|
Ở lứa tuổi trung học, học tṛ con trai ít khi ăn hàng. Tôi nhớ h́nh như trước cổng sau của trường Phan Thanh Giản không có nhiều hàng quán cho lắm. Nhưng có một người mà tôi nhớ đến chuyên bán một món ăn rẻ tiền, ngon miệng, luôn được nhiều người chiếu cố, đó là ông Tàu bán ḅ bía.
“Ḅ bía (tiếng Phúc Kiến: pȯh-piáⁿ, 薄皮卷, tiếng Hán Việt là Bạc bính, nghĩa là bánh mỏng) là món cuốn theo phong cách ẩm thực Triều Châu (Quảng Đông) và Phúc Kiến, Trung Quốc, hiện phổ biến ở Đài Loan, Singapore và Malaysia. Tại Phúc Kiến, món này thường dùng ở Hạ Môn, c̣n ở Quảng Đông, món ăn phổ biến tại vùng Triều Sán ở phía đông của tỉnh trong lễ thanh minh.
Tại Việt Nam, món này có thể do các di dân Triều Châu hoặc người Peranakan (hay c̣n gọi là Baba Nyonya, tục gọi người Bà Ba) du nhập vào.
Ḅ bía làm kiểu truyền thống nay hiếm thấy ở Việt Nam. Loại bánh tráng để cuốn món ḅ bía nguyên bản kiểu Phúc Kiến là loại bánh tráng bía mềm mịn làm từ bột ḿ (mà các bà nội trợ thường dùng để cuốn chả gị). Thành phần của cuốn ḅ bía rất phong phú: xà lách, giá, trứng, tôm, tôm khô, đậu phộng, tương ớt, tương đen bên cạnh thành phần chính là hỗn hợp củ sắn cà rốt. Cuốn ḅ bía nguyên bản khá to, gấp 3 lần cuốn ḅ bía Sài G̣n. Do vậy người bán thường cắt làm nhiều phần cho dễ ăn.
Trở về Sài G̣n, ḅ bía mặn được làm bằng các nguyên liệu gồm lạp xường, trứng gà tráng, cà rốt, rau xà lách, củ sắn, hay su hào, tôm khô, rau thơm… tất cả thái nhỏ và cuộn trong bánh tráng làm từ bột ḿ. Gia vị dùng kèm là tương đen ăn kèm đậu phộng, hành phi và ớt xay. “Việc sử dụng bánh tráng thường thay cho bánh tráng bía để cuốn ḅ bía ở miền Nam cũng có thể lư giải do nguồn dự trữ gạo địa phương phong phú, người Hoa đă sử dụng để thay thế cho nguyên liệu bột ḿ trong bánh tráng bía, cũng từ đó thay đổi cách gói ḅ bía” (theo nguồn NhoPlus)
Đặc điểm của ông bán ḅ bía là hay mặc áo thun trắng ba lỗ, đưa cái bộ ngực ốm nhom, hai cánh tay trần rám đen trông rất b́nh dân. Có thể đây là bộ đồ duy nhất của ông? Xe bán ḅ bía của ông thô sơ, nhỏ gọn, bánh tráng, nguyên liệu được bày hết lên trên. Nổi bật nhất là hai hủ tương đen và tương ớt. Hai hủ này chắc ít khi nào được chùi rửa nên trên miệng hủ tương cũ đóng khằn đầy quanh miệng, che gần hết miệng hủ. Những buổi trưa nóng nực, ông bán hàng đổ mồ hôi hột, cái cần cổ cáu bẩn, không biết có khi nào mồ hôi trên mặt ông rớt xuống đồ ăn hay không? Thời đó không đứa nào để ư đến vệ sinh, sạch sẽ ǵ hết. Có người c̣n nói rằng càng dơ càng ngon! Đúng hay không th́ không biết, chúng tôi ăn thường xuyên mà chẳng bị đau bụng hay bị “Tào Tháo rượt” cả.
Ăn món này không cần muổng dĩa, chén bát. Khi đến mua, ông Tàu nhanh nhẹn, thoăn thoắt bốc bánh tráng, bỏ nguyên liệu củ sắn, tôm khô, lạp sưởng, trứng tráng mỏng cắt lát, rau thơm.. xong cuộn tṛn gọn ghẽ như một cuốn chả gị. Cái nào cái nấy giống nhau y chang, không cần cân đo cũng biết trọng lượng bằng nhau. Phải là người có nhiều năm kinh nghiệm mới làm được như thế. Người ăn tự động dùng que trét tương đen, tương ớt đỏ nhiều ít tùy ḿnh. Thích đậm đà th́ trét nhiều tương, thích cay th́ nhiều tương ớt hơn tương đen. Ăn xong một cái, nếu c̣n thèm th́ kêu thêm, ăn chừng 5, 6 cái cũng lưng lưng cái bụng. Đối với học sinh thời xưa, cái món ăn rẻ tiền này thật là món ăn khoái khẩu, vừa túi tiền.
Khi lên học lớp 11, 12, chúng tôi đổi món, thích kéo nhau ra trước cổng trường Đoàn Thị Điểm để ăn đậu đỏ bánh lọt. Không phải v́ bên đó món chè ngon rẻ hơn bên này, nhưng ngồi ăn bên đó có cái “view” ngon lành đáng giá “bạc triệu”. Vào lúc tan trường, hàng trăm tà áo trắng như cánh bướm tràn ngập con đường Ngô Quyền, vừa uống vừa tha hồ “rửa mắt”. Ăn một ly mà mất gần nửa tiếng đồng hồ, quá xứng đáng “đồng tiền bát gạo”.
Bây giờ mỗi khi vào tiệm ăn, nh́n món ḅ bía ghi trên thực đơn, tôi nhớ đến món ḅ bía ở cổng sau trường Phan. Có lúc “order” một dĩa ḅ bía, tôi ăn mà sao không thấy ngon như món cũ. Phải chăng v́ món ḅ bía bây giờ “sạch” quá, thiếu bụi đường phố, cái nắng nóng nực và mồ hôi của ông bán hàng rong năm cũ?
🍁🍁🍁
Nam Trung Nguyên
|
|
