Chiến sự Ukraine leo thang, ông Trump chuyển từ củ cà rốt sang cây gậy với Nga?

[Romano]

Sự bất đồng tiềm ẩn giữa Nhà Trắng và Quốc hội có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của ông Trump trong việc thúc đẩy Nga và Ukraine đạt được một thỏa thuận hòa bình thông qua đàm phán.
Thượng viện Mỹ ngày càng ủng hộ việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới với Nga nhằm tăng cường gây sức ép buộc nước này phải chấm dứt chiến dịch quân sự ở Ukraine. Tuy nhiên, hiện chưa rõ liệu Tổng thống Donald Trump có ủng hộ một dự luật lưỡng đảng tại Thượng viện nhắm vào Nga hay không bất chấp sự thất vọng gia tăng của ông với cuộc xung đột và sự đình trệ trong tiến trình đàm phán hòa bình do Mỹ làm trung gian.Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện - ông John Thune cho biết hôm 2/6 rằng việc soạn thảo dự luật, hiện đã có 82 thượng nghị sĩ đồng bảo trợ có thể bắt đầu trong tháng này. Tuy nhiên, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt ngày 3/6 từ chối tiết lộ liệu Tổng thống Trump có ủng hộ dự luật hay không - một dấu hiệu cho thấy nhà lãnh đạo Mỹ có lẽ đang thận trọng với việc để Quốc hội nắm vai trò chủ đạo trong một vấn đề đối ngoại then chốt, đặc biệt là vấn đề ông từng cam kết sẽ đích thân giải quyết từ "ngày đầu tiên" của nhiệm kỳ thứ hai.

Tổng thống Trump xem các biện pháp trừng phạt Nga "là một công cụ trong bộ công cụ của mình”. Tổng thống sẵn sàng sử dụng các biện pháp trừng phạt nếu cần và Quốc hội hiểu Tổng thống là Tổng tư lệnh", bà Leavitt cho hay trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng.

Sự bất đồng tiềm ẩn giữa Nhà Trắng và Quốc hội có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của ông Trump trong việc thúc đẩy Nga và Ukraine đạt được một thỏa thuận hòa bình thông qua đàm phán.

“Ông ấy đang rất thất vọng. Nhưng câu hỏi là: phải làm gì với điều đó?”, ông Thomas Graham, cựu cố vấn về Nga tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời cựu Tổng thống George W. Bush nhận định.

Nhà Trắng hiện đang xem xét các phương án trừng phạt mới đối với Nga, trong khi Thượng viện chuẩn bị thúc đẩy tiến trình thông qua dự luật này.

Khi nhậm chức, ông Trump từng cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine. Trong những tháng đầu trở lại Nhà Trắng, ông liên tục chỉ trích Ukraine, trong đó có cuộc tranh cãi gay gắt công khai với Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu Dục hồi tháng 2/2025 được truyền hình trực tiếp.

Tuy nhiên, gần đây lập trường của ông Trump đã thay đổi khi ông ngày càng bức xúc với cách tiếp cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong các cuộc đàm phán hòa bình. Cả Nga và Ukraine đều tiếp tục leo thang tấn công và không nhượng bộ trong các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt cuộc xung đột đã bước sang năm thứ tư.

Hôm 1/6, ông Trump tuyên bố rằng ông “chắc chắn” sẽ cân nhắc các biện pháp trừng phạt mới đối với Moscow, sau khi Nga mở cuộc tấn công dữ dội vào các thành phố và cơ sở hạ tầng trên khắp Ukraine. Đáp lại, Kiev đã thực hiện một cuộc tập kích bí mật bằng máy bay không người lái nhằm vào các cơ sở quân sự sâu trong lãnh thổ Nga.

Dù tăng cường chỉ trích ông Putin, hiện vẫn chưa rõ liệu ông Trump có thực sự thực hiện các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga hay không, dù theo hình thức đơn phương hay thông qua việc ủng hộ dự luật đang được thúc đẩy tại Thượng viện.

“Khó có thể nói rằng Tổng thống Trump nghiêm túc với các biện pháp trừng phạt", bà Elina Ribakova, chuyên gia cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson nhận định. Theo bà: “Cho đến nay, chúng ta thấy có nhiều áp lực lên Ukraine, chứ không phải Nga".

Dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã phối hợp chặt chẽ với Liên minh châu Âu và các đồng minh khác để áp đặt một loạt các biện pháp trừng phạt toàn diện nhằm vào Nga sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra. Phương Tây cũng thực hiện lệnh trừng phạt mạnh tay đối với ngành dầu khí Nga - nguồn tài chính chủ yếu cho chiến dịch quân sự của Moscow, trong đó có cả việc áp giá trần đối với dầu xuất khẩu của Nga.

Các chuyên gia về trừng phạt và phân tích quân sự từ lâu đã cho rằng phương Tây có thể làm nhiều hơn nữa bằng cách nhắm vào Trung Quốc và các quốc gia khác vẫn duy trì giao thương với Nga, những nước mà họ cho là đã hỗ trợ nền kinh tế Nga và cho phép Moscow né tránh các lệnh trừng phạt của chính quyền ông Biden.

“Nhà Trắng và Quốc hội có rất nhiều công cụ để gia tăng áp lực lên Moscow", ông George Barros, chuyên gia về Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cho biết.

Theo ông: “Chúng ta hầu như chưa áp dụng các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các quốc gia liên kết với Nga đang hỗ trợ việc né tránh trừng phạt. Chế độ trừng phạt hiện tại đối với Nga còn nhiều lỗ hổng rõ rệt có thể vá lại. Chúng ta chưa làm tất cả những gì có thể".