Có thật là uống cà phê sữa hại gan?

[trungthuc]

Một bài báo có tựa đề "Uống nhiều cà phê sữa dễ hại gan", trích dẫn lời của một dược sĩ cho rằng “Cà phê sữa là một thức uống rất khó tiêu đối với gan”. Chưa hết, bài báo còn dẫn lời của một G/S TSKH “Cà phê có độc, sữa khó tiêu”. Sự thật là như thế nào?

Bài báo viết rằng: Hợp chất cà phê và sữa phá hoại hoạt động của gan, khiến cho gan không xử lý và phân hóa nổi, do đó tạo cho người uống cảm giác no giả, không thấy đói, chán ăn, nghĩa là rất giống triệu chứng của bệnh đau gan.

Sữa có ảnh hưởng đến chất chống oxýt hóa trong cà phê hay không?

Sữa và cà phê cho ra những hợp chất gì mà gây ra nông nỗi cho gan như thế, thì bài báo lại không nói ra. Có điều chắc chắn, chưa có cuộc nghiên cứu nào nói đến những hợp chất do cà phê và sữa tạo thành, lại phá hoại hoạt động của gan cả.

Sữa làm tăng hương vị của cà phê, tạo ra màu nâu sữa làm bắt mắt nhiều người, nên cả Tây lẫn ta, rất nhiều người thích uống.

Nghiên cứu ảnh hưởng của sữa trên cà phê thì có, và chủ yếu nhắm đến sự hao hụt các chất chống oxýt hóa có trong cà phê, khi bỏ thêm sữa.

Cà phê có khá nhiều chất chống oxýt hóa, chủ yếu thuộc loại polyphenols. Trung tâm nghiên cứu của hãng Nestle (Thụy Sĩ) đã nghiên cứu việc thêm sữa vào cà phê, để xem ảnh hưởng lên các polyphenols của cà phê sẽ như thế nào.

Tham dự vào sự thí nghiệm này là những người trưởng thành, sức khỏe bình thường, được cho uống cà phê đen (loại instant coffee) và cà phê sữa (tươi). Sau 12 tiếng, người ta đo nồng độ các hoạt chất polyphenols (gồm ferulic, iso-ferulic và các acid caffeic) trong máu.

Kết quả cho thấy, việc thêm sữa vào cà phê không có ảnh hưởng gì đến khả năng hấp thu cũng như tốc độ hấp thu (bio-availability) của các polyphenols có trong cà phê.

Tuy nhiên, nếu thay vì sữa tươi, lại dùng bột non-dairy creamer cho vào cà phê thì tốc độ hấp thu các polyphenols sẽ chậm hơn. Nhưng sau cùng, số lượng polyphenols xuất hiện trong máu cũng như nhau cả.

Bột non-dairy creamer là loại "bột giả sữa" dành cho những người muốn uống cà phê sữa mà cơ thể lại bất dung nạp với sữa (do thiếu enzyme tiêu hóa đường lactose). Thành phần của bột non-dairy creamer thường là đường, dầu thực vật hydrogen hóa (giả kem), chất nhũ tương (giúp phân tán chất béo trong cà phê), chất làm sệt, hương nhân tạo…

Uống cà phê sữa (hộp) có hại gan không?

(Minh họa)
Ở Việt Nam, thay vì dùng sữa tươi, người ta lại thường dùng sữa đặc có đường (condensed milk), hay còn gọi là sữa hộp.

Sữa hộp được làm từ sữa tươi. Sau khi thanh trùng diệt khuẩn, sữa được loại nước ra bằng cách cho bay hơi và cho thêm đường, tỷ lệ gần bằng với sữa. Sữa hộp có lượng đường cao như thế nên có thể ngăn chặn sự tăng trưởng của các vi sinh vật. Nếu chưa mở hộp, sữa này có thể giữ được đến khoảng vài năm ở nhiệt độ bình thường.

Nhiều bài báo trong nước cho rằng, uống cà phê sữa từ sữa hộp có thể làm hại gan, có liên quan đến bệnh sạn túi mật, bệnh viêm gan vàng da vàng mắt, viêm gan siêu vi, nặng hơn là xơ gan với món cà phê sữa, cùng với cà phê sữa đá.

Những cáo buộc quy cho cà phê sữa (từ sữa hộp) gây ra những bệnh về gan khủng khiếp là những phát biểu vô trách nhiệm, không đưa ra được chứng cớ khoa học nào cả, chỉ gây hoang mang cho người tiêu dùng.

Có chất chống oxýt hóa là phòng chống được ung thư?

Ít ai có thể ngờ rằng, trong cà phê có rất nhiều chất chống oxýt hóa. Theo nghiên cứu của tiến sĩ Joe Vinson (Đại học Scranton, Hoa kỳ), các chất chống oxýt hoá mà người Mỹ tiêu thụ chủ yếu đến từ cà phê, chứ từ rau quả chỉ là thứ yếu.

Chất chống oxýt hóa vẫn được xem là chất có lợi cho sức khỏe, nhất là khả năng phòng chống ung thư. Nhưng xin lưu ý, không có nhà khoa học nào dám nói rằng, uống cà phê có thể phòng ngừa hay chữa được ung thư cả. Chất chống oxýt hóa không phải là thần dược để phòng ngừa ung thư.

Cà phê có thời bị khoa học chiếu tướng là do có chất caffeine. Caffeine là chất gây kích thích hệ thần kinh trung ương, chống lại cơn buồn ngủ, làm tỉnh táo hơn. Lượng caffeine cao có thể làm tăng huyết áp cao, hồi hộp và đi tiểu nhiều. Tuy nhiên, giới khoa học cũng xác nhận, uống vài ba tách cà phê mỗi ngày (tương đương 400 mg caffeine) thì chẳng có hại gì cho sức khỏe cả.

Khoa học chưa bao giờ lên tiếng cảnh báo uống cà phê sữa có hại cho gan, kể cả với cà phê sữa…hộp. Nếu cần lưu ý, thì đó là lượng đường trong cà phê sữa, nếu muốn ăn kiêng giảm béo. Còn nói uống cà phê sữa có hại cho gan chỉ là những suy diễn đầy cảm tính của những người thiếu hiểu biết về khoa học thực phẩm.

Vũ Thế Thành