8/12/19
Ông Billy McMurtry và bức hình của người em của ông chụp từ Việt Nam năm 1969, trước khi người em tử trận trong cùng năm.
(The Gallatin News)
Vào đầu tháng Tám mới đây, nhật báo Gallatin News tại tiểu bang Tennessee đã viết về niềm vui của một gia đình từng có người thân hy sinh mạng sống trong cuộc chiến Việt Nam. Họ đã nhận được thẻ bài (dog tag) của một người lính mà xác đã chôn sâu dưới huyệt mộ ở Mỹ cả nửa thế kỷ trước, mà thẻ bài của ông được tìm thấy trên một bãi cát ở Huế vài năm trước. Dưới đây là câu chuyện về thẻ bài và một chút tàn dư về cuộc chiến tương tàn từng xảy ra ở mảnh đất Việt Nam.
*
Khi Ralph McMurtry tử trận trong cuộc chiến Việt Nam vào tháng 4 năm 1969, gia đình ông ở Gallatin, Tennessee cho rằng chàng trai 24 tuổi đã được chôn cùng với thẻ bài quân đội của mình.
“Họ có một chiếc quan tài mở, nhưng có một chiếc gương nằm ngay trên nắp và che kín toàn bộ,” ông Billy McMurtry, anh ruột của Ralph McMurtry nhớ lại. “Những người ở nhà tang lễ nói với tôi rằng bên dưới nó đáy quan tài là chất khí dùng để bảo quản cậu ấy. Bạn không thể chạm tay vào cậu ấy hoặc làm bất cứ điều gì.”
Cho đến tháng trước, gia đình McMurtry đã không biết rằng người thanh niên trẻ tuổi bằng cách nào đó đã bị tách khỏi thẻ bài quân nhân của mình trong khi chiến đấu ở nước ngoài 50 năm trước.
Đó là khi họ được báo cho biết rằng một du khách người Canada đã tìm thấy một vật phẩm bị chôn vùi trong cát trên bãi biển khi đi nghỉ mát ở Việt Nam vào đầu năm 2015, và vị du khách này đã tìm cách trả thẻ lại cho gia đình của chủ nhân của nó trong bốn năm qua.
“Tôi nghĩ rằng nó sẽ là một món quà rất tuyệt vời khi được trao lại cho ai đó đã mất người thân trong chiến tranh, một người đã mất khi còn quá trẻ,” ông Kyle Roerick nói về việc tìm thấy thẻ bài. “Tôi đã tìm ai đó hơn bốn năm nay. Đến nay thì tôi đã tìm ra họ.”
Từ Gallatin đến Việt Nam
Sinh ngày 1 tháng 7, 1944, ông Ralph David McMurtry là con trai út trong số sáu người con của ông bà Lawrence và Bessie McMurtry.
Gia đình họ sống ở tiểu bang Portland trước khi chuyển đến một trang trại ở Gallatin nơi Ralph dành thời gian làm việc trong nông trại và săn bắn.
“Chúng tôi lớn lên ở đây,” ông Billy cho biết, hiện ông Billy McMurtry vẫn còn sống trong nông trại của gia đình. “Tôi và cậu ấy rất thân thiết vì chúng tôi trạc tuổi nhau. Cha tôi là một thợ sơn, vì vậy ông thường đưa chúng tôi ra ngoài sơn. Chúng tôi đã cùng nhau sơn màu ở Nashville và bất cứ nơi nào có việc sơn để làm.”
Trong thời gian rảnh rỗi, Ralph được biết đến là một nghệ sĩ biểu diễn nhạc bluegrass tài năng, theo lời của người chị Betty Liles. Ông Ralph thường chơi đàn banjo và guitar, thỉnh thoảng cũng chơi đàn hac (harp).
“Cậu ấy là một người rất dễ thương,” bà Liles nói. “Cậu ấy đã hòa đồng với mọi người.”
Ông Ralph McMurtry sau đó chuyển đến Florida, nơi ông nhận được lệnh nhập ngũ vào vào quân đội Hoa Kỳ. Sau đó ông được đưa đến chiến trường Việt Nam trong chiến lược ngăn chặn làn sóng cộng sản tại Đông Nam Á vào tháng 9 năm 1968.
McMurtry thuộc Sư Đoàn Dù 101. Ông thường xuyên gửi thư và hình ảnh cho gia đình ở quê nhà mô tả cuộc sống như thế nào trong chiến tranh.
“Cậu ấy đã bắt đầu viết một lá thư cho tôi trước khi bị giết.” ông Billy McMurtry kể. “Ralph nói rằng họ đã gọi cậu ấy ra để chiếm lấy một đỉnh núi và họ đang bị tổn thất nặng nề. Khi vào hố trú ẩn, Ralph lại lấy thư ra và viết thêm.”
Người lính 24 tuổi này đã đào một cái hố tránh đạn, và khi xuổng (thuổng) bị gãy, ông đã đi mượn một cái khác, theo anh trai của ông cho biết, người sau đó đã nhận được một lá thư từ một người khác mô tả những gì đã xảy ra. Ông bị phục kích trên đường trở về quanh ngọn đồi bởi một người lính Bắc Việt đã nổ súng vào nhóm.
McMurtry đã bị bắn hai phát vào bụng trước khi đối phương bị giết. Ông được đưa bằng máy bay trực thăng đến một nhà thương gần đó, và ông mất vào ngày 13 tháng 4, 1969 - khoảng sáu tuần trước khi ông được về quê nhà, theo gia đình cho biết.
Ông được chôn cất với đầy đủ danh dự quân nhân tại Nghĩa Trang Beech ở Hendersonville vào ngày 23 tháng Tư. Mùa thu năm đó, cha mẹ của McMurtry được trao tặng một số huy chương mà con trai quá cố của họ đã được vinh danh cho sự cống hiến của mình cho quốc gia bao gồm Huy Chương Đồng, Huy Chương Anh Dũng Bội Tinh, và Huy Chương Hạnh Kiểm Tốt.
Trong số các vỏ sò biển
Bốn mươi sáu năm sau, trong chuyến đi đến Đông Nam Á vào tháng Giêng 2015, anh Kyle Roerick đang du lịch qua Việt Nam khi anh dừng chân ở thành phố Huế và quyết định ra bãi biển. Chính ở đó, anh đã có một khám phá bất ngờ trong khi tìm kiếm vỏ sò dọc bờ biển.
“Tôi thấy thứ gì màu bạc đang chiếu lấp lánh,” Roerick, người sống ở Montreal, Canada, nói. “Đó là một thẻ bài quân nhân. Tôi có bằng thạc sĩ về lịch sử, vì vậy nó thực sự khiến tôi thích thú, và tôi muốn nghiên cứu nó và xem liệu tôi có thể tìm thấy bất kỳ thân nhân nào trong gia đình còn sống không.”
Theo Thư Khố Quốc Gia (National Archives), có 58,200 quân nhân Mỹ đã tử trận tại Việt Nam, trong cuộc chiến kéo dài hai thập niên trước khi kết thúc vào năm 1975.
Sau khi xác định thẻ bài không phải là giả, anh Roerick bắt đầu tìm hiểu thêm về thân thế về McMurtry. Anh tìm ra gia đình người lính ở Tennessee bằng cách vào trang web của Quỹ Tưởng Niệm Cựu Chiến Binh Việt Nam, nhưng khó tìm thêm tin chi tiết hơn.
Sau một thời gian bỏ cuộc, đến đầu tháng 7 vừa qua, anh Roerick lại tìm kiếm gia đình của người lính mất thẻ bài, sau khi gặp một người bạn ở một tiệc cưới và nghe người này công cuộc tìm kiếm thẻ bài đã đến đâu rồi. Bước ngoặc trong việc tìm kiếm đã đến sau khi anh tìm thấy một cáo phó trên trang web của Gallatin News từ nửa thế kỷ trước. Cáo phó có tên của gia đình của người lính đã nằm xuống.
Gia đình sửng sốt về khám phá thẻ bài
Anh Roerick đã liên lạc với ban biên tập của tờ báo qua email vào ngày 18 tháng 7 để nhờ giúp đỡ tìm gia đình họ McMurtry. Sau khi biết về câu chuyện, một thám tử tư địa phương là ông Roger Clemons đã giúp tìm ra bà Liles và liên lạc với bà qua điện thoại hai ngày sau đó.
Bà Liles kể với báo Gallatin News, “Bạn không biết tôi đã sung suóng như thế nào khi nghe họ gọi. Tôi đã sửng sốt. Tôi có thể đã hét qua điện thoại khi họ nói với tôi về thẻ bài. Tôi không thể ngờ được. Chúa ban phước cho người đàn ông đã tìm thấy nó.”
Thẻ bài đã được gửi bằng thư đến gia đình McMurtry và đã đến nơi hôm thứ Ba, 6 thãng, 2019, hơn 50 năm từ ngày ông Ralph tử trận ở Việt Nam. Roerick cho biết anh hy vọng việc giao thẻ bài sẽ mang lại một chút an bình cho những người thân yêu của người đã ngã xuống.
“Tôi chỉ có thể tưởng tượng những gì họ phải trải qua khi mất đi một người anh em trong một cuộc chiến khủng khiếp như vậy,” Roerick nói thêm. “Đối với tôi, thẻ bài đó thật đặc biệt, có thể lắp vào một khoảng trống trong lịch sử, bất cứ lịch sử của ai mà nó mang lại ý nghĩa gì đó. Tôi nghĩ nó đã có ý nghĩa nhất đối với những người mà người lính ấy đã để lại.”
Viễn Đông
