng nhất định trong CheekAge của các đối tượng nghiên cứu tương ứng với mức tăng 21% trong nguy cơ tử vong của họ trong ṿng 12 tháng tới.
CheekAge là một loại đồng hồ biểu sinh, một công cụ đo "tuổi sinh học" của một người bằng cách xem xét các mẫu hóa chất gắn vào ADN của họ. Trong nhiều trường hợp, "tuổi sinh học nói lên nhiều điều hơn về sức khỏe của một cá nhân so với những năm họ đă sống trên đời này", David Furman , phó giáo sư tại Viện nghiên cứu lăo khoa Buck ở Novato, California, Mỹ, người không tham gia vào nghiên cứu mới này, cho biết.
Hy vọng lâu dài cho các công cụ như CheekAge là giúp mọi người làm chậm hoặc ngăn ngừa lăo hóa sinh học. Nhưng hiện tại, các công cụ như vậy không thể cho bạn biết cách thực hiện như thế nào.
CheekAge làm được và không thể làm được ǵ?
Nh́n chung, đồng hồ biểu sinh kiểm tra quá tŕnh lăo hóa của máu và các mô khác để đưa ra dự đoán về tuổi của một người và nguy cơ tử vong cũng như các bệnh liên quan đến tuổi tác, như ung thư. Dấu hiệu lăo hóa phổ biến nhất mà đồng hồ t́m kiếm là quá tŕnh metyl hóa ADN, một quá tŕnh mà các phân tử nhỏ gọi là nhóm metyl gắn vào ADN theo thời gian. Các phân tử này giúp kiểm soát biểu hiện gien, bật và tắt một số gien nhất định.
Các nhà khoa học đă đào tạo CheekAge bằng cách sử dụng tăm bông lấy mẫu má từ những người từ 18 đến 93 tuổi. Họ ghép các mẫu methyl hóa ADN trong các tế bào má với điểm số sức khỏe tổng thể, xem xét các yếu tố như mức độ căng thẳng, tŕnh độ học vấn và chỉ số khối cơ thể (BMI) của một người. Do đó, "Điểm số CheekAge" của một người gắn liền với t́nh trạng sức khỏe và mức độ lăo hóa sinh học rơ ràng của họ.
Sau đó, các nhà nghiên cứu xác định mức độ chính xác của CheekAge tương quan với nguy cơ tử vong của một người. Để làm như vậy, họ đă xem xét những người t́nh nguyện tham gia Lothian Birth Cohorts, một chương tŕnh nghiên cứu dài hạn theo dơi quá tŕnh lăo hóa ở những người tham gia từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành. Trong nhóm chỉ hơn 15.000 người này, các nhà khoa học đă lấy mẫu máu ba năm một lần để có thể theo dơi những thay đổi trong quá tŕnh metyl hóa ADN tại khoảng 450.000 điểm trong bộ gien. T́nh trạng tử vong của mỗi người đă được tính đến để liên kết biểu sinh của họ với nguy cơ tử vong của họ.
Sau đó, nhóm nghiên cứu sử dụng các mô h́nh biểu sinh được đào tạo từ dữ liệu máu má. Họ phát hiện ra rằng CheekAge, mặc dù được đào tạo trên các mẫu má, vẫn cho thấy mối liên hệ chặt chẽ với dữ liệu rủi ro tử vong được lấy từ một tập dữ liệu máu riêng biệt theo dơi tỷ lệ tử vong.
Cho đến nay, CheekAge đă được sử dụng để xem dữ liệu hồi tố — các nhà nghiên cứu biết ai sống và chết và biểu sinh tương ứng của họ trông như thế nào vào thời điểm đó. Sau khi suy luận ra các mô h́nh đó, giờ đây họ có thể sử dụng công cụ này để ước tính nguy cơ tử vong của những người c̣n sống.
"Chúng tôi không thể dự đoán được ai đó sẽ sống hay chết trong ṿng một năm, nhưng chúng tôi có thể thấy nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân tăng hoặc giảm", nhà nghiên cứu Shokhirev nói. Cần nghiên cứu thêm để xác định liệu xét nghiệm này có thể dự đoán các kết quả sức khỏe khác hay không, chẳng hạn như nguy cơ mắc bệnh liên quan đến tuổi tác.
Steve Horvath, giáo sư về di truyền học con người và thống kê sinh học tại UCLA, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết: "Một trong những mục tiêu chính của việc tạo ra đồng hồ biểu sinh là xác định các biện pháp can thiệp có thể ảnh hưởng hoặc làm chậm các cơ chế lăo hóa bẩm sinh này".
Vào thời điểm này, các xét nghiệm không chỉ ra bất kỳ phương pháp điều trị cụ thể nào, v́ vậy mọi người nên thận trọng khi tiếp cận phương pháp mới này. Horvath, người tiên phong trong việc phát minh ra đồng hồ biểu sinh đầu tiên, cho biết thiếu sự chuẩn hóa giữa các xét nghiệm đồng hồ biểu sinh thương mại này và có nguy cơ hiểu sai kết quả.
VietBF@ sưu tập
Games
