4 bệnh thường gặp ở tuyến tụy

[sunshine1104]

Tuyến tụy thuộc hệ thống tiêu hóa và nội tiết, có thể bị viêm, xuất hiện khối u ác tính, khi không sản xuất đủ insulin có thể dẫn đến tiểu đường.

Tuyến tụy nằm ở vùng bụng phía sau dạ dày, kéo dài đến bụng trên bên trái gần lá lách. Ở người trưởng thành, tuyến tụy dài khoảng 12-15 cm, hình thùy.

Tuyến tụy có hai chức năng, gồm chức năng nội tiết (1%) là tiết insulin và glucagon nhằm tăng, giảm đường huyết khi cần; chức năng ngoại tiết tiêu hóa (99%) tiết dịch tụy chứa nhiều muối bicarbonat và enzym giúp tiêu hóa thức ăn.

BS.CKI Hoàng Mạnh Chinh, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết tuyến tụy thường mắc một số bệnh dưới đây.

Viêm tụy hình thành do sỏi mật hoặc thói quen lạm dụng rượu. Nguyên nhân cũng có thể xuất phát từ tác dụng phụ của thuốc, chấn thương, nhiễm trùng, tăng nồng độ chất béo trung tính trong máu, tổn thương sau khi nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP).

Triệu chứng phổ biến như đau dữ dội vùng bụng giữa, lan dần ra sau lưng, buồn nôn, nôn mửa... Các trường hợp nghiêm trọng còn có thể bị chảy máu, thủng tụy, dẫn đến sốc, bầm tím mạng sườn và vùng xung quanh rốn, cần cấp cứu kịp thời để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Để điều trị viêm tụy, bác sĩ chỉ định người bệnh dùng thuốc giảm đau, thuốc điều trị viêm tụy tự miễn, loại bỏ sỏi mật, giảm glucose (đường) và chất béo trung tính trong máu, kết hợp theo dõi triệu chứng để ngăn ngừa tình trạng sốc.

Ung thư tuyến tụy là bệnh nguy hiểm với tỷ lệ sống không cao. Nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định, nhưng chủ yếu xảy ra ở người có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia, mắc bệnh tiểu đường, thừa cân, béo phì, viêm tụy mạn tính, nhiễm trùng dạ dày.

Triệu chứng thường gặp là vàng da, đau vùng bụng trên, buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, sụt cân bất thường, cơ thể suy nhược, phân nhạt màu hoặc có màu xám. Những biểu hiện này chỉ xuất hiện khi bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn muộn, khả năng đáp ứng điều trị rất thấp.

Bác sĩ Chinh cho biết tỷ lệ sống sau 5 năm của người bị ung thư tuyến tụy cục bộ là 42%, giảm xuống còn 5% nếu khối u ác tính đã di căn sang các cơ quan khác. Phương pháp điều trị có thể là phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc kết hợp đồng thời các phương pháp này.

Bệnh tiểu đường type 1 là bệnh tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, gây ức chế sản xuất insulin. Yếu tố tăng nguy cơ tiểu đường type 1 gồm di truyền, môi trường, sự tấn công của virus.

Bệnh tiểu đường type 2 là tình trạng lượng đường trong máu không được kiểm soát ổn định. Bệnh xảy ra khi các tế bào mỡ, cơ và gan không thể xử lý glucose do không thể sử dụng insulin tuyến tụy tạo ra hoặc tuyến tụy không có khả năng sản xuất đủ insulin.

Suy tụy ngoại tiết cũng có thể xảy ra do tuyến tụy không sản xuất đủ enzym. U nang tuyến tụy hình thành trên tuyến tụy, là những túi chứa đầy dịch, cần được chẩn đoán sớm để xác định lành tính hay ác tính, từ đó có phương pháp điều trị hiệu quả.

Một số trường hợp người bệnh mắc hội chứng Zollinger-Ellison, là các khối u phát triển ở tuyến tụy hoặc tá tràng, kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn mức cần thiết.

Để bảo vệ tuyến tụy khỏe mạnh, bác sĩ Chinh khuyên mỗi người nên chủ động phòng ngừa bằng cách hạn chế uống rượu bia, xây dựng chế độ ăn giàu dinh dưỡng, ưu tiên ăn rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, tránh ăn thực phẩm nhiều chất béo.

Tập thể dục thể thao thường xuyên, duy trì cân nặng ổn định, uống nhiều nước, bỏ hút thuốc lá... cũng góp phần ngăn ngừa các bệnh tuyến tụy. Không giảm cân cấp tốc, tránh gan tăng cường sản xuất cholesterol vì tăng nguy cơ mắc bệnh viêm tuyến tụy và sỏi mật.

"Hầu hết bệnh tuyến tụy đều rất đáng lo ngại", bác sĩ Chinh nói, thêm rằng người bệnh cần được theo dõi, điều trị kịp thời để tránh xảy ra biến chứng nguy hiểm về sau.