Tổng thống Zelensky không loại trừ khả năng tranh cử nhiệm kỳ hai và việc ông áp đặt lệnh trừng phạt lãnh đạo phe đối lập.
Theo báo Ukraine, ông Poroshenko bị Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, đứng sau là ông Zelensky, cáo buộc phạm tội phản quốc liên quan hành động được thực hiện từ cách đây hơn một thập kỷ. Nhưng việc áp đặt trừng phạt nhằm vào lãnh đạo phe đối lập vào thời điểm này được cho là mang nét chính trị hơn là lý do an ninn.
Mùa bầu cử ở Ukraine đã bắt đầu?
Trước sức ép của Mỹ về việc Ukraine tổ chức bầu cử tổng thống và cuộc xung đột với Nga có thể sắp kết thúc, các chuyên gia nhận định mùa bầu cử ở Ukraine đã bắt đầu.
Các nghị sĩ Ukraine nói với tờ Kyiv Independent, rằng cả phe cầm quyền và phe đối lập đều đang tích cực chuẩn bị cho bầu cử.
“Có một cơn sốt bầu cử. Mong muốn về việc kết thúc xung đột đã thúc đẩy sự thay đổi nội bộ ở Ukraine", Volodymyr Fesenko, chuyên gia phân tích chính trị Ukraine, nhận định.
Năm ngoái, ông Zelensky để ngỏ khả năng tham gia tranh cử tổng thống nhiệm kỳ hai. Nếu tái đắc cử, vị thế của ông Zelensky trên trường quốc tế sẽ được củng cố.
Nhiệm kỳ của ông Zelensky lẽ ra đã kết thúc vào tháng 5/2024 nhưng ông tiếp tục nắm quyền đến nay với lý do quốc gia chưa thể tổ chức bầu cử vì lệnh thiết quân luật.
Trả lời phỏng vấn gần đây, ông Zelensky một lần nữa không loại trừ khả năng tái tranh cử. “Điều đó phụ thuộc vào cách cuộc xung đột này kết thúc. Về cơ bản, trước hết và quan trọng nhất là phụ thuộc vào con người và tất nhiên là gia đình tôi", ông Zelensky nói.
Theo báo Ukraine, ông Zelensky có thể đã bắt đầu chuẩn bị cho kỳ bầu cử bằng cách loại bỏ quyền tranh cử của một số đối thủ tiềm năng, bao gồm lãnh đạo phe đối lập Petro Poroshenko.
Năm ngoái, ông Poroshenko từng công khai ý định tham gia tranh cử tổng thống Ukraine. Ông từng là tổng thống giai đoạn 2014 – 2019 và thất bại trước ông Zelensky trong cuộc bầu cử gần nhất.
Tờ Kyiv Independent dẫn nguồn tin cho biết, khi phái đoàn Ukraine tới Mỹ vào đầu tháng 12/2024, ông Poroshenko cũng bí mật tới Washington, gặp Cố vấn An ninh Quốc gia của ông Trump, Mike Waltz.
Ông Poroshenko cũng tham gia các cuộc phỏng vấn trên truyền thông Mỹ, đề xuất “kế hoạch hòa bình Poroshenko”, dường như nhằm cạnh tranh với kế hoạch hòa bình của ông Zelensky.
Đầu tháng 2/2025, ông Poroshenko lại tới Mỹ, dường như nhằm xây dựng liên lạc với chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Hiện ông Poroshenko đang trở thành mục tiêu điều tra của ông Zelensky và các cơ quan an ninh Ukraine. Hôm 13/2, ông Zelensky cũng phê chuẩn quyết định của Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia, áp đặt các lệnh trừng phạt vô thời hạn đối với một số chính trị gia, nhà tài phiệt và doanh nhân.
Các lệnh trừng phạt đã được áp dụng đối với nhà tài phiệt Ihor Kolomoisky, tỷ phú Konstantin Zhevago, cựu đồng sở hữu PrivatBank Hennadiy Boholyubov, Viktor Medvedchuk, cựu nhà lập pháp thân Nga bị buộc tội phản quốc và ông Poroshenko.
Lệnh trừng phạt gồm đóng băng tài sản do những cá nhân trên nắm giữ, ngăn họ thực hiện các giao dịch tài chính, cùng với các hạn chế khác. Sắc lệnh nêu rõ các biện pháp này là vô thời hạn.
Poroshenko cho rằng, các lệnh trừng phạt nhằm với ông "có động cơ chính trị”. "Tại sao họ lại làm như vậy? Hận thù hay sợ hãi. Và bởi vì chiến dịch tranh cử của họ đã bắt đầu", ông Poroshenko nói.
Cuộc cạnh tranh nội bộ
Thị trưởng Kiev Vitali Klitschko, một trong những đồng minh chủ chốt của ông Poroshenko, đã lên tiếng ủng hộ cựu Tổng thống.
"Khi cuộc chiến chống lại kẻ thù bên ngoài kết hợp với cuộc đấu tranh chính trị trong nước, nền dân chủ và toàn bộ đất nước sẽ thua cuộc", ông Klitschko nói.
Ông Klitschko là người được các nước châu Âu hậu thuẫn, cũng là một trong các ứng viên tổng thống tiềm năng. Ông tuyên bố bản thân đang chịu áp lực liên tục từ các cơ quan chính phủ.
Giáo sư Oleksiy Haran ở Ukraine, ám chỉ việc ông Poroshenko bị trừng phạt với các cuộc cạnh tranh chính trị trong nước.
"Tôi nghĩ những cuộc thảo luận bầu cử ở Ukraine bắt đầu. Ông Poroshenko có lẽ là mục tiêu đầu tiên cần loại bỏ, dù ông ấy có tầm ảnh hưởng xếp sau ông Zelensky”, giáo sư Haran nói.
Nghị sĩ Ukraine Serhii Taruta, nói đảng cầm quyền của ông Zelensky được cho là đã bắt đầu chuẩn bị cho cuộc bầu cử có thể diễn ra trong vài tháng tới.
Ông Zelensky vẫn đang nhận được sự hậu thuẫn từ Chủ tịch đảng cầm quyền David Arakhamia. Theo tờ Kyiv Independent, ông Arakhamia vẫn là mắt xích quan trọng giữa ông Zelensky và đảng cầm quyền, là nhân tố quan trọng trong tương lai chính trị của ông Zelensky.
Các chuyên gia dự đoán, một khi lệnh thiết quân luật được dỡ bỏ, đảng cầm quyền của ông Zelensky có thể sửa đổi luật pháp và ban hành lệnh cấm các chính trị gia thân Nga tham gia tranh cử, mặc dù động thái này có khả năng bị đưa ra tòa.
Một trong những ứng viên tranh cử tiềm năng khác là cựu Tổng tư lệnh Ukraine, Valery Zaluzhny. Tuy nhiên, ông Zaluzhny hiện đang là Đại sứ Ukraine ở Anh và chưa chính thức công khai ý định tranh cử tổng thống.
Nếu ông Zaluzhny không tham gia cuộc đua, một số nhân vật khác có thể sẽ thay thế gồm Giám đốc tình báo Kyrylo Budanov và chính trị gia Serhii Prytula dù họ được cho là khó có thể vượt qua ảnh hưởng quá lớn của ông Zelensky.
Một khi lệnh thiết quân luật được dỡ bỏ, Ủy ban Bầu cử Trung ương Ukraine sẽ công bố thời điểm tổ chức bầu cử . Theo quy định ở Ukraine, kể từ thời điểm đó, phải mất 90 ngày trước khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống, 54 đến 60 ngày trước cuộc bầu cử quốc hội và 50 ngày trước cuộc bầu cử địa phương.
Tuy nhiên, công tác chuẩn bị cho cuộc bầu cử sau chiến tranh dự kiến sẽ mất rất nhiều thời gian . Các chuyên gia và nhà lập pháp không loại trừ khả năng luật pháp Ukraine cũng có thể được sửa đổi trong giai đoạn này.
