"Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo". Đó là câu nói mà người xưa để lại. Tuy nhiên khi sống trong cảnh quá nghèo khó mà xung quanh ḿnh không ít người sung sướng, bé Trương Thiết tự hỏi: “Sao ḿnh sinh ra trong một gia đ́nh nghèo thế này?” .
Trương Thiết là một người con trong gia đ́nh có 7 người, gồm ông bà nội, ba mẹ, em và hai người em nhỏ hơn em. Ba mẹ Thiết phải làm quần quật ngày đêm để nuôi cả nhà 7 miệng ăn, nhưng cũng chỉ có thể ở mức đủ ăn và lo cho 3 anh em ăn học. Nhiều khi Thiết thèm được ăn nhà hàng như bạn, được đi chơi xa nghỉ mát, được mua nhiều đồ chơi xịn, nhưng hoàn cảnh ba mẹ em không cho phép điều đó.
Đôi khi em tự hỏi: “Sao ḿnh sinh ra trong một gia đ́nh nghèo thế này?”
Câu hỏi này ở trong đầu em suốt những năm học tiểu học, đến khi lên trung học th́ càng khó hơn nữa khi các em của em cũng đến tuổi đi học hết cả. Ba mẹ em càng cực nhọc hơn. Ba em làm thợ hồ nhiều năm, mẹ em phụ bếp cho một nhà hàng. Duy tŕ hoàn cảnh gia đ́nh cho mọi người được đủ ăn và ba anh em Thiết được đi học là điều khó khăn. Nhưng chính v́ ít khi nào ba mẹ em dành thời gian cho em, nên em không thấy hết được sự khó khăn của ba mẹ. Thay vào đó, em lại ao ước và so sánh làm sao được như chúng bạn, “chúng nó may mắn hơn ḿnh quá”.
Một ngày nọ, sau giờ ăn cơm tối, ba Thiết muốn xem bài vở của em nên dành thời gian ngồi kế bên em hỏi han t́nh h́nh. Có lẽ rất là lâu rồi ba mới dành thời gian cho Thiết như thế này. Kết quả học tập của em không được tốt lắm. Ba em khá buồn, bảo em rằng: “Thiết này, kết quả học tập thế này không được tốt, con học sao mà điểm dưới trung b́nh vậy?”. Thiết trả lời: “Con học măi chán quá ba ơi, chẳng được đi đâu chơi, suốt ngày chỉ có học và học, con không thấy vui ǵ trong chuyện học. Hay cho con nghỉ đi làm phụ ba cho có thêm tiền?”.
Thấy em hỏi vậy, ba em vô cùng ngạc nhiên, không ngờ con ḿnh lớn như vầy mà c̣n có suy nghĩ lệch lạc muốn bỏ học. Anh bèn khuyên con: “Con muốn bỏ học để làm ǵ?”. Thiết nói: “Dạ, để kiếm tiền”. Anh nói tiếp: “Thế con cần tiền để làm ǵ?” Thiết vui vẻ trả lời: “Để giúp ba và để được đi chơi, mua những ǵ con thích”. Nghe con nói vậy, ông hiểu ra Thiết muốn nghỉ học đi làm chỉ để kiếm tiền và được đi chơi, được mua những ǵ em thích.
Sau cuộc nói chuyện đó, người cha khá buồn, anh không biết phải làm ǵ để khuyên bảo con. Một hôm, anh về sớm để dành thời gian với Thiết như hôm trước. Thiết là anh cả, nếu không khuyên bảo Thiết th́ hai đứa em biết đâu có ngày lại cũng muốn bỏ học như thế này. Nghĩ đến điều đó thôi, anh đă thấy xót xa lắm. Bao nhiêu nhọc nhằn anh và vợ anh chịu đựng và cố gắng chỉ để muốn các con học hành nên người mà thôi. Hôm đó anh đă có một cuộc nói chuyện rất ư nghĩa và thẳng thắn với Thiết.
“Thiết, năm nay con 11 tuổi. Đối với con, bây giờ con có bao nhiêu tiền th́ mới là nhiều tiền?”, anh hỏi. Thiết suy nghĩ đơn giản, vốn dĩ vẫn c̣n rất trẻ con, em nói: “Con nghĩ con có 10 triệu sẽ là nhiều tiền, 5 triệu để được đi biển chơi, 5 triệu để mua nhiều đồ chơi con ao ước, vậy là nhiều rồi ạ”. Ba hỏi tiếp: “Thế con có biết nuôi con từ lúc mới sinh đến giờ, ba mẹ đă tiêu tốn hết bao nhiêu tiền?”. Thiết không trả lời được v́ chưa bao giờ em tưởng tượng ra chuyện đó. Người cha ân cần chỉ bảo: “Ba mẹ nuôi con là không thể tính toán được, bởi v́ số tiền đó là quá lớn. Con có thể tưởng tượng một tháng bây giờ tiền học, ăn, quà sáng của con là bao nhiêu? Là ít nhất 3 triệu. Nhân lên cho số nhân khẩu nhà ḿnh, và hai em của con nữa. Ba mẹ đang chi một tháng hơn 10 triệu. Với con đó là số tiền lớn. Vậy th́ ba mẹ đâu có nghèo? Ba mẹ đang có số tiền lớn phải không?”
“Thiết, năm nay con 11 tuổi. Đối với con, bây giờ con có bao nhiêu tiền th́ mới là nhiều tiền?” Ảnh minh hoạ
Thiết im bặt, có phần bối rối. Có lẽ em không hiểu hết ư của ba, nhưng em hiểu rơ số tiền ba mẹ đang chi cho gia đ́nh là số tiền em mơ ước.
Ba Thiết nói tiếp: “Thiết này, con hiểu thế nào là giàu, và thế nào là nghèo?” Thiết nói: “Dạ, con nghĩ giàu là muốn mua ǵ cũng có thể mua tuỳ thích, nghèo là không có tiền mua những ǵ ḿnh thích”. Anh dịu dàng trả lời con: “Con nói cũng đúng rồi đó. Nhưng muốn mua ǵ th́ mua th́ cũng có lúc chẳng c̣n tiền để mua. Tiền bao nhiêu là đủ. Chẳng bao giờ đủ cả. Giàu là “biết tích trữ”, và nghèo là “không biết tích trữ”. Người giàu là người biết tích trữ cho mục đích rơ ràng. Mục đích của ba mẹ là nuôi các con ăn học trọn vẹn. Ba mẹ đă và đang thực hiện được mục đích đó. Vậy th́ ba mẹ là giàu hay nghèo?”
Nói đến đây, Thiết cười, đôi mắt sáng lên niềm hân hoan: “Con hiểu rồi ba. Chúng ta giàu, giàu không phải là có nhiều tiền để con muốn mua ǵ là mua, mà là có đủ tiền để chi tiêu cho những mục đích.” Ba Thiết vô cùng hạnh phúc khuyên con: “Vậy từ nay con c̣n nghĩ muốn bỏ học kiếm tiền không?”
Thiết cười và nói thật to: “Không ba ạ”.
“Con hiểu rồi ba. Chúng ta giàu, giàu không phải là có nhiều tiền để con muốn mua ǵ là mua, mà là có đủ tiền để chi tiêu cho những mục đích”. Ảnh minh hoạ
Trong cuộc sống, không ít khi chúng ta gặp phải những câu hỏi ngô nghê của con trẻ, nhưng nếu ta không đưa ra câu trả lời xác đáng th́ chúng ta có thể đang hại con. Hăy b́nh tĩnh nương theo và dẫn dắt suy nghĩ của con một cách khéo léo. Đôi khi không cần quá sâu sắc và khó hiểu, chỉ cần nương theo bằng những câu hỏi đơn giản và trả lời theo sức hiểu của trẻ, bạn sẽ giúp ích cho trẻ hiểu được tốt hơn những ǵ cần truyền tải.
Giàu và nghèo là không có giới hạn. Người giàu vẫn có thể thấy ḿnh nghèo, hoặc ngược lại người nghèo lại nghĩ rằng ḿnh giàu. Chính yếu ở mục đích sống của chúng ta là ǵ. Nếu chúng ta đang đạt được mục đích ấy bằng những ǵ chúng ta kiếm được, chúng ta đích thực là giàu có hơn bất cứ ai khác. Hăy đặt ra những mục đích rơ ràng cho cuộc sống của ḿnh và quyết tâm theo đuổi, bạn sẽ là người giàu có trong một ngày không xa.
Therealtz © VietBF
