Bắc Kinh tung ‘át chủ bài" đánh vào ‘gót chân Achilles’ của Mỹ, Washington chao đảo

[PinaColada]

Trung Quốc đã siết chặt nguồn cung khoáng sản quan trọng đối với các công ty quốc phòng phương Tây, khiến các đơn hàng bị chậm trễ, giá cả tăng vọt gấp nhiều lần. Lầu Năm Góc ráo riết yêu cầu tìm nguồn thay thế khẩn cấp nhưng dường như vẫn bất lực, theo RIA Novosti.

Hạn chế gắt gao
Tháng 6, sau khi Tổng thống Donald Trump đồng ý một số nhượng bộ thương mại, Trung Quốc nối lại xuất khẩu đất hiếm. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn giữ hạn chế đối với các nguyên tố chiến lược như neodymium, dysprosium, terbium, gallium, germanium, antimony và một số loại nam châm.

Trung Quốc hiện nắm hơn 90% thị trường đất hiếm toàn cầu — thành phần không thể thiếu trong vô số công nghệ quân sự, từ cảm biến hồng ngoại, động cơ UAV đến đạn dược chính xác cao.

Theo The Wall Street Journal, Bắc Kinh hiện đang trì hoãn giao khoáng sản cho ngành công nghiệp quốc phòng phương Tây, tăng cường kiểm soát xuất khẩu, yêu cầu đối tác phải cung cấp ảnh sản phẩm hoặc dây chuyền sản xuất để chứng minh mục đích dân sự giữa bối cảnh cuộc chiến thương mại với Mỹ chưa được giải quyết.

Không có lựa chọn thay thế
Theo RIA Novosti, Lầu Năm Góc đã gấp rút yêu cầu tìm nguồn mới, nhưng đây là nhiệm vụ cực khó. Trung Quốc không chỉ khai thác mà còn gần như độc quyền công đoạn tinh chế — vốn phức tạp, tốn kém và gây ô nhiễm nặng, nên phương Tây đã đóng cửa từ nhiều năm trước.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc dẫn đầu trong tinh chế 19/20 khoáng sản quan trọng nhất, chiếm trung bình khoảng 70% thị trường.

“Để bỏ nhập khẩu, Mỹ và đồng minh phải xây dựng lại cả một ngành công nghiệp từ con số 0 — từ thăm dò, khai thác tới tinh chế. Điều này đòi hỏi đầu tư khổng lồ, nhiều năm thời gian và giải quyết hàng loạt vấn đề môi trường. Hiện không tồn tại nhà cung cấp nào đủ quy mô để thay thế Trung Quốc”, chuyên gia phân tích Nikita Zlobin bình luận.

Phương Tây hiện kỳ vọng vào nguồn cung từ Úc và Ấn Độ, nhưng sẽ không thể bù đắp toàn bộ.

“Úc có thể cung ứng 15-20%, các nguồn khác 30-40%, nhưng giá đắt hơn gấp 5-10 lần, cộng thêm chi phí logistics. Việc ‘tái cấu trúc’ này sẽ khiến công nghiệp quốc phòng Mỹ thiệt hại hàng tỷ USD”, ông Dmitry Semenov, Chủ tịch tập đoàn Transinvest bình luận.

Tình thế vô cùng khó khăn
Các nhà thầu quốc phòng Mỹ đang rơi vào tình cảnh thiếu nguyên liệu trầm trọng. Giá đã tăng ít nhất gấp 5 lần, riêng samarium — đất hiếm dùng cho nam châm nhiệt độ cao trong động cơ phản lực tiêm kích — đắt gấp 60 lần.

Và đây mới chỉ là khởi đầu: Giá neodymium, dysprosium (dùng cho xe điện, turbine gió, điện tử cao cấp), cũng như lithium (pin), kẽm, thiếc, mangan và crôm sẽ tiếp tục leo thang, theo RIA Novosti.

“Giá sản phẩm quốc phòng sẽ tăng 10-20%, ngành hóa dầu và lọc dầu tăng 8-10%”, ông Semenov dự báo đồng thời cho biết thêm rằng, một số doanh nghiệp đã cạn kiệt dự trữ germanium, gallium và antimony, chỉ còn đủ cho vài tháng. Nếu tình hình tiếp diễn, toàn bộ các tập đoàn quân sự lớn sẽ đối mặt nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng.

VietBF@ sưu tập