Tuổi thơ tôi gắn bó với 'dải đất gánh hai đầu Tổ quốc' B́nh-Trị-Thiên. Cụ thể hơn, nhà nội tôi là thành viên trong gia đ́nh 'anh ba Quảng Trị', đây là cách bà tôi gọi mảnh đất quê hương. V́ đi xe lửa từ Bắc chí Nam, người ta sẽ lần lượt dừng chân ở nhà ga Quảng B́nh rồi đến Quảng Trị, và cuối cùng là Thừa Thiên-Huế.
Bánh thuẫn Gio Linh
NGUYỄN PHÚC
Với trẻ con, chợ luôn là một thiên đường với hằng hà sa số quà vặt ngon lành và vô vàn tṛ chơi thú vị “nấp bóng” những gian hàng chạp phô cũ kỹ. Tôi luôn thấy may mắn khi nhà ông bà nằm gần chợ Cầu - khu chợ nổi tiếng lâu đời ở thị trấn Gio Linh.
“Ru tam, tam théc cho muồi/Để mạ đi chợ mua vôi ăn trầu/Mua vôi chợ Quán, chợ Cầu/Mua cau Nam Phổ, mua trầu chợ Dinh…”. Cái tên chợ Cầu đă theo lời bà à ơi đưa tôi vào những giấc ngủ an lành. Đến cái tuổi “không chịu ngồi yên” th́ khu chợ trở thành thế giới thu nhỏ để tôi tha hồ len lỏi, khám phá đầy thích thú. Chẳng cần xem lịch hay hỏi bất kỳ ai, ngay từ nhỏ tôi đă nhận biết rất rơ sự chuyển đổi mùa màng mỗi lần “du ngoạn” vào “thế giới tí hon” này. Mùa thu hoạch bắp độ tháng bảy, tháng tám với những nồi bắp hầm trắng phau, ăn kèm chút đậu xanh tán nhuyễn và hành phi thơm nức mũi. Mùa thanh long mỗi độ cuối hè với những quả to tṛn, “nhuộm” một màu hồng tươi trẻ đầy sức sống cho những gian hàng đơn điệu.
Mỗi dịp cuối tuần, đứa trẻ ưa ngủ nướng luôn bật dậy thật sớm để được đi chợ sáng cùng “mệ nội” (bà nội). Nắm tay mệ len lỏi giữa ḍng người chen chúc, thấy ai ai cũng vội vàng. Tôi thích chợ phiên sáng chủ nhật, v́ chỉ ngày này mới có hàng bánh thuẫn tôi ưa thích, hàng bánh của o Hà. Bánh thuẫn là đặc sản ở Quảng Trị, trông giống bánh bông lan nhưng phần nguyên liệu có chút khác biệt. Những chiếc bánh nướng tṛn nhỏ xinh, vàng ươm như nghệ, thơm mùi bột chín quyện cùng với trứng, đủ sức làm bọn nhóc con mê tít. Trong chợ Cầu cũng có kha khá hàng bán bánh thuẫn, nhưng tôi chỉ là khách ruột của o Hà. Người phụ nữ trung niên với dáng người nhỏ bé và làn da sần, sạm nắng, tôi nghĩ có lẽ bao khắc nghiệt của mảnh đất miền Trung nắng như đổ lửa này đều ghi dấu lên o. “Mi en thim đi” (Con ăn thêm đi), câu o luôn nói kèm nụ cười xởi lởi đầy đôn hậu. O bảo o cũng đi cày thuê cuốc mướn, chỉ cuối tuần ra bán bánh kiếm thêm. Ấy vậy mà o vẫn “chơi sang”, cho tôi được ăn, được nói, được cả gói mang về nữa chứ! Bánh thuẫn o làm là có bí quyết gia truyền, o dùng trứng vịt chứ không dùng trứng gà ta như chỗ khác, nên bánh nở tṛn đều, vị béo bùi hơn. Với nhiều người, những chiếc bánh của o Hà chỉ là một thứ quà vặt hay một món ăn mưu sinh cơm áo gạo tiền của một người phụ nữ. Nhưng với tôi, từng cái bánh thuẫn thấm đượm sự vất vả nhọc nhằn, ngọt ngào tấm ḷng hào phóng và mến khách của người con đất Quảng Trị nắng gió ngặt nghèo.
Buổi “du ngoạn” chợ Cầu cuối tuần của tôi luôn khép lại bằng việc mệ nội thở phào nhẹ nhơm khi t́m thấy tôi đang túm tụm với đám con nít cùng lứa trước sạp đồ chơi của một quầy chạp phô. Kể ra tôi cũng hên lắm mới không bị lạc mất mệ. Đi riết thành quen, mỗi lần tôi tự ư bỏ đi khi mệ bận mua hàng là y như rằng sẽ có cô chú tiểu thương chỉ chỗ cho mệ t́m thấy tôi. Những con người thân thiện, chất phác ấy đă giúp tôi thêm yêu khu chợ, thêm yêu mảnh đất quê nội thân thương.
Từ ngày ba mẹ đón tôi và ông bà vào Sài G̣n ở hẳn, tôi nhận ra không chỉ bánh thuẫn mà tất cả mọi thứ Sài G̣n đều có đủ. Dẫu vậy, tôi vẫn giữ thói quen dậy sớm đi chợ cùng bà và mẹ mỗi cuối tuần, dù tôi biết rằng sẽ không khu chợ nào có một o Hà thứ hai, không khu chợ nào tôi có thể nghe nhiều những “mô, tê, răng, rứa” thân quen.
