Trong bối cảnh cuộc chiến kéo dài và khốc liệt nhất kể từ sau cuộc chiến Yom Kippur năm 1973, Israel buộc phải t́m đến một lực lượng tưởng chừng đă lùi xa khỏi chiến trường: những quân nhân dự bị trên 50 tuổi.
Binh sĩ Israel được triển khai tại Dải Gaza ngày 5/7/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Xung đột Israel-Hamas bùng nổ sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 đă đẩy Lực lượng Pḥng vệ Israel (IDF) vào t́nh trạng quá tải nghiêm trọng về nhân lực. Khi cuộc chiến không có hồi kết rơ ràng, những người từng rút lui khỏi quân ngũ đă được triệu tập trở lại - nhiều người trong số họ đă ngoài 50 tuổi, vượt quá độ tuổi dự bị thông thường.
Theo quy định, binh sĩ Israel thường ngừng phục vụ lực lượng dự bị ở tuổi 40, sĩ quan ở tuổi 45, và các vai tṛ đặc biệt như tài xế là 49. Tuy nhiên, trong cuộc chiến hiện tại, khoảng 5% lực lượng dự bị đang phục vụ là người trên 50 tuổi - con số này đă tăng gần 50% kể từ ngày 7/10/2023.
Với những người lính lớn tuổi này, việc trở lại quân ngũ không hề dễ dàng. Họ phải rời xa gia đ́nh, công việc và cuộc sống riêng tư để tiếp tục sứ mệnh quốc gia. Ông Zev Jacobson, 50 tuổi, hiện điều hành một công ty du lịch, từng phục vụ trong IDF đến năm 42 tuổi. Sau vụ tấn công kinh hoàng của Hamas, ông quay lại mặc quân phục, xem đây là "hồi chuông thức tỉnh" cho bản thân và cả cộng đồng. Ông nói: "Trước sự kiện ngày 7/10, nhiều người tin rằng nếu có vấn đề ǵ, quân đội sẽ xử lư. Nhưng hôm đó, chúng tôi nhận ra không phải lúc nào điều đó cũng đúng".
IDF đang đối mặt với t́nh trạng thiếu hụt khoảng 12.000 binh sĩ, trong đó có 7.000 lính chiến đấu. Khi nguồn lực từ giới trẻ không đủ, đặc biệt trong bối cảnh tranh căi về nghĩa vụ quân sự với cộng đồng Do Thái chính thống (Haredi), quân đội phải trông cậy vào người dân tự nguyện, bất kể tuổi tác.
Các đơn vị mới như Sư đoàn 96 "Gilad" và đơn vị cơ động "Har Zion" được thành lập để quy tụ lực lượng dự bị cao tuổi. Những đơn vị này không trực tiếp tham chiến, mà tập trung vào hỗ trợ hậu cần, vận chuyển, canh gác và phản ứng nhanh khi có biến cố trong khu vực dân cư.
Nhiều người lính dự bị lớn tuổi chia sẻ rằng họ quay lại không chỉ v́ bổn phận quốc gia mà c̣n v́ muốn giảm gánh nặng cho thế hệ trẻ. Một binh sĩ 65 tuổi tại Bộ Tư lệnh Trung tâm IDF chia sẻ: "Người trẻ đang ở giai đoạn phải lo nhiều thứ như nghề nghiệp, học hành, lập gia đ́nh. C̣n chúng tôi đă qua rồi những thời điểm đó".
Một số người, như ông Yuval Richler, 53 tuổi, dù vừa đảm nhận công việc trong ngành công nghệ cao, vừa chăm sóc cha già, vẫn t́nh nguyện phục vụ. Ông kể rằng nhiều lần ông và đồng đội đă nhường ngày nghỉ cho binh sĩ trẻ để họ được thư giăn đôi chút giữa chiến trường khốc liệt kéo dài triền miên.
Dù tinh thần tự nguyện của các binh sĩ lớn tuổi rất đáng trân trọng, nhưng các chuyên gia quân sự thừa nhận rằng tác động thực tế của họ là rất hạn chế.
Tiến sĩ Ariel Heimann, nguyên sĩ quan dự bị cao cấp đầu tiên của IDF, nhận định: "Đây là hành động mang tính biểu tượng hơn là chiến thuật. Nó thể hiện sự đoàn kết, tinh thần dân tộc - nhưng không thể lấp đầy khoảng trống nhân sự hiện tại".
Nhiều người chỉ trích rằng sự sẵn ḷng của tầng lớp trung niên đă vô t́nh trở thành cớ để Quốc hội chậm trễ trong việc thúc đẩy luật nghĩa vụ quân sự bắt buộc đối với người Do Thái chính thống - nhóm hiện có khoảng 80.000 nam thanh niên đủ điều kiện nhập ngũ nhưng vẫn được miễn trừ.
Phần lớn người lính dự bị lớn tuổi không nhận được lợi ích tài chính tương xứng. Mức lương tối thiểu dành cho lính dự bị được quy định khoảng 9.632 shekel/tháng (dưới 2.600 USD), trong khi mức cao nhất là 50.695 shekel (khoảng 13.700 USD). Với nhiều người làm công việc thu nhập cao, việc nhập ngũ đồng nghĩa với mất thu nhập.
Dù vậy, họ vẫn miệt mài tham gia, không v́ tiền bạc, mà v́ cảm giác đóng góp, v́ tinh thần đồng đội, và v́ được kết nối lại với thế hệ sau. Có người mô tả việc đi lính là "một đặc ân chứ không phải gánh nặng", là cơ hội để "trẻ lại khi làm việc với người trẻ".
Games
