Trong thời đại phụ nữ được tự do t́m bạn đời theo ư muốn, nhiều cô gái Việt Nam phải cất bước ra đi lấy chồng ngoại quốc dù một chữ ngoại ngữ bẻ đôi cũng không biết. Có người may mắn t́m được người chồng hiền lành, tử tế, có người không may tới mức bị chồng đánh chết. Hoài Vũ t́m hiểu các cuộc hôn nhân vợ Việt chồng Hàn trong tạp chí phụ nữ tuần này.
Cô dâu Thanh Thảo cùng chồng và con trai ba tháng tuổi.H́nh do Cô Thảo cung cấp
Hoài Vũ, phóng viên RFA 2014-09-20
Nghỉ học từ năm lớp 7, Thanh Thảo bỏ nhà ở Kiên Giang đến Buôn Mê Thuột làm việc. Năm 24 tuổi, cô giấu gia đ́nh, đi lên Sài G̣n t́m chồng Hàn Quốc. Cô chỉ nói với bố mẹ về quyết định cưới chồng vào buổi sáng của ngày cưới:
“Ba mẹ em khóc nhiều lắm. Em th́ nói không có ǵ phải khóc cả. Mẹ em bảo đâu có đến nỗi ǵ mà phải qua tới bên đó. Em bảo ở đâu mà chẳng có chồng nên mẹ đừng có lo.”
Thấm thoắt đă hai năm trôi qua, Thảo trải qua đủ chuyện ch́m nổi. Giờ cô định cư ở thành phố Taegu, miền đông nam Hàn Quốc, với người chồng hơn cô 18 tuổi và cậu con trai vừa gần ba tháng tuổi.
Thảo là một trong số hàng chục ngh́n phụ nữ Việt Nam lấy chồng Hàn Quốc. Kể từ năm 2004 tới năm 2009, có tới 40.000 phụ nữ Việt sang đất nước này làm dâu. Con số dâu Việt ở Hàn được cho là cao nhất trong số các phụ nữ xuất thân từ các nước Đông Nam Á.
Cuộc trao đổi tiền-t́nh
Các cô dâu Việt đa phần trẻ tuổi, sinh ra ở các vùng quê nghèo, c̣n chồng của họ đều ít nhất 40 tuổi, và làm nghề lao động chân tay. Theo các thống kê từ Hàn Quốc, trong năm 2010, hơn nửa số đàn ông trung niên vẫn c̣n độc thân, phần lớn là những anh trai nghèo. Thanh Thảo cho biết:
Người ta lớn tuổi, người ta nghèo, người ta không có tiền nên mới về Việt Nam để cưới vợ. Nếu họ giàu, họ đă cưới vợ Hàn Quốc, chứ cưới vợ Việt Nam làm ǵ.
-Thanh Thảo
“Người ta lớn tuổi, người ta nghèo, người ta không có tiền nên mới về Việt Nam để cưới vợ. Nếu họ giàu, họ đă cưới vợ Hàn Quốc, chứ cưới vợ Việt Nam làm ǵ. Người ta cưới ḿnh chẳng qua là để duy tŕ ṇi giống thôi.”
Thảo cho biết kể từ khi biết sinh con trai, gia đ́nh đối xử với cô tốt hơn trước:
“Sinh con gái th́ không được như vậy đâu v́ chồng em là con trưởng. Nhà chồng em có 5 anh chị em, trong đó có 2 anh em trai. Cậu út không được thờ cha mẹ, tổ tiên.”
Phần lớn các cô dâu Việt sang Hàn Quốc mong dành dụm được tiền để gửi về cho gia đ́nh. Theo số liệu năm 2010, trung b́nh các cô dâu này gửi về Việt Nam khoảng 3.000 USD một năm, gấp ba thu nhập trung b́nh đầu người trong nước khi đó.
Thảo cũng cho hay khi chưa sinh con, cô đi làm 12 tiếng mỗi ngày ở một công ty lắp ráp xe hơi. Mỗi tháng cô gửi về nhà 1.200 đôla, và giữ lại chỉ 300 đôla để tiêu vặt.
Những cô dâu mới, chưa đi làm th́ không được như vậy. Phần lớn họ chỉ dành dụm từ số tiền mà chồng cho để chi tiêu hàng ngày. Một cô dâu mới đến Hàn Quốc được 5 tháng cho biết cô dành dụm được khoảng 200 - 300 đôla để gửi về cho gia đ́nh.
Thân gái 12 bến nước
Chân ướt chân ráo sang Hàn Quốc, cô dâu nào cũng gặp đủ khó khăn giống nhau như không hiểu tiếng, không nói chuyện được với chồng, bó buộc trong cuộc sống do chưa được đi làm. Cô Thanh Thảo c̣n bị cảnh trớ trêu là chồng của cô đổ bệnh sau khi vợ sang đoàn tụ mới được có hai tháng:
“Chồng em bị bệnh đúng mùa tuyết rơi nên cũng buồn lắm. Mẹ chồng đổ lỗi cho em là cưới em mất nhiều tiền quá nên chồng em đổ bệnh. Ḿnh qua đây v́ đồng tiền, v́ cha mẹ. Bà mẹ chồng nói th́ em chỉ biết khóc thôi.”
Gia đ́nh chồng của Thảo gây sức ép quá nhiều, khiến cô phẫn uất, bỏ ra ngoài ở nhờ một người bạn ở một thành phố khác. Sau gần một tháng, chồng cô đến tận nơi đón cô về nhà. Cô nói:
Nhà chồng đối xử với em như một người con dâu Hàn thôi. Kinh tế th́ em quản lư, mọi việc trong gia đ́nh đều phải có sự đồng ư của hai vợ chồng.
-Cô Phương
“Cuộc sống của dâu Hàn th́ ai cũng khổ hết, không ai có cuộc sống màu hồng đâu.”
Ngoài những mâu thuẫn b́nh thường do không hiểu ngôn ngữ, nhiều cô dâu Việt cũng cảm thấy bị chính người dân Hàn Quốc phân biệt đối xử, khiến cuộc sống của họ càng thêm ngột ngạt. Thanh Thảo chia sẻ:
“Đa phần là 70% người ta không thích ḿnh chị ạ. Người ta mà không thích ḿnh th́ dễ biết lắm: Nh́n ánh mắt, cử chỉ là biết mà. Em cũng cảm thấy hơi ngột ngạt một chút. Em nghĩ cô dâu nào cũng là cô dâu, có khổ th́ họ mới qua đây. Họ cũng đi lao động chứ có nằm ngửa mà xin tiền đâu.”
Minh Thu, 29 tuổi, lấy chồng được 5 tháng nay. Cô đă có một con trai với người chồng cũ. Anh chồng của cô qua đời hai năm trước sau tai nạn khiến anh phải nằm liệt giường cả năm trời. Tiền thuốc trị bệnh cho chồng cũ quá lớn khiến Thu và gia đ́nh chồng lâm vào cảnh nợ nần chồng chất.
Thu sang Hàn Quốc với hy vọng đổi đời. Tuy nhiên, người chồng 47 tuổi dù bỏ ra nhiều tiền để cưới cô qua môi giới, không hề đoái hoài đến vợ v́ đă có một cô bồ ở bên ngoài. Chồng cô lại rất gia trưởng, thỉnh thoảng quát cô mà mắt “trợn trừng lên” khiến cô “rùng rợn hết cả người”. Minh Thu cho biết:
“Nó coi em như người hầu. Ví dụ như 4 hôm trước, nó bắt em phải lấy khăn lau người cho nó. Mà nó đi chơi về chứ có phải đi làm đâu.”
Thu cũng đă nghĩ tới chuyện bỏ ra ngoài sinh sống và làm việc bất hợp pháp. Tuy nhiên, cô nói rằng cô không thể sống chui lủi ở đất khách quê người. V́ vậy, cô cắn răng chịu đựng để học tiếng Hàn, sau một thời gian sẽ thi quốc tịch và làm việc ở Hàn Quốc. Cô nói sau này nếu có quốc tịch, nếu chồng tốt th́ cô sẽ ở lại với anh, c̣n không cô sẽ ly dị.
Chốn nương náu xa nhà
Nhân viên hỗ trợ cho cô dâu Việt Nam tại Trung tâm Hỗ trợ người nhập cư tỉnh An San. Photo courtesy of PNO.
Dự tính tới năm 2020, các cuộc hôn nhân đa văn hoá ở Hàn Quốc sẽ lên tới 1,5 triệu tới năm 2020, trên tổng dân số 50 triệu người ở quốc gia vốn tự hào với truyền thống đồng chủng. Chính phủ Hàn Quốc mở ra 200 trung tâm gia đ́nh giúp các cặp vợ chồng như thế này. Mục đích là giúp đỡ những cô dâu mới hoà nhập vào đời sống ở Hàn hay hoà giải mâu thuẫn giữa con dâu nước ngoài và gia đ́nh nhà chồng.
Hầu hết các cô dâu Việt khi mới sang đất Hàn đều phải nhờ tới những người phiên dịch tại trung tâm gia đ́nh đa văn hoá. Phương, 25 tuổi, làm phiên dịch viên cho trung tâm ở thành phố Taegu cũng gần hai năm nay. Phương cho hay trung b́nh mỗi tuần cô cũng đứng ra giúp đỡ cho khoảng 15 vụ hiểu lầm giữa các cặp vợ chồng Việt - Hàn.
Chẳng hạn như trường hợp một cô dâu khi vừa mới sang liên tục gửi tiền về nhà bố mẹ đẻ. Phương giải thích cho cả hai vợ chồng hiểu về hoàn cảnh của hai bên, đồng thời đưa ra một giải pháp là chỉ gửi tiền về Việt Nam trong một thời gian nhất định. Cô khuyên người vợ cũng phải biết chăm lo cho gia đ́nh bên này, chứ không chỉ lo cho nhà vợ.
Phương cho hay trung tâm này cũng được coi như “nhà ngoại” của các cô dâu Việt. Trung tâm có nhà tạm lánh, mỗi khi vợ chồng cơm không lành, canh không ngọt, các cô dâu Việt có chỗ nương náu. Phương kể về trường hợp một cô dâu người miền Tây tới tạm lánh v́ bị chồng đánh:
“Hồi đó cô ấy đến nhà tạm lánh. Bố mẹ chồng cũng lên đây, cũng nhận lỗi. Con của cô ấy lúc đó có sáu tháng. Bây giờ th́ sống không có chuyện ǵ cả.”
Phương cho biết trung tâm của cô giúp đỡ cho khoảng 1.000 phụ nữ ngoại lấy chồng Hàn Quốc, trong số đó người Việt là nhiều nhất và cũng kém cỏi nhất:
“Ḿnh kém nhiều v́ tŕnh độ kém, nhiều người c̣n chưa học xong cấp 1. Thành ra sang bên nước tư bản này, nơi mà tŕnh độ phổ cập giáo dục là cấp 3, phụ nữ ḿnh hoà nhập chậm, nắm bắt thông tin kém. Phụ nữ Việt Nam ḿnh c̣n nhiều thiệt tḥi lắm.”
Phương nói cũng có người biết phấn đấu, học hành chăm chỉ và kiếm được việc làm ổn định. Bản thân Phương cũng lấy chồng Hàn Quốc 4 năm trước. Khi đó, cô đang học ngành kế toán ở Đại học Công nghiệp Hà Nội. Mẹ cô đă ở Hàn Quốc cả chục năm nay v́ thế cô cũng muốn sang Hàn sinh sống.
Sau hai năm học tiếng, cô tự t́m hiểu về các tiêu chuẩn cho nghề phiên dịch và thi đỗ vào trung tâm hỗ trợ gia đ́nh đa văn hoá của quận. Cô cũng chuẩn bị học thêm về ngành xă hội học, mong có việc tốt hơn. Chồng Phương làm nghề thiết kế cửa nội thất. Bản thân cô được gia đ́nh chồng hết sức coi trọng. Cô chia sẻ:
“Nhà chồng đối xử với em như một người con dâu Hàn thôi. Kinh tế th́ em quản lư, mọi việc trong gia đ́nh đều phải có sự đồng ư của hai vợ chồng.”
C̣n như Thanh Thảo quê ở Kiên Giang th́ cho biết cô chỉ học nói tiếng Hàn chứ không đọc và viết được do cứ nh́n vào chữ là cô “choáng váng”. Cô mong đón bố mẹ sang Hàn Quốc bế cháu hộ để đi làm ca đêm ở công ty điện thoại. Làm như thế, lương sẽ được hơn mức tối thiểu một chút.
RFA
Games
