|
Tháng 4 âm lịch, đi trên con đường làng bao quanh bởi những cánh đồng lúa đang vào thời kỳ chắc hạt, hít một hơi dài trong nắng sớm, nghe thật sâu xa cái mùi lúa non ḥa cùng mùi đất ướt. Cái mùi nghe thật quen, có lẽ như từ trong tiềm thức tôi đă quen với mùi đồng ruộng ấy rồi th́ phải.
1 – Phóng tầm mắt nh́n ra xa, bên những ruộng lúa đang dần ngả sang màu vàng, vẫn c̣n những khoảnh ruộng với một màu xanh sẫm, vươn cao, vượt lên cánh đồng lúa như để cất tiếng rằng “Tôi ở đây! Tôi ở đây!”. H́nh như có cả những cái vẫy tay của những bông cỏ bàng nhấp nhô theo từng cơn gió sớm. Cây cỏ bàng hiện lên trong mắt vào một buổi sáng sớm đầy vẻ tự tin và tha thiết như thế.
Điểm giă bàng ở ngă ba đầu làng Pḥ Trạch Đệm (Phong B́nh – Phong Điền)
Tôi nghe tiếng liềm cắt thật ngọt trên ruộng cỏ bàng. Cái âm thanh rào, soạt, rào, soạt, rồi tiếng bước chân nhem nhép nước, liên tục, trải dài trên khắp cánh đồng… Mấy hôm nay trời được nắng, người dân Pḥ Trạch rủ nhau đi cắt cỏ bàng về phơi. Nắng to cỡ này th́ chỉ cần phơi 2 nắng là bàng đẹp, vừa khô vừa giữ được màu xanh vàng, tươi mới. Té ra những chiếc đệm (chiếu) và chẹ (chiếu của trẻ em) nổi tiếng nằm mát về mùa hè, ấm về mùa đông là xuất phát từ ngôi làng này đây. Nh́n những chiếc bao lồng nhăn xếp gọn gàng 10 chiếc thành một bó, bỗng nhớ tới những mùa lồng nhăn rộn ràng ở nhà ḿnh cách đây nhiều năm, như cảm nhận vị ngọt thơm của trái nhăn lồng đang c̣n đọng trên môi…
Không c̣n sân đất – gần như nhà nào ở đây cũng láng xi măng vuông sân nhỏ của ḿnh để phơi bàng hoặc phơi sắn, khoai. Phơi bàng cũng phải siêng năng, có trở đi trở lại mới khô đều. Mỗi bó bàng được phơi x̣e theo h́nh cánh quạt, nh́n xa đều tăm tắp như một tác phẩm nghệ thuật. Bàng khô được bó thành từng bó, cất ở nơi cao nhất, để đan dần quanh năm. Mỗi năm chỉ một mùa cắt cỏ bàng mà thôi.
“Nghề này tuy thu nhập thấp nhưng làng tôi không phụ nghề. Thời chiến tranh, đi tản cư qua làng khác, tui vẫn đưa bàng đi theo để đan. Đan để kiếm tiền đong gạo chứ không thôi lấy ǵ mà ăn” – tiếng mệ Nguyễn Thị Hồng đều đều trong căn nhà nhỏ. Tôi nh́nh quanh, nhà mệ có gần hai chục bó bàng lớn đă được chằng đậy kỹ càng. Cây cỏ bàng này thiệt lạ, phơi được nắng th́ lên màu rất đẹp mà chỉ cần bị một trộ mưa là màu xỉn ngay, mà bàng xuống màu th́ chỉ dùng đan bao lồng nhăn, giá thấp hơn nhiều.
Đệm bàng là nghề phụ của dân làng Pḥ Trạch, nghề chính ở đây là nghề nông. Người trong làng quả quyết rằng nghề có từ thời thành lập làng cách đây 500-600 năm, tức là có từ thời làng Pḥ Trạch được thành lập vào khoảng giữa thế kỷ XV, sau cuộc Nam tiến của Vua Lê Thánh Tông. Hơn 500 năm qua, nghề cũng không có ǵ thay đổi: cắt- phơi- đập- đan (bây giờ có trồng thêm ở những chân ruộng phèn). Đă từng có “cuộc cách mạng giải phóng sức lao động” cho các chị, các mẹ bằng một máy đập bàng, nhưng bàng đập bằng máy th́ sợi bàng bị găy, không đan được. Cuối cùng th́ vẫn làm bằng tay. Có lẽ những nghề thủ công truyền thống là nơi khó đưa máy móc thay thế sức lao động của con người.
Vào làng lụa th́ thấy phẩm nhuộm, vào làng đệm bàng th́ nghe tiếng giă bàng. Tiếng giă bàng b́nh bịch vang lên gần như vào những thời điểm nhất định: 8-9 giờ sáng và 1-2 giờ chiều. Xóm nào cũng có cối giă bàng đặt ở đầu xóm. Nghề nông xưa nay giỏi lắm là làm đủ ăn, có nghề phụ kiếm thêm chút thu nhập chi tiêu cho việc hiếu, hỉ, bây giờ con cái c̣n học thêm, rồi sinh nhật, thời trang… mà cây lúa hay chiếc đệm, chẹ cũng chỉ cho từng ấy thu nhập. Nông thôn đang tiến gần thành thị trong lối sống và tôi nghe có tiếng thở dài không dấu được của nhiều bà mẹ bên cối bàng.
Bàng khô được bó thành từng bó, cất ở nơi cao nhất, để đan dần quanh năm
“Giữ ǵn và phát huy giá trị của làng nghề truyền thống là góp phần ǵn giữ bản sắc văn hóa của làng quê Việt”. Bản sắc là ǵ, nếu liệt kê bằng những gạch đầu ḍng, tôi nghĩ, chắc sẽ không c̣n là bản sắc. Tôi cũng đă từng viết nhoay nhoáy về những nét bản sắc của a, b, c, d ǵ đó. Và với cây cỏ bàng hôm nay trong tay, tôi sẽ viết về bản sắc làng nghề đệm bàng Pḥ Trạch rằng “thật khó để biểu đạt bằng từ ngữ, đó là sự tổng ḥa của mùi đất bùn, mùi cỏ tươi, tiếng giă bàng b́nh bịch, nụ cười hiền của những bà mẹ, đồng cỏ bàng xanh um ôm chân những khoảnh ruộng phèn, những trằm nước và cả cái màu nắng chói chang đang lấp lóa ở sân phơi”.
2 – Xe mô tô thể thao, 12 con giáp, xe đạp, túi xách, mũ, khung ảnh, b́nh hoa, các nhân vật trong phim hoạt h́nh… Đệm bàng Pḥ Trạch đang vươn ḿnh ra tiếp cận thị trường hàng lưu niệm. Giữa những gian hàng nghề thủ công truyền thống, những con thú làm bằng cây cỏ bàng mang một vẻ đẹp lạ, tạo sự ṭ ṃ trong mắt du khách, khúc biến tấu của cỏ bàng đang đem đến một nguồn hy vọng mới cho người dân làng nghề Pḥ Trạch. Nhưng từ trong sâu thẳm, tôi vẫn nhớ làm sao cảm giác mát rượi và khoan khoái khi ngả lưng trên chiếc đệm bàng trong nhà mệ Hồng, nghe mùi thơm của cỏ mới d́u dịu vây quanh.
Bên kia đầu dây, bạn tôi hớn hở “Mua giùm chiếc đệm 1m6 nghe”. “Ok, hàng bàng mới mùa ni hí!”. Sau một lúc chạy ṿng mấy nhà hỏi đệm 1m6, tôi gọi lại “Đệm 1m6 phải đặt, mua liền không có. Giá 300 ngàn một chiếc, có đặt hàng không”. Đầu dây bên kia, bạn tôi không ḱm được ngạc nhiên “Ui cha, răng mắc rứa”. Bạn tôi đâu biết rằng, cả một ruộng bàng, nếu được mùa mới có ít bàng tốt, đủ chiều cao để đan vài chiếc đệm 1m6, chỉ riêng phần công đan cũng mất 2-3 ngày ṛng ră mới xong một chiếc.
Gói mớ cỏ bàng nhỏ về cho con gái như là bài học thêm về thế giới quanh ta, không mong mắt con sẽ sáng lên như thấy bông hoa đẹp hay một món đồ nào đó từ thế giới công nghiệp, chỉ mong con lắng nghe để biết rằng, chiếc đệm nổi tiếng của làng nghề đệm bàng Pḥ Trạch được làm từ cây cỏ bàng này đây. Ừ mà hay thiệt, lấy đâu ra chiếc đệm để cho con đối chiếu đây.
P.S háng 4 âm lịch, đi trên con đường làng bao quanh bởi những cánh đồng lúa đang vào thời kỳ chắc hạt, hít một hơi dài trong nắng sớm, nghe thật sâu xa cái mùi lúa non ḥa cùng mùi đất ướt. Cái mùi nghe thật quen, có lẽ như từ trong tiềm thức tôi đă quen với mùi đồng ruộng ấy rồi th́ phải.
1 – Phóng tầm mắt nh́n ra xa, bên những ruộng lúa đang dần ngả sang màu vàng, vẫn c̣n những khoảnh ruộng với một màu xanh sẫm, vươn cao, vượt lên cánh đồng lúa như để cất tiếng rằng “Tôi ở đây! Tôi ở đây!”. H́nh như có cả những cái vẫy tay của những bông cỏ bàng nhấp nhô theo từng cơn gió sớm. Cây cỏ bàng hiện lên trong mắt vào một buổi sáng sớm đầy vẻ tự tin và tha thiết như thế.
Điểm giă bàng ở ngă ba đầu làng Pḥ Trạch Đệm (Phong B́nh – Phong Điền)
Tôi nghe tiếng liềm cắt thật ngọt trên ruộng cỏ bàng. Cái âm thanh rào, soạt, rào, soạt, rồi tiếng bước chân nhem nhép nước, liên tục, trải dài trên khắp cánh đồng… Mấy hôm nay trời được nắng, người dân Pḥ Trạch rủ nhau đi cắt cỏ bàng về phơi. Nắng to cỡ này th́ chỉ cần phơi 2 nắng là bàng đẹp, vừa khô vừa giữ được màu xanh vàng, tươi mới. Té ra những chiếc đệm (chiếu) và chẹ (chiếu của trẻ em) nổi tiếng nằm mát về mùa hè, ấm về mùa đông là xuất phát từ ngôi làng này đây. Nh́n những chiếc bao lồng nhăn xếp gọn gàng 10 chiếc thành một bó, bỗng nhớ tới những mùa lồng nhăn rộn ràng ở nhà ḿnh cách đây nhiều năm, như cảm nhận vị ngọt thơm của trái nhăn lồng đang c̣n đọng trên môi…
Không c̣n sân đất – gần như nhà nào ở đây cũng láng xi măng vuông sân nhỏ của ḿnh để phơi bàng hoặc phơi sắn, khoai. Phơi bàng cũng phải siêng năng, có trở đi trở lại mới khô đều. Mỗi bó bàng được phơi x̣e theo h́nh cánh quạt, nh́n xa đều tăm tắp như một tác phẩm nghệ thuật. Bàng khô được bó thành từng bó, cất ở nơi cao nhất, để đan dần quanh năm. Mỗi năm chỉ một mùa cắt cỏ bàng mà thôi.
“Nghề này tuy thu nhập thấp nhưng làng tôi không phụ nghề. Thời chiến tranh, đi tản cư qua làng khác, tui vẫn đưa bàng đi theo để đan. Đan để kiếm tiền đong gạo chứ không thôi lấy ǵ mà ăn” – tiếng mệ Nguyễn Thị Hồng đều đều trong căn nhà nhỏ. Tôi nh́nh quanh, nhà mệ có gần hai chục bó bàng lớn đă được chằng đậy kỹ càng. Cây cỏ bàng này thiệt lạ, phơi được nắng th́ lên màu rất đẹp mà chỉ cần bị một trộ mưa là màu xỉn ngay, mà bàng xuống màu th́ chỉ dùng đan bao lồng nhăn, giá thấp hơn nhiều.
Đệm bàng là nghề phụ của dân làng Pḥ Trạch, nghề chính ở đây là nghề nông. Người trong làng quả quyết rằng nghề có từ thời thành lập làng cách đây 500-600 năm, tức là có từ thời làng Pḥ Trạch được thành lập vào khoảng giữa thế kỷ XV, sau cuộc Nam tiến của Vua Lê Thánh Tông. Hơn 500 năm qua, nghề cũng không có ǵ thay đổi: cắt- phơi- đập- đan (bây giờ có trồng thêm ở những chân ruộng phèn). Đă từng có “cuộc cách mạng giải phóng sức lao động” cho các chị, các mẹ bằng một máy đập bàng, nhưng bàng đập bằng máy th́ sợi bàng bị găy, không đan được. Cuối cùng th́ vẫn làm bằng tay. Có lẽ những nghề thủ công truyền thống là nơi khó đưa máy móc thay thế sức lao động của con người.
Vào làng lụa th́ thấy phẩm nhuộm, vào làng đệm bàng th́ nghe tiếng giă bàng. Tiếng giă bàng b́nh bịch vang lên gần như vào những thời điểm nhất định: 8-9 giờ sáng và 1-2 giờ chiều. Xóm nào cũng có cối giă bàng đặt ở đầu xóm. Nghề nông xưa nay giỏi lắm là làm đủ ăn, có nghề phụ kiếm thêm chút thu nhập chi tiêu cho việc hiếu, hỉ, bây giờ con cái c̣n học thêm, rồi sinh nhật, thời trang… mà cây lúa hay chiếc đệm, chẹ cũng chỉ cho từng ấy thu nhập. Nông thôn đang tiến gần thành thị trong lối sống và tôi nghe có tiếng thở dài không dấu được của nhiều bà mẹ bên cối bàng.
Bàng khô được bó thành từng bó, cất ở nơi cao nhất, để đan dần quanh năm
“Giữ ǵn và phát huy giá trị của làng nghề truyền thống là góp phần ǵn giữ bản sắc văn hóa của làng quê Việt”. Bản sắc là ǵ, nếu liệt kê bằng những gạch đầu ḍng, tôi nghĩ, chắc sẽ không c̣n là bản sắc. Tôi cũng đă từng viết nhoay nhoáy về những nét bản sắc của a, b, c, d ǵ đó. Và với cây cỏ bàng hôm nay trong tay, tôi sẽ viết về bản sắc làng nghề đệm bàng Pḥ Trạch rằng “thật khó để biểu đạt bằng từ ngữ, đó là sự tổng ḥa của mùi đất bùn, mùi cỏ tươi, tiếng giă bàng b́nh bịch, nụ cười hiền của những bà mẹ, đồng cỏ bàng xanh um ôm chân những khoảnh ruộng phèn, những trằm nước và cả cái màu nắng chói chang đang lấp lóa ở sân phơi”.
2 – Xe mô tô thể thao, 12 con giáp, xe đạp, túi xách, mũ, khung ảnh, b́nh hoa, các nhân vật trong phim hoạt h́nh… Đệm bàng Pḥ Trạch đang vươn ḿnh ra tiếp cận thị trường hàng lưu niệm. Giữa những gian hàng nghề thủ công truyền thống, những con thú làm bằng cây cỏ bàng mang một vẻ đẹp lạ, tạo sự ṭ ṃ trong mắt du khách, khúc biến tấu của cỏ bàng đang đem đến một nguồn hy vọng mới cho người dân làng nghề Pḥ Trạch. Nhưng từ trong sâu thẳm, tôi vẫn nhớ làm sao cảm giác mát rượi và khoan khoái khi ngả lưng trên chiếc đệm bàng trong nhà mệ Hồng, nghe mùi thơm của cỏ mới d́u dịu vây quanh.
Bên kia đầu dây, bạn tôi hớn hở “Mua giùm chiếc đệm 1m6 nghe”. “Ok, hàng bàng mới mùa ni hí!”. Sau một lúc chạy ṿng mấy nhà hỏi đệm 1m6, tôi gọi lại “Đệm 1m6 phải đặt, mua liền không có. Giá 300 ngàn một chiếc, có đặt hàng không”. Đầu dây bên kia, bạn tôi không ḱm được ngạc nhiên “Ui cha, răng mắc rứa”. Bạn tôi đâu biết rằng, cả một ruộng bàng, nếu được mùa mới có ít bàng tốt, đủ chiều cao để đan vài chiếc đệm 1m6, chỉ riêng phần công đan cũng mất 2-3 ngày ṛng ră mới xong một chiếc.
Gói mớ cỏ bàng nhỏ về cho con gái như là bài học thêm về thế giới quanh ta, không mong mắt con sẽ sáng lên như thấy bông hoa đẹp hay một món đồ nào đó từ thế giới công nghiệp, chỉ mong con lắng nghe để biết rằng, chiếc đệm nổi tiếng của làng nghề đệm bàng Pḥ Trạch được làm từ cây cỏ bàng này đây. Ừ mà hay thiệt, lấy đâu ra chiếc đệm để cho con đối chiếu đây.
P.S Sorry guys and gal
My computer with version 7 Crash ,, Can't post much
I am using Windows 10 on Laptop .. It's hard to share pix
Hopefully.. I 'll have desk top again soon @
Thank for supporting me... Missed u guys and gals....:thankyou:
|
|
Games
