Là vùng đất kinh kỳ, Huế mang trong ḿnh bao trầm tích văn hóa. Ngoài những di sản vật thể và phi vật thể đă được nhân loại vinh danh, lối sống và cốt cách của người Huế cũng là thứ “đặc sản” làm nên bản sắc riêng có, cần được bồi đắp, phát huy trong thời đại mới.
Nét riêng
Những truyền thống lịch sử và văn hóa mà Huế mang nặng đă xây đắp nên những giá trị truyền thống tốt đẹp, h́nh thành những nếp gấp trong suy nghĩ, đời sống, nhu cầu vật chất và tinh thần, cách ăn và mặc, nói năng, ứng xử rất đặc trưng của người Huế. Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thông nhận định, Huế là nơi hội tụ, thủ đắc những “kho báu” từ một số cơ duyên hiếm hoi và diễm phúc trong lịch sử. Không phải nơi đâu cũng từng là điểm tụ hội của những tầng lớp tinh hoa nhất của quốc gia trong suốt hàng thế kỷ, cho nên, sau đó dù có ly tán th́ không thể không để lại những dấu ấn, dựng nên nề nếp cho cư dân sở tại về những ǵ sang trọng, lịch lăm, cao quư trên mảnh đất này.
Theo phân tích của TS. Thái Kim Lan, chính khung cảnh, điều kiện xă hội, văn hóa của Cố đô Huế cộng thêm giáo dục gia đ́nh c̣n giữ nề nếp truyền thống là hai yếu tố chính tạo nên bản sắc Huế, với thái độ sống kính cẩn đạo lư và tâm linh, hướng đến sự cao quư của tâm hồn. Chất Huế là sự kín đáo, một chút tư thế phản tĩnh về hiện hữu đời thường và ư muốn ǵn giữ chiều sâu của tâm hồn, sự trang trọng nét đẹp tinh thần.
Nhận diện giá trị bản sắc văn hóa Huế, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm cho rằng, nhờ quá tŕnh tiếp biến và hội tụ đầy cam go, thử thách qua nhiều năm tháng mà những di sản tinh thần như những viên ngọc quư càng mài, càng va đập th́ càng sáng, giúp cho bức tranh toàn cảnh của văn hóa Huế ngày càng phong phú, đậm đà và có chiều sâu thu hút.
Những giá trị đó là ḷng yêu nước, hiếu ḥa, nhân hậu, trọng lễ nghĩa, coi trọng tri thức, các giá trị tinh thần, luật pháp… Người ta dễ nhận ra điều này qua thái độ tôn trọng bảo vệ các di sản văn hóa lịch sử trong phạm vi quốc gia cũng như trong mỗi gia đ́nh, họ tộc, làng xóm của người Huế. Đó c̣n là ư thức riêng về bản sắc ngôn ngữ, giọng nói, nếp sống, truyền thống văn hóa của ḿnh, với ư thức giấy rách vẫn giữ lấy lề, không dễ thay đổi, vay mượn. Các giá trị văn hóa tinh thần này cũng không ngoài những phẩm chất của dân tộc, có điều ở Huế được hội tụ theo một cách riêng, tạo nên vẻ khác biệt trong con người Huế.
heo thời gian, những giá trị, bản sắc văn hóa của người Huế đang dần phai nhạt. Nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Thông ưu tư: “Những ǵ làm nên tính cách người Huế: lễ nghĩa, thong dong thong thả, thâm trầm, nề nếp… đă từng lan tỏa khắp mọi nơi, nay đang lặng lẽ mất dần, thay vào đó là sự ḥa tan một cách đáng tiếc vào những xu thế của lối sống thực dụng, vội vă”.
Ông đề nghị, những ǵ riêng có đầy ấn tượng của Huế chính là các “mảnh ngọc bích” đang bị vỡ vụn trong không gian lẫn thời gian, nhất thiết phải t́m lại nếu chúng đă mất, phải nuôi dưỡng nếu chúng đang trên đà mai một và phải phát triển những ǵ chúng đang được duy tŕ. Giữ ǵn giá trị của những nề nếp cũ không phải là động thái quay lại ngưỡng mộ quá khứ, mà là một cách dọn đường đầy trí tuệ để xác lập cái riêng cho tương lai. Tất nhiên, chúng ta không quên tận hưởng những giá trị đương đại để bồi đắp cho những ǵ vốn có trở nên hoàn hảo nhất trong điều kiện có thể.
Giữ ǵn bản sắc
Theo nhà nghiên cứu, dịch giả Bửu Ư, để lưu giữ và phát huy bản sắc riêng có của Huế, trước tiên, tự mỗi người dân phải biết thực tâm quư nó. Từ khởi sự ban đầu ấy, chúng ta có thể đề ra một chương tŕnh hành động với những việc làm cụ thể và khả thi để mọi người cùng chung tay. Thế hệ trẻ chính là người sẽ giữ ǵn bản sắc, cốt cách, phẩm hạnh của người Huế, v́ thế, quan trọng nhất là giáo dục về truyền thống văn hóa để h́nh thành nhân cách cho họ.
Với gia đ́nh, khung cảnh và truyền thống gia đ́nh là tấm gương cho người trẻ noi theo. TS. Thái Kim Lan bày tỏ: “Trong một gia đ́nh có nề nếp th́ con cái được may mắn tiếp cận, khám phá đặc trưng qua h́nh ảnh và nếp sống của gia đ́nh. Theo kinh nghiệm của tôi, việc kể cho con nghe những điều hay, tốt đẹp của truyền thống gia đ́nh và quê hương ḍng họ, những tấm gương tốt là cách gợi ư cho người trẻ có ư thức về cuộc sống chung quanh, qua đó gầy dựng nhân cách của ḿnh”.
Tín hiệu vui là ngày càng có nhiều bạn trẻ t́m về với văn hóa di sản của cha ông. Nhóm bạn trẻ của IZI Huế vẫn thường xuyên tổ chức những chương tŕnh trải nghiệm t́m hiểu, khám phá di sản và các giá trị văn hóa truyền thống cho học sinh, sinh viên ở các làng nghề, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh… Nhiều bạn trẻ sinh trưởng trên mảnh đất Cố đô và cả những người phải duyên Huế ở lại với Huế đă làm rất nhiều điều ư nghĩa cho xứ sở thơ mộng này. Minh Khuê, một thành viên của IZI Huế chia sẻ: “Trước làn sóng hội nhập, những nét đẹp truyền thống đang dần bị phai nhạt, chúng em mong muốn khơi dậy t́nh yêu với văn hóa di sản truyền thống trong ḷng các bạn trẻ thông qua những hoạt động này”.
Áo dài – trang phục được bạn trẻ Huế lựa chọn
Ở tầm nh́n rộng hơn, để bảo vệ, nuôi dưỡng và phát triển các giá trị, nhân cách con người Huế trong thời kỳ mới, trên cơ sở hệ giá trị con người Việt Nam, nghiên cứu xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị con người Huế và các chuẩn mực văn hóa cho từng đối tượng. Đồng thời, tiếp tục phát huy truyền thống đặc trưng của con người Huế về nền nếp, hiếu thuận, lễ nghĩa, nhân ḥa, thiện chí… Bên cạnh đó là giải pháp mạnh mẽ để khắc phục có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, trong sạch hóa môi trường sống, môi trường văn hóa, ngăn chặn, đẩy lùi các tệ nạn xă hội.
Games
Sis Fl, Minh se luon luon gui cot HUE. Many thanks for sharing.
