Hầu hết các con số trong thỏa thuận do phía Trung Quốc cam kết đều không đạt mục tiêu.
Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP-Hong Kong) cho biết, theo một báo cáo mới, phần lớn của thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 giữa Trung Quốc và Mỹ kư kết cách đây gần một năm đă "thất bại", mặc dù "một số yếu tố cần được duy tŕ và tiếp tục phát triển".
Mỹ và Trung Quốc đă kư thỏa thuận được mong đợi từ lâu vào tháng 1/2020 và nó bắt đầu có hiệu lực sau đó một tháng. Trong đó, Trung Quốc cam kết mua 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ bổ sung trong giai đoạn 2020-2021. Nhưng một báo cáo do Viện Kinh tế Quốc tế Peterson công bố hôm thứ Hai (8/2) cho thấy, sản lượng xuất khẩu hàng hóa giai đoạn 1 của Mỹ sang Trung Quốc vào năm 2020 đă giảm hơn 40% so với mục tiêu đề ra.
Thỏa thuận về cơ bản "thất bại"
“Chính quyền Tổng thống Joe Biden có kế hoạch xem xét lại thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 mà cựu Tổng thống Donald Trump đă kư kết với Trung Quốc vào cuối năm 2019. Thỏa thuận này phần lớn đă thất bại”, nhà kinh tế Chad Bown viết trong báo cáo dựa trên phân tích cả năm về dữ liệu thương mại của Mỹ được công bố vào thứ Sáu tuần trước.
“Theo bằng chứng từ năm đầu tiên của thỏa thuận, Trung Quốc chưa bao giờ đáp ứng cam kết đă đặt ra. Suy giảm kinh tế do đại dịch Covid-19 chỉ là một phần nguyên nhân cho hiện tượng này. Nỗ lực kiểm soát thương mại của ông Trump nhằm giảm thâm hụt thương mại song phương đă tự thất bại ngay từ đầu. Việc này cũng không giúp hạ nhiệt cho cuộc chiến thuế quan giữa hai nước", ông Bown cho biết thêm.
Báo cáo cho biết sản lượng hàng hóa nhập khẩu trong năm ngoái của Trung Quốc trong thỏa thuận giai đoạn 1 cao hơn 13% so với năm 2019, mặc dù tỉ lệ này đă thấp hơn so với mức thấp của một năm trước đó, do mức thuế quan trả đũa trong chiến tranh thương mại của Trung Quốc đối với hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ.
Sản lượng hàng hóa sản xuất do Bắc Kinh nhập khẩu chỉ đạt 57% mục tiêu đề ra vào năm ngoái, trong đó ô tô, xe tải và phụ tùng chỉ đạt 40%, máy bay, động cơ và phụ tùng chỉ đạt 18%. Tuy vậy, chất bán dẫn và thiết bị sản xuất chất bán dẫn đă vượt mục tiêu 27%, mặc dù báo cáo lư giải điều này là do các khách hàng Trung Quốc, bao gồm tập đoàn công nghệ Huawei, đă thu mua dự trữ để đề pḥng việc Mỹ hạn chế xuất khẩu một số sản phẩm v́ lư do an ninh quốc gia. Doanh số các sản phẩm y tế của Mỹ sang Trung Quốc cũng đạt 111% mục tiêu do nhu cầu phát sinh từ đại dịch.
Xuất khẩu nông sản đă giảm 18% so với mục tiêu vào năm 2020. Thỏa thuận ghi nhận việc Bắc Kinh mua lượng hàng hóa đáng kể như thịt lợn, ngô, bông và lúa ḿ, nhưng sản lượng đậu tương và tôm hùm giảm có nghĩa là con số tổng thể sẽ thấp hơn mục tiêu đă đề ra.
Cũng là một phần của thỏa thuận, Trung Quốc đă dỡ bỏ các hạn chế nhập khẩu đối với một loạt hàng hóa nông nghiệp của Mỹ, gồm thịt gia cầm, thịt lợn, đậu nành và lúa mạch. Báo cáo cho biết, hoạt động nhập khẩu các sản phẩm năng lượng của Trung Quốc chỉ đạt được 37% so với cam kết. Khí tự nhiên hóa lỏng đạt 89% mục tiêu, nhưng than chỉ đạt 14% và dầu thô đạt 45%. Điều này có thể bắt nguồn một phần là do giá dầu giảm thấp mức kỉ lục trong phần lớn năm 2020.
Dữ liệu của hải quan Mỹ được công bố vào tuần trước cho thấy thâm hụt thương mại của Mỹ-Trung đă giảm mạnh kể từ khi cựu Tổng thống Trump phát động cuộc chiến thương mại vào năm 2018, ngay cả khi thâm hụt thương mại về tổng thể tăng lên. Điều này một phần là do hoạt động nhập khẩu hàng hóa nông nghiệp, nhưng cũng là do các mức thuế quan khiến giá hàng hóa Trung Quốc cao hơn và nước Mỹ chuyển sang mua hàng hóa từ các nước khác.
Thâm hụt thương mại hàng hóa với Trung Quốc giảm xuống c̣n 310,8 tỷ USD vào năm 2020, từ mức 419,5 tỷ USD vào năm 2018, khi chiến tranh thương mại mới nổ ra.
“Một số yếu tố đáng được duy tŕ và cần được phát triển- chẳng hạn như cam kết của Trung Quốc trong việc giảm các hàng rào phi thuế quan liên quan đến an toàn thực phẩm và mở cửa thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài. Việc Bắc Kinh đồng ư chấm dứt các hành vi vi phạm sở hữu trí tuệ và các hoạt động chuyển giao công nghệ Mỹ và không chi trả chi phí đầy đủ cũng sẽ đem lại nhiều ích lợi nếu được thực thi”, ông Bown nói. “Nhưng mục tiêu chính sách mơ hồ là giảm thâm hụt thương mại song phương - trọng tâm của thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 của cựu Tổng thống Trump - nên bị loại bỏ. Các cam kết mua hàng chỉ gây mất ḷng tin ở các quốc gia có chung quan điểm mà chính quyền mới của Mỹ cần hợp tác để đối phó các mối lo ngại liên quan đến Trung Quốc".
Trước khi nhậm chức Tổng thống, ông Biden nói rằng ông sẽ không thực hiện bất kỳ "động thái ngay lập tức" nào để dỡ bỏ các mức thuế mà chính quyền tiền nhiệm đang áp đặt lên hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc, trước khi nghiên cứu đầy đủ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1hiện có và tham vấn với các đồng minh của Mỹ.
Ông Biden vẫn chưa điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh và trong một đoạn trích phỏng vấn của hăng CBS phát sóng vào Chủ nhật, cho biết ông dự đoán sự đối đầu trong quan hệ Mỹ - Trung sẽ có tính chất "cạnh tranh gay gắt" hơn là xung đột giữa hai cường quốc thế giới.
“Tôi sẽ không làm theo cách cựu Tổng thống Trump đă làm. Chúng tôi sẽ áp dụng các quy tắc quốc tế”, TT Biden phát biểu trong cuộc phỏng vấn.
VietBF @ Sưu tầm