Cuối năm 2015 Ngân hàng Nhà nước Việt nam đă cắt lăi suất tiền gửi bằng đô la cho mọi cá nhân và tổ chức về 0%. Nay Chính phủ cũng như các chuyên gia nhận thấy việc làm này đă không c̣n hiệu quả. Nhà nước nên huy động tiền USD nhàn rỗi trong dân phục vụ nền kinh tế.
Lăi suất có quy luật riêng của nó, nên không thể dùng các biện pháp hành chính để nâng hay hạ lăi suất một cách trái quy luật...
Ảnh minh họa.
Hồi cuối tháng 12/2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố quyết định hạ lăi suất tiền gửi đồng USD xuống 0%/năm đối với các cá nhân, sau khi áp dụng biện pháp tương tự với các doanh nghiệp gần 3 tháng trước đó.
Động thái này của Nhà điều hành được cho là nhằm giảm áp lực lên tỷ giá trong bối cảnh tỷ giá USD/VND liên tục có những đợt biến động mạnh khi Fed quyết định tăng lăi suất.
Tuy nhiên, khoảng hơn 1 năm trở lại đây, đă bắt đầu xuất hiện nhiều ư kiến của các chuyên gia cũng như lănh đạo các ngân hàng thương mại, cho rằng t́nh h́nh vĩ mô đă ổn định trở lại, chính sách lăi suất 0% đă hoàn thành sứ mệnh và không c̣n phù hợp với t́nh h́nh mới. Theo đó, cần nâng lăi suất USD để huy động nguồn lực trong dân, thay v́ phải đi vay nước ngoài với lăi suất cao để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ trong nước ngày càng cao.
Theo số liệu mới công bố của Uỷ ban Giám sát Tài chính Quốc gia, tín dụng ngoại tệ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng gần đây, ước tính 6 tháng đầu năm 2017 tăng tới 7,3% so với cuối năm 2016 (cùng kỳ năm 2016 giảm 3,5%), chiếm 8,3% tổng tín dụng.
Tại buổi làm việc giữ tổ công tác của Thủ tướng với NHNN mới đây, Chủ nhiệm Văn pḥng Chính phủ, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cũng nhấn mạnh, Thủ tướng đă nhắc đi nhắc lại ba lần việc NHNN cần nghiên cứu giải pháp huy động nguồn lực trong dân.
“Làm sao huy động được nguồn lực USD đang nằm trong dân; thay v́ gửi với lăi suất 0% th́ làm sao huy động nguồn lực này, ḥa vào các nguồn lực khác cho đầu tư. NHNN có chủ trương quyết liệt là chống đô la hóa, nhưng trong điều kiện có thể kiểm soát th́ làm sao huy động được nguồn lực này. Chúng ta vẫn phải mua trái phiếu quốc tế với lăi suất trên 4%, vậy huy động trong dân thế nào”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.
Trả lời Bộ trưởng, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, đây là những vấn đề rất quan trọng và trong thời gian tới, NHNN sẽ chỉ đạo quyết liệt để triển khai.
Có lo bị “đô la hoá”?
Việc Chính phủ tỏ ra khá quyết liệt trong việc huy động nguồn lực trong dân cũng làm dấy lên khá nhiều ư kiến trái ngược nhau trong giới chuyên gia, ngân hàng. Trong khi một số chuyên gia ủng hộ quyết định này th́ một số khác lại lo việc tăng lăi suất huy động USD vào thời điểm này có thể gây hỗn loạn thị trường, khó khăn cho công tác điều hành tiền tệ.
Trao đổi với phóng viên BizLIVE, TS.Vơ Trí Thành, Phó Viện Trưởng Viện Nghiên Cứu và Quản lư Kinh tế Trung ương cho rằng, để chống đô la hoá th́ có rất nhiều giải pháp nhưng có một giải pháp đă được thực hiện trong rất nhiều năm qua là làm cho người dân thấy nắm đồng VND có lợi hơn giữ USD.
Tuy nhiên, một điều khá rơ ràng, là trong nền kinh tế hiện nay, người dân vẫn đang cầm một lượng USD khá lớn, mặc dù tỷ lệ tiền gửi USD/tổng tiền gửi đă giảm đáng kể.
Theo TS.Thành, trong một chừng mực nhất định, chúng ta nên có giải pháp để làm sao có thể tận dụng khố lượng USD này một cách hiệu quả nhất trong khi vẫn phải gắn với đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.
Vậy làm sao để người dân chuyển từ tài sản tài chính (vàng, USD) sang vốn đầu tư sản xuất kinh doanh?
Theo chuyên gia, có nhiều cách, trong đó, Nhà nước có thể trực tiếp huy động và sử dụng vốn đó. “Tuy nhiên, ngoài việc phải đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định hệ thống ngân hàng th́ cũng phải đảm bảo các khoản đầu tư của Nhà nước phải có hiệu quả”, TS.Thành nói.
Cách thứ hai, là làm sao để người dân, thay v́ t́m “hầm trú ẩn” là vàng, USD th́ tự ḿnh chuyển hoá sang đầu tư kinh doanh. Để được như vậy th́ phải cho người dân thấy được môi trường kinh doanh đang tốt lên, tương lai cũng có cơ hội phát triển tốt.
Tuy vậy, theo TS.Thành, th́ trong trường hợp nào cũng cần phải đảm bảo 3 quy tắc là ổn định kinh tế vĩ mô, cầm VND vẫn phải có lợi hơn USD và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính ngân hàng.
Tăng lăi suất bao nhiêu là hợp lư?
Đồng quan điểm, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính ngân hàng cũng cho rằng, hiện tỷ lệ đô la hoá của Việt Nam đă xuống rất thấp, dưới mức 10%, do đó việc huy động nguồn lực này phục vụ cho nhu cầu trong nước là một điều hợp lư.
Theo chuyên gia, nếu muốn huy động mạnh mẽ nguồn ngoại tệ trong dân th́ điều quan trọng là phải có cơ chế lăi suất cho tiền gửi ngoại tệ và cho vay ngoại tệ một cách b́nh thường, tức là nên phục hồi lại cơ chế lăi suất tiền gửi ngoại tệ. C̣n nếu các cơ quan quản lư muốn ưu tiên cho tiền gửi bằng nội tệ th́ chỉ cần có khoảng cách chênh lệch hợp lư.
Theo chuyên gia, NHNN cần nâng lăi suất huy động USD lên mức khoảng 2,2%-2,5%/năm. Lư giải mức đề xuất tăng khá mạnh, TS.Nghĩa cho rằng, đồng USD là đồng tiền của Mỹ, v́ vậy, khi áp dụng lăi suất với đồng tiền này chúng ta nên tham khảo lăi suất tiền gửi cũng như tỷ lệ lạm phát của họ.
“Một số chuyên gia cho rằng, nên nâng lăi suất lên 0,5%-1%, tôi cho rằng mức này vẫn c̣n quá thấp. Hiện nay tỷ lệ lạm phát của Mỹ khoảng 2,2%-2,5%, theo đó, tôi cho rằng nâng lăi suất huy động USD lên mức này là hợp lư”, ông Nghĩa nói.
Cũng theo chuyên gia, lăi suất có quy luật riêng của nó, nên không thể dùng các biện pháp hành chính để nâng hay hạ một cách trái quy luật.
Games
ít c̣n hơn dê rô
