Điều cần làm sau khi bị chó cắn

[Romano]

Những vết thương do súc vật cắn có nguy cơ nhiễm trùng rất cao, có thể gây bệnh uốn ván hoặc dại.
Theo BSCKII Nguyễn Minh Tiến, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, TP.HCM, tai nạn do động vật cắn rất thường gặp, đặc biệt là những loài vật nuôi trong nhà như chó, mèo… Những vết thương do súc vật cắn có nguy cơ nhiễm trùng rất cao, có thể gây bệnh uốn ván hoặc bệnh dại. Vậy khi bị cắn, mọi người cần xử lý như thế nào?

Cách sơ cứu vết thương do động vật cắn
Theo các bác sĩ khoa Chấn thương 1, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, bước đầu tiên là khiến vết thương ngừng chảy máu. Bạn dùng tay hoặc băng gạc ép trực tiếp lên vị trí vết thương cho đến khi ngừng chảy máu. Sau đó, làm sạch vết thương:

Rửa bằng nước ấm và xà phòng nhẹ nhàng. Rửa bằng vòi nước chảy. Người dân không nên dùng cồn hoặc các chất sát khuẩn mạnh để rửa vết thương.
Đặt một miếng băng vô trùng trên vị trí vết thương rồi băng lại.
Nếu vết thương nặng ở vùng chi thể, nguy cơ ảnh hưởng đến hệ gân xương, bệnh nhân cần được sơ cứu nẹp cố định chi thể bằng nẹp gỗ hoặc nẹp tự chế.
Nếu vết thương chảy nhiều máu cần băng ép chặt vào vết thương, không được cầm máu bằng garo trừ trường hợp đứt rời chi thể, sau đó lập tức chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Thăm khám vết thương do động vật cắn tại bệnh viện
Việc thăm khám toàn diện để xác định tình trạng chung của người bệnh (đường thở, thở, tuần hoàn, tinh thần…).

Theo các bác sĩ, khám kỹ vết thương để biết: Vị trí, kiểu tổn thương (vết rách, bầm dập do day - nghiến, vết cắn ngập sâu do răng…). Ở trẻ em, vết cắn ở vùng đầu có thể gây tổn thương xương sọ hoặc vùng khớp, dễ ảnh hưởng đến hoạt động của khớp đó.

Người bệnh cần chú ý:

Các dấu hiệu nhiễm khuẩn: Ban xuất huyết, sưng tấy, chất dịch, mủ chảy ra từ vết thương, phản ứng hạch, đau các chi liên quan khi thụ động.
Nếu biết chủ sở hữu của con vật (đặc biệt là bị chó cắn), hãy tìm hiểu xem các mũi tiêm phòng bệnh dại của con vật có đầy đủ không. Thông tin này cần được báo tới bác sĩ khám.
Nếu con vật là động vật đi lạc hoặc hoang dã, hãy báo lại với chính quyền địa phương.
Điều trị và theo dõi vết thương
Nhân viên y tế cần cho thuốc giảm đau đối với các vết thương sâu, rộng trước khi kiểm tra và rửa vết thương.

Rửa sạch vùng da xung quanh vết thương bằng bông, gạc mềm thấm nước sạch. Sát khuẩn lại bằng dung dịch betadine.

Tại vết thương, nhân viên y tế dùng nước muối sinh lý, sử dụng bơm tiêm với kim tiêm để bơm rửa vết thương (bằng cách này có thể làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn xuống 20 lần). Một số dung dịch có tính sát khuẩn cao như betadine, nước oxy già, cồn 70 độ. Chú ý, Hexachlorophene 20% có thể làm tổn thương thêm và làm chậm sự phục hồi của vết thương.

Khâu vết thương:

Những vết thương ở vùng mặt thường được khâu ngay, sau khi đã xử lý tốt tại chỗ (rửa cắt lọc vết thương).
Các vết thương ở bàn tay, bàn chân, vết thương sâu, rộng, chảy máu cần được kiểm tra kỹ, rửa sạch. Thông thường sau 3 - 5 ngày, vết thương không có biểu hiện nhiễm khuẩn mới tiến hành khâu.

Các vết thương nặng ở chân, tay phải được cố định và nâng giữ ở tư thế chức năng. Kiểm tra lại vết thương sau từ 24 đến 48 giờ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào (đau, sưng nề, sốt cao…).
Các vết thương ở bàn chân, bàn tay, đặc biệt đến muộn sau 12 giờ hoặc trên những bệnh nhân suy giảm miễn dịch thường để hở dài hơn và sử dụng kháng sinh trước. Khâu phục hồi vết thương vào những ngày sau đó khi vết thương không có dấu hiệu nhiễm trùng. Tốt nhất sau sơ cứu, bệnh nhân cần chuyển đến cơ sở ngoại khoa.
Những lưu ý khi điều trị và theo dõi vết thương:

- Tất cả bệnh nhân phải được sử dụng kháng sinh càng sớm càng tốt, kháng sinh phổ rộng, kết hợp các loại kháng sinh.

- Tất cả vết thương đều phải được dùng thuốc phòng uốn ván.

- Cần phải tiêm phòng dại cho những vết cắn nghi ngờ dại.

- Nếu vết thương nghi ngờ bị súc vật dại cắn: Theo dõi con vật trong 10 ngày. Nếu con vật khoẻ mạnh, người bệnh không cần tiêm phòng dại. Nếu con vật bị ốm, chết, người bệnh có thể tiêm phòng dại. Với các vết thương ở vị trí nguy hiểm mà không theo dõi được con vật, người bệnh cũng có chỉ định tiêm phòng ngay.

Lưu ý khi bị động vật cắn
-Tuyệt đối không tự ý sơ cứu điều trị theo dân gian hoặc truyền miệng, có thể gây nguy cơ nhiễm trùng, bệnh dại hoặc uốn ván.

- Nên đến các cơ sở y tế đủ điều kiện xử trí như ngoại khoa để điều trị , không nên tới phòng khám hay thầy lang không có kinh nghiệm xử trí vết thương súc vật cắn.

- Bạn không nên chủ quan với các vết thương nhẹ, vết cào xước hay vết răng nanh của động vật cắn mà tự điều trị tại nhà. Nguy cơ uốn ván và bệnh dại vẫn có thể xảy ra.