Dù con người sống ở bất cứ đâu th́ cũng phải trải qua sinh, lăo, bệnh, tử. Dù bạn ở Mỹ hay Việt Nam cũng phải trải qua tuổi già. Thế nhưng tuổi già ở Mỹ có ǵ khác Việt Nam?
Là con người chúng ta, dù ở Mỹ hay ở Việt Nam đều có những nhu cầu thân xác, tinh thần và t́nh cảm giống nhau. Cũng đau yếu bệnh hoạn như nhau. Cũng mất từ từ những khả năng sống độc lập của ḿnh, như nhau. Cũng cảm thấy cô đơn, và luyến tiếc thời tuổi trẻ xa xưa, như nhau. Sự khác biệt nếu có, là do khác biệt văn hóa, và tổ chức xă hội lo cho họ, khi họ không sống được cuộc đời độc lập.
Người già ở Mỹ và ở Việt Nam khác nhau chỗ nào? Khác do khác biệt văn hóa, tổ chức xă hội, tổ chức lo cho người già, cùng khả năng và kiến thức của những người lo cho ḿnh lúc tuổi già. Ở Mỹ, người ta muốn vui hưởng cuộc đời lúc về già. Nếu bệnh hoạn, có xă hội lo, bệnh ngắn hạn nằm nhà thương hoặc Rehab, bệnh dài hạn, lúc mất khả năng sống tự lập, vô assisted living, nặng hơn vô viện dưỡng lăo (nursing home). Tổ chức lo cho người già là tổ chức chuyên môn, được huấn luyện đàng hoàng, được chánh quyền kiểm soát và cấp giấy phép hành nghề. Con cháu rảnh vô thăm người già, hoặc ngày lễ rước cha mẹ về sinh hoạt gia đ́nh, không phải làm công việc của y tá. Ở Việt Nam, người ta không tin xă hội, chánh quyền, người già thích dọn về ở chung với con cháu, để con cháu lo. Trong 2 bài về tuổi già ở Mỹ trước đây, tôi có thảo luận sơ qua về khía cạnh văn hóa của vấn đề này (xem hai link dưới đây số 1 và 2).
Năm nay tôi 80 tuổi, hiện đang sống ở Mỹ. Ở Mỹ thế hệ tôi, chúng tôi được quyền về hưu và lănh tiền hưu trí ở tuổi 65. Ở Mỹ nếu các bạn làm việc đàng hoàng, ngày già bạn sẽ đủ tiền sống. Nếu các bạn trốn thuế, không đóng tiền an sinh xă hội, không làm việc cho một hăng có lương hưu trí, ngày già các bạn ít tiền lắm. Thông thường những người ít tiền hay nghĩ đến việc về Việt Nam sống tuổi già, rẻ hơn. Với lợi tức 700-1,000 USD một tháng, các bạn sống thoải mái ở Việt Nam.
Những lúc về thăm lại quê hương, tôi thấy bạn bè và bà con của tôi phải đi làm kiếm tiền thêm lúc tuổi già. Ở Việt Nam, người già sống riêng không nổi, phải dọn nhà về sống với con cháu, con cháu nuôi. Ở Mỹ khác. Chúng tôi có tiền An sinh Xă hội, tiền hưu trí của hăng, và Annuities (tiền trợ cấp hàng năm), tức là tiền để dành có lợi, hăng bảo hiểm sẽ gởi tiền hàng tháng (hoặc hàng năm), cho các bạn đến khi chết. Tổ chức xă hội để người già đủ tiền sống mỗi nơi mỗi khác, đủ sống hay thiếu thốn, tùy xă hội, Việt Nam khác Mỹ.
Từ ngày hưu trí, vợ chồng tôi sống cho ḿnh. Không sống cho ông chủ nào cả. Không c̣n bổn phận ǵ. Con cháu đă lớn khôn, và không cần chúng tôi nữa. Ở My tôi thường tự hỏi, phải sống tuổi già như thế nào cho xứng đáng những ngày làm lụng cực khổ mấy chục năm. Suốt thời tuổi trẻ tôi hy sinh chính ḿnh, để giúp gia đ́nh đứng vững và hội nhập vô xă hội Mỹ. Tôi đă bỏ hết những ǵ tôi yêu thích thời tuổi trẻ ở Sài G̣n, dạy học, viết văn, làm sách. Bỏ hết để học lại chuyên môn nước Mỹ cần, để làm việc kiếm tiền sống thoải mái.
Ngày già, tôi thường suy nghĩ, phải sống cuộc đời hưu trí như thế nào, để xứng đáng hơn, trọn vẹn hơn, hạnh phúc hơn, không hy sinh cá nhân nữa? Sống cuộc đời trọn vẹn, tự do, ư nghĩa? Viết văn trở lại? Khiêu vũ với người t́nh trăm năm, như thời tuổi loi choi? Du lịch khám phá nước Mỹ nơi tôi sống mấy chục năm, nhưng chưa hiểu ǵ nhiều? Trở về thăm lại quê hương? Du lịch thế giới? Tôi đă viết nhiều Blog t́m giải đáp cho vấn đề này, như “Lê Thành Hoàng Dân đi t́m hạnh phúc”, “Nước Mỹ nơi tôi đang sống”, “Du lịch thế giới”, “Việt Nam, quê hương mến yêu” v.v…
Tuổi già ở Mỹ có nhiều vấn đề. Nhiều bạn đă viết về sự cô đơn lúc tuổi già. Tôi cũng đọc một số bài về cách suy nghĩ lúc tuổi già, hay bớt tham sân si, và vui sống, chấp nhận cuộc sống hiện tại. Vợ chồng tôi cũng thử nhiều thứ, t́m một vài hobby (thú vui) riêng, những thú vui lôi cuốn ḿnh sống cuộc đời trọn vẹn hơn. Ở Mỹ con cháu lớn khôn muốn sống đời độc lập. Tôi già nhưng cũng thích tự do, không muốn sống chung với con cháu, làm phiền chúng, và mất tự do của riêng ḿnh.
Ở Việt Nam người già sống với con cháu, và mọi chuyện con cháu lo. Ở Mỹ gia đ́nh thương nhau, nhưng con cháu và người già có nhiều lựa chọn, không bắt buộc phải lệ thuộc nhau như ở Việt Nam. Lúc trẻ, con tôi học đại học, mượn tiền chánh phủ để học, không cần tôi. Ngày già, xă hội tổ chức giúp tôi sống độc lập, không cần lệ thuộc vào con cháu. Chúng tôi thương yêu nhau v́ t́nh cảm gia đ́nh, không phải v́ bắt buộc phải lệ thuộc vào nhau để sống, sống riêng không được.
Ở đây có tổ chức giúp việc ở nhà, như dọn dẹp, chùi rửa, nấu nướng v.v… Nếu sức khỏe đ̣i hỏi, ở Mỹ có những khu gọi là assisted living, chưa phải là viện dưỡng lăo, nhưng ở đây có người giúp việc, nấu nướng, dọn dẹp, người già chỉ cần vui sống, mọi chuyện có người lo. Trong khu nầy mọi người già có pḥng riêng, như ở khách sạn vậy. Nếu sức khỏe tệ hơn, bệnh hoạn nhiều, có viện dưỡng lăo (nursing home). Đau bệnh nhiều có nơi nằm chờ chết (hospices). Ngoài ra có những nhà giữ người già, để con cháu đem ḿnh đến gởi buổi sáng trước khi đi làm, và rước ḿnh về buổi tối v.v… Xă hội được tổ chức trong chiều hướng giảm bớt áp lực con cháu lo cho ḿnh lúc tuổi già.
Càng về già, câu hỏi này lởn vởn trong đầu tôi. Làm sao bảo vệ tài sản của ḿnh, không tiêu tan lúc bệnh nặng sắp chết, hoặc lúc tuổi già sức yếu không tự lo liệu được, phải nhờ người giúp đỡ, hoặc vô viện dưỡng lăo? 67% cư dân viện dưỡng lăo ở Mỹ đă sạt nghiệp, không c̣n tài sản, sống nhờ Medicaid, sự bố thí của chánh phủ. Khi làm đơn xin vô viện dưỡng lăo, các bạn phải kê khai tài sản. Nếu bạn không có tiền trả viện phí, họ sẽ lấy tài sản của bạn từ từ, cho đến khi hết, chánh phủ mới giúp.
Muốn bảo vệ tài sản, nhiều người đă chọn về Việt Nam chờ chết. Họ sống với con cháu, mướn pḥng lạnh, người ở, sắp đặt bác sĩ và y tá đến thăm viếng thường xuyên. Chi phí này không hơn 2,000 USD một tháng, so với chi phí viện dưỡng lăo ở Mỹ từ 5,000 đến 9,000 USD một tháng. Ở Mỹ có bảo hiểm trả chi phí viện dưỡng lăo đến chết. Những giải pháp này được tŕnh bày ở 3 bài “Làm sao bảo vệ tài sản dành dụm cả đời ngày vô viện dưỡng lăo?”.
VietBF © sưu tầm
Games
