Có những đêm lạnh mà dài của tiết trời đông xuân Sendai, tôi nằm lặng thinh nghe tiếng mưa chảy, tiếng tuyết tan mà nhớ thắt ḷng thắt ruột những đêm mùa đông xứ Huế giữa thời tuổi nhỏ.

Sông Hương (Huế)
ẢNH: NGỌC DƯƠNG
Ngày xửa ngày xưa ấy, không hiểu sao mà tôi thường ngủ rất khuya và dậy từ lúc chưa hửng sáng mà mệ nội hay ví là “mới độ hồi chuông Linh Mụ”. Nhà tôi và hàng xóm xung quanh thuở ấy vẫn c̣n là xóm nhà tranh vách đất kèo tre như nhau. Mái tranh rạ cũ càng tỏa xuống mùi ẩm mốc quyện với mùi ngai ngái đất đai xứ sở từ vách phên.
Tôi luôn tin rằng, mưa trên mái nhà tranh cũ kỹ th́ nước lâu rơi xuống đất hơn là mưa trên mái tôn. V́ mưa trên mái tranh, giọt nước phải len qua thêm hai ba lần lá cọ, lá tranh nữa mới trượt xuống thềm nhà rồi vỡ một cái tách vang đến bờ cơn mơ của tôi. C̣n mưa trên mái tôn th́ nước chảy nhanh hơn v́ không có ǵ cản lại cả nên giọt nước tuôn thật mau mà vỡ thật nhanh tựa hồ một bản đàn loạn nhịp. Nằm nghe mưa, đếm giọt mưa mà thả tưởng tượng đi hoang trong mộng mị là một niềm vui của thơ ấu.
Nhiều năm về sau, khi những lớp tranh cũ kỹ đă được thay bằng những tấm tôn thép, tôi nằm nghe mưa đêm mà ḷng như mất mát một điều ǵ thân quen đến mức không nhớ ra được.
Hồi chuyển lên ở đậu xóm Ḷ Vôi, tôi lại càng ít ngủ. Và những cơn mưa đêm lại theo đó mà ùa vào rồi ẩn sâu trong tâm trí, trong buồng tim của tôi. Phía sau và bên hông nhà cũ này có bao quanh một con hói đă cạn nước với khu vườn khá rộng. Trên mô đất cao nhất của khu vườn là một cái bể cạn, ở gần đó có một cây trứng gà đă già mà vẫn c̣n rất nhiều quả. Cái bể cạn này là hồ bơi của hai anh em tôi sau khi hứng đầy nước mưa. Cách đó về phía dưới cách con hói độ chục bước chân là một cái giếng mà hai đứa đồng ư gọi là giếng lùn. Gọi là giếng lùn v́ thành giếng khá thấp. Khi tôi năm tuổi, thành giếng chỉ ngang độ bụng tôi nên tôi đă có thể đứng kéo gàu múc nước rồi. Mỗi buổi chiều về, mẹ thường hay kêu anh em tôi ra ngoài giếng lùn tự tắm với nhau. Có khi đang tắm, từ cây trứng gà rụng xuống mấy trái chín nẫu ngay đầu, anh em tôi vội giành lấy rồi bôi lên đầu, lên ḿnh mẩy, lên mông đít nhau rồi tí tởn mách mẹ.
Ban ngày chúng tôi mê mẩn cái vườn nhà bao nhiêu th́ ban đêm lắm lúc khiếp hăi bấy nhiêu. Nhất là những đêm mưa hay trở gió ngày băo, tiếng lá cây trứng gà ḷa x̣a quét lên mái tôn những âm thanh đanh đá ghê rợn…
Tôi càng nhớ ba mẹ hồi xa xưa ấy hơn nữa khi ngủ trong đêm ở đây mà tai cứ măi thao thức nghe gió giật mỗi khi trời băo. Hoặc khi nghe tin Huế sắp đón những cơn băo. Ở trên dốc Ḷ Vôi ấy, mỗi lần băo th́ thể nào nước cũng lên ngập dốc nhỏ xuống bờ hồ, nước tràn lên con hói cạn sau nhà. Hàng cây sau vườn cứ xào xạc ṿm lá không yên trong cơn gió mạnh, mái nhà cứ chực hất lên rồi đập nghe lạch cạch suốt đêm. Nhiều đêm băo như thế, tôi tỉnh giấc, đi ra cửa sau đứng tè, nghe lơm bơm nước là biết nước đă lên cao rồi.
Có những ngày băo, ba đi xe thồ bị ế khách, về nhà không có tiền, ngồi găi đầu ngáp ngắn ngáp dài dưới ngọn đèn hiu hắt. Mẹ tỉnh bơ nói đuổi ruồi:
- Thôi, mưa gió th́ biết răng chừ. Mắm muối chi rồi cũng qua cả.
Rồi mẹ lui sau bếp lấy mấy trái trứng gà đă dú chín dưới thạp gạo lên bẻ cho hai đứa tôi ăn. Hai anh em ớn trái trứng gà quá rồi nhưng vẫn tranh nhau ăn v́ nghĩ rằng đứa mô ăn nhiều hơn th́ mẹ thương đứa ấy hơn.
Có khi ba về đă nửa đêm nửa hôm, mẹ dọn cho ba ăn tạm, hai anh em tôi ngồi bên muốn ăn theo th́ mẹ nghiêm mặt lại:
- Không được ăn leo như rứa.
Nói th́ nói rứa thôi, chớ mẹ tôi lại lui sau bếp tới chỗ con gà mái tràm lấy hai quả trứng đổ ốp la cho cả hai đứa. Với mấy đứa trẻ nhà nghèo thuở ấy, trứng ốp la là đặc sản mà không thứ ǵ b́ được. Tôi không hiểu v́ sao cho đến sau này, khi đă tạm - đủ lớn, dù đă biết nấu nướng, tôi vẫn không thể nào t́m thấy cái hương vị ngon lành từ cái trứng ốp la ḿnh tự đổ giống như mẹ đă làm cho ngày nọ.
Chừ đây đă gần nửa dốc của cuộc đời rồi mà tôi vẫn c̣n giữ thói quen nằm nghe mưa đêm. Tôi thích những cơn mưa đêm v́ tôi được trả về với bao nhiêu mơ mộng hoang đường như thơ ấu ở xa xăm.
Nhiều đêm ngẩn ngơ đợi băo để c̣n đi di tản ở Sendai, tôi vừa thu dọn đồ đạc, vừa da diết nhớ quê nhà thương mẹ yếu cha già không biết có ai đỡ đần giùm trong khi mưa to gió lớn hay không? Rồi có lúc bần thần không biết xóm làng ra răng bây chừ?
Đêm mưa lất phất, ngồi một ḿnh nghe mưa với bóng ḿnh lặng câm trên vách, bên tai chợt nghe vọng về tiếng mẹ ru trên thềm của ngày tháng cũ càng thương hoài thương hủy:
Đi mô bỏ mẹ ở nhà
Gối nghiêng ai sửa, chén trà ai bưng.