Cá dự án BOT được mọc lên như nấm sau mưa. Người đan phải khốn khổ gồng ḿnh chịu hàng loạt các loại thuế phí cao. Thứ trưởng bộ giao thông khi bắt buộc phải trả lời các câu hỏi th́ rất ṿng vo.
Nhà báo Trần Đăng Tuấn dẫn chứng ở Úc luôn tồn tại đường miễn phí và đường trả phí, tức là anh có thể chọn đi nhanh hơn, tiết kiệm thời gian hơn, tiết kiệm nhiên liệu th́ đi đường trả phí. C̣n nếu không anh có thể đi đường không tiện lợi bằng nhưng miễn phí. Nếu như không đi vào đường trả phí th́ mỗi năm đóng một khoản phí về đường, rồi không phải nộp một đồng nào nữa.
Trong khi ở VN hiện giờ có hướng ép dân đi đường BOT. Ví dụ, cầu Hạc Tŕ vừa xong th́ cấm dân đi cầu Việt Tŕ đối với ô tô. Vậy, tại sao không có sự phân luồng đầu tư nhà nước để bảo tŕ, nâng cấp, sửa chữa đường quốc lộ, để cho dân lựa chọn đi đường quốc lộ cũ hoặc sử dụng dịch vụ cao cấp hơn, trong đó có đường BOT? - ông Tuấn đặt câu hỏi.
Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường lư giải, thứ nhất khi đầu tư các tuyến cao tốc mới bao giờ cũng đưa ra lựa chọn đi hay không. Chẳng hạn như ở cao tốc Pháp Vân đoạn nhánh rẽ, nếu người dân không đi tuyến cao tốc, vẫn có thể đi Quốc lộ 1 và không mất phí.
Thứ hai là nâng cấp các tuyến đường quốc lộ hiện có. Ví dụ, cao tốc Hà Nội - Hải Pḥng đă có rồi nhưng tuyến quốc lộ 5 vẫn thu phí. Lư do: Đường 5 cũ th́ xuống cấp hết sức nghiêm trọng, lượng xe đi rất lớn, mà ngân sách nhà nước để đầu tư cho đường này không có, làm mới cũng không có. Do đó, đường 5 đă được đề nghị nâng cấp bằng h́nh thức BOT. Như vậy, 2 dự án BOT này khác nhau về mặt chủ trương, một bên là xây dựng mới, một bên là nâng cấp.
Thứ ba là nâng cấp đối với các tuyến đường quốc lộ b́nh thường. Ví dụ như vừa rồi Taco thực hiện một số dự án ở phía Bắc, tuyến đường đó không có tiền để nâng cấp, vậy phải làm một tuyến bên cạnh để mở rộng ra do tuyến cũ mặt bằng không thể mở rộng. Như vậy tuyến cũ mặt bằng không được th́ làm một tuyến mới bên cạnh để thu phí.
Nhưng nếu đường mới không làm th́ đường cũ cũng không thể đi lại được, việc nâng cấp đường cũ và làm mới đường mới cho phép thu phí ở điểm bắt đầu ở cả đường mới và đường cũ, như vậy là vừa có đường cũ được nâng cấp vừa có đường mới để đi lại.
"Như vậy, ở đây không có sự lựa chọn của người dân là đúng" - Thứ trưởng Trường lư giải.
Nhà báo Trần Đăng Tuấn nh́n nhận: Đúng là khả năng lựa chọn của người dân đang bị thu hẹp và sẽ c̣n bị thu hẹp. Có những đường khi trạm thu phí cũ chấm dứt, trạm thu phí mới sẽ hoạt động. Sau một thời gian nào đó với một mức độ xuống cấp, hết thời hạn một BOT th́ hoàn toàn có thể lại có một BOT khác chồng lên.
Ông Tuấn nhấn mạnh: Chúng ta đừng lựa chọn thay cho dân. Dân mà thấy cái ǵ lợi hơn th́ dân sẽ làm. Người ta chưa thấy có lợi hơn th́ đó là lựa chọn của người ta. Mà lựa chọn này bị thấp đi xuất phát từ chỗ cái bí Nhà nước không có tiền, th́ đây không chỉ là vấn đề của Bộ Giao thông mà là vấn đề của Chính phủ, của Nhà nước.
Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cho hay: Hiện nay chúng ta đầu tư các dự án BOT đối với đường cao tốc rất ít, mà chủ yếu đang đầu tư nâng cấp các tuyến đường hiện có. Nếu đầu tư nâng cấp các tuyến đường hiện có th́ người dân không có sự lựa chọn. Đáng lư ra nếu có tiền th́ Nhà nước đầu tư vào những tuyến đường này. Nhưng như chúng ta biết, bây giờ ngân sách rất khó, mà trong đó yêu cầu phát triển hạ tầng được đưa vào nghị quyết của QH, nghị định của Chính phủ, tức là huy động nguồn lực xă hội để phát triển nhanh, mạnh các cơ sở hạ tầng.
Ông Trường cũng thông tin, trong tháng 6, Bộ GTVT sẽ tổ chức tổng kết 5 năm về đầu tư các dự án BOT. Bộ mời các chuyên gia, lănh đạo, nguyên lănh đạo các tổ chức của các bộ tham gia về BOT.
Bộ GTVT sẽ chắt lọc ư kiến, sau đó tŕnh Chính phủ đưa ra các cơ chế mới, rồi mới tiếp tục đầu tư các dự án BOT tiếp theo.
"Hiện nay chúng tôi tạm dừng đầu tư các dự án mới để nghe lại, tổng kết, đồng thời chúng tôi sẽ làm việc với Bộ Tài chính để xem lại mức thu phí ở các trạm BOT. Thứ nhất để có thể giăn thời gian thu phí ra, giảm áp lực tăng mức phí. Thứ hai, có thể ghép các trạm này vào nhau để giảm bớt, để làm thế nào các doanh nghiệp vận tải không bị khó khăn hơn", Thứ trưởng Bộ GTVT cho hay.
Games
