Tập thể dục như thế nào để dự phòng đột quỵ não?

[troopy]

Tập thể dục để làm giảm thấp các yếu tố nguy cơ như làm hạ huyết áp, giảm béo phì, hạn chế tiến triển tổn thương vữa xơ động mạch. Tập thể dục mức độ trung bình, chẳng hạn như đều đặn đi bộ 30 phút mỗi ngày. Có thể đạp xe đạp hoặc bơi lội ít nhất 30 phút/lần/ngày, 5 ngày/tuần cũng rất hữu ích.


Tập thể dục để làm giảm thấp các yếu tố nguy cơ như làm hạ huyết áp, giảm béo phì, hạn chế tiến triển tổn thương vữa xơ động mạch. Tập thể dục mức độ trung bình, chẳng hạn như đều đặn đi bộ 30 phút mỗi ngày. Có thể đạp xe đạp hoặc bơi lội ít nhất 30 phút/lần/ngày, 5 ngày/tuần cũng rất hữu ích. Ảnh minh họa: Internet
Tập thể dục được chia ra làm 2 bài tập chính là bài tập hiếu khí và yếm khí:

- Bài tập hiếu khí vận động với cường độ trung bình nhẹ mà cơ thể có thể thực hiện liên tục trong 1 thời gian dài liên tục. Ví dụ như chạy bộ, đi bộ, đạp xe tĩnh, nhảy dây...cơ thể sử dụng oxy để đốt mỡ (chất béo) và chuyển hóa thành năng lượng giúp cơ bắp chuyển động. Vận động này giúp tiêu thụ mỡ trong cơ thể.

- Ngược lại, bài tập yếm khí có cường độ cao trong khoảng thời gian ngắn như chạy nước rút, xà đơn, chống đẩy…

Cả 2 bài tập đều mang lại lợi ích cho cơ thể, tuy nhiên, bài tập hiếu khí mang lại lợi ích nhiều hơn trong phòng ngừa đột quỵ não và các biến cố tim mạch.

Lợi ích của việc tập thể dục: Tập thể dục được đưa vào mức khuyến cáo I, quan trọng như thuốc điều trị ở bệnh nhân đột quỵ não.

- Về thần kinh: thúc đẩy quá trình tạo các tế bào thần kinh mới tại hồi hải mã, giảm căng thẳng và lo âu, cải thiện giấc ngủ….

- Về tim mạch, giúp giảm các cholesterol xấu và cải thiện các cholesterol có lợi, tăng tuần hoàn máu trong cơ thể, giảm nguy cơ huyết khối tĩnh mạch…

- Ngoài ra còn giúp ích cho nhiều cơ quan bộ phận khác và đặc biệt cải thiện tâm trạng và các quan hệ xã hội, giúp bệnh nhân đột quỵ vượt qua giai đoạn trầm cảm sau đột quỵ.

Các chuyên gia khuyến cáo: Tập thể dục (hiếu khí) mang lợi nhiều lợi ích cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần cho người dân, đặc biệt với các bệnh nhân đột quỵ não. Hãy nhớ rằng, để chiến thắng bệnh tật, ngoài sự hỗ trợ của nhân viên y tế, nỗ lực của chính bệnh nhân và người nhà là yếu tố quyết định đến chiến thắng này. Ảnh minh họa: Internet
Đối tượng

- Các hoạt động hiếu khí mang lại lợi ích cho người tham gia, tuy nhiên, một số đối tượng cần thận trọng hoặc tham vấn ý kiến bác sĩ điều trị: bệnh lý tim mạch (suy tim, bệnh van tim, bệnh tim thiếu máu cục bộ…), các rối loạn nhịp tim (hội chứng WPW, bệnh nhân đặt máy tạo nhịp…), tăng huyết áp chưa kiểm soát, xuất huyết não giai đoạn sớm, COPD, hen…

- Sử dụng các thiết bị theo dõi (như smartwatch) trong quá trình luyện tập mang lại nhiều lợi ích như theo dõi quá trình luyện tập, tránh nhịp tim tăng quá cao, thân nhiệt tăng quá cao...

Bài tập hiếu khí vận động với cường độ trung bình nhẹ mà cơ thể có thể thực hiện liên tục trong 1 thời gian dài liên tục. Ví dụ như chạy bộ, đi bộ, đạp xe tĩnh, nhảy dây...cơ thể sử dụng oxy để đốt mỡ (chất béo) và chuyển hóa thành năng lượng giúp cơ bắp chuyển động. Vận động này giúp tiêu thụ mỡ trong cơ thể. Ảnh minh họa: Internet
Thời gian: Tập thể dục bao nhiêu là đủ?

- Người khỏe mạnh trưởng thành: tập thể dục (hiếu khí) TỐI THIỂU 150 phút/tuần với các bài tập nhẹ - vừa hoặc 75 phút/tuần với các bài tập cường độ cao hơn.

- Bệnh nhân đột quỵ não hoặc tai biến thoáng qua: thể dục (hiếu khí) TỐI THIỂU 10 phút/lần , 4 lần/tuần HOẶC cường độ cao tối thiểu 20 phút/lần, 2 lần/tuần làm giảm nguy cơ các biến cố tim mạch, đột quỵ tái phát và tiên lượng sống sau 3 năm lên tới 5-6 lần.

Ví dụ về một số bài tập hiếu khí:

+ Đi bộ 30 phút, 5 lần/tuần

+ Chạy bộ 20-30 phút, 2-3 lần/tuần

+ Bơi lội 10-30 phút, 2-5 lần/tuần

+ Đạp xe 35-45 phút, 3 lần/tuần

+ Nhảy dây 15-25 phút, 2-5 lần/tuần

Các chuyên gia khuyến cáo: Tập thể dục (hiếu khí) mang lợi nhiều lợi ích cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần cho người dân, đặc biệt với các bệnh nhân đột quỵ não. Hãy nhớ rằng, để chiến thắng bệnh tật, ngoài sự hỗ trợ của nhân viên y tế, nỗ lực của chính bệnh nhân và người nhà là yếu tố quyết định đến chiến thắng này.

Đột quỵ não là tình trạng một phần não bị giảm hoặc mất cung cấp máu nên bị thiếu oxy và dưỡng chất để duy trì hoạt động bình thường nên tế bào não bị tổn thương hoặc chết đi. Đột quỵ não được chia thành hai loại chính:

- Đột quỵ thiếu máu não: xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn, có tỷ lệ người mắc phải chiếm khoảng 80% số ca mắc bệnh.

- Đột quỵ xuất huyết não: xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não.

Dấu hiệu đột quỵ não và cách xử trí

Nhận biết sớm các dấu hiệu đột quỵ não là điều cực kỳ quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, giúp giảm thiểu tối đa những hậu quả nghiêm trọng cho người bệnh

Một bên cơ thể vận động yếu hoặc liệt

Một trong những dấu hiệu đột quỵ não dễ nhận biết nhất là một bên cơ thể bị yếu hoặc tê liệt. Bộ phận bị ảnh hưởng dễ nhận biết nhất là vùng mặt, tay, chân:

- Một bên mặt bệnh nhân bị xệ xuống, có thể nhận thấy rõ ràng khi người bệnh cố gắng cười, miệng méo, nhân trung lệch, mắt nhắm không kín.

- Không thể tự nâng một tay lên hoặc nâng được tay nhưng khó cử động và có cảm giác yếu.

- Cảm giác chân bị yếu hoặc không thể di chuyển được.

Rối loạn thị giác

Một trong những dấu hiệu đột quỵ não cần được lưu tâm nữa là vấn đề về thị giác. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng sau:

- Một bên hoặc cả hai mắt bỗng nhiên không nhìn thấy.

- Nhìn mờ nên cảm giác mọi thứ xung quanh trông như bị che phủ bởi một lớp sương mù.

- Nhìn thấy hai hình ảnh thay vì một như bình thường.

Khó nói, khó hoặc không hiểu được lời người khác nói

Do đột quỵ não khiến tế bào não bị tổn thương, bị chết đi nên khi giao tiếp, người bệnh gặp tình trạng tình trạng:

- Nói lắp, nói không thành câu hoặc không thể nói được.

- Gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói của người khác nên phản ứng chậm hoặc không chính xác.

Đau đầu đột ngột, dữ dội

Đau đầu bất thường và dữ dội là một dấu hiệu đột quỵ não không nên bỏ qua, nhất là với quỵ xuất huyết. Người bệnh thường có biểu hiện:

- Đột nhiên cảm thấy đau đầu dữ dội như chưa từng gặp cơn đau đầu giống vậy trước đó.

- Cơn đau đầu có thể đi kèm với cảm giác buồn nôn hoặc bị nôn.

Chóng mặt, mất thăng bằng

Các vấn đề về thăng bằng và phối hợp cũng có thể là dấu hiệu của đột quỵ não:

- Người bệnh bị chóng mặt, mất thăng bằng và khó di chuyển.

- Cảm thấy lảo đảo, khó đứng vững hoặc khó đi lại bình thường.

Khó thở, đau ngực

Trong một số trường hợp, bệnh nhân đột quỵ có thể gặp phải các vấn đề về hô hấp và đau ngực với biểu hiện:

- Cảm thấy khó thở hoặc thở bị hụt hơi.

- Ngực đau, khó chịu.

Lú lẫn, thay đổi ý thức

Sự thay đổi ý thức hoặc trạng thái tinh thần đột ngột cũng có thể là dấu hiệu của đột quỵ não:

- Người bệnh có thể trở nên nhầm lẫn, không nhận biết được người thân hoặc môi trường xung quanh.

- Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể mất ý thức hoặc ngất xỉu.

Cách xử trí

Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ đột quỵ não như đã nói đến ở trên, những người xung quan cần gọi đến số 115 để người bệnh được cấp cứu ngay hoặc nhanh chóng đưa người bệnh tới địa chỉ y tế gần nhất.

Đối với bệnh nhân đột quỵ, cấp cứu kịp thời gian vàng là yếu tố quyết định trong việc cứu sống và giảm thiểu di chứng về sau. Vì thế, cần ghi nhớ nguyên tắc FAST sau đây để kịp thời nhận biết và có hành động giúp đỡ người bệnh:

- F (Face): kiểm tra xem mặt có bị xệ một bên không khi người bệnh cười.

- A (Arms): yêu cầu người bệnh giơ cả hai tay lên để xem có tay nào bị yếu hoặc rơi xuống không.

- S (Speech): yêu cầu người bệnh nói một câu đơn giản để xem có bị nói lắp hoặc khó nói không.

- T (Time): nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

VietBF@sưu tập