Tôi từng ngồi ở hành lang bệnh viện vào một chiều oi ả, khi nghe thấy một câu nói mà đến giờ, mỗi lần nhớ lại, ḷng tôi vẫn thắt lại một nhịp.
Một cô hộ lư trẻ nói với giọng bực dọc:
– Bác ơi, bác lại tè ra giường nữa rồi đó nha!
Cụ ông nằm trên giường, ánh mắt ngơ ngác như đứa trẻ bị bắt quả tang làm điều sai.
Ông quay mặt vào tường. Không nói. Chỉ lặng lẽ.
Ở giường bên, một người nuôi bệnh khẽ nói với con gái:
– Con nít tè dầm th́ người ta thương. Người già tè dầm… lại bị mắng.
Cô gái gật đầu, rồi hỏi nhỏ:
– Sao lại vậy má?
Bà đáp, chậm răi, như thể chạm vào một nỗi niềm mà chỉ ai từng già đi, từng lặng lẽ một ḿnh, mới hiểu hết:
– V́ người già… không c̣n mẹ để thương nữa.
Người ta hay nói: “Già như con nít.” Nhưng không.
Trẻ con có mẹ.
Người già th́ không.
Trẻ con lấm lem th́ có người lau mặt, dỗ dành, xoa đầu mà bảo:
“Không sao, mẹ đây rồi.”
Người già lấm lem th́ bị nhíu mày, bị nhắc nhở, bị những cái thở dài kéo dài đến ră rời.
Trẻ con được nâng niu v́ c̣n cả một đời phía trước.
Người già bị bỏ mặc… v́ chẳng c̣n bao nhiêu đời để mà mong chờ.
Tôi nhớ cha ḿnh – một người thợ mộc từng thẳng lưng suốt đời, từng không biết cúi đầu trước ai – đứng run rẩy ở cửa pḥng tôi, chỉ để thốt lên một câu:
“Con ơi, giúp ba thay áo với.”
Ông đứng đó, như thể xin một đặc ân.
Tôi bước ra, thấy bàn tay ông đă không c̣n vững, cúc áo cài lệch, vạt áo lộn trong ra ngoài.
Ḷng tôi thắt lại.
Người từng dạy tôi cài khuy áo… giờ không cài nổi áo cho ḿnh.
Ông xấu hổ. Không phải v́ chiếc áo.
Mà v́ lần đầu trong đời, ông cần con trai… như ngày xưa tôi từng cần ông.
Người già không đáng thương v́ họ yếu.
Họ đáng thương… v́ họ đă từng mạnh.
Từng đội mưa đạp xe mấy chục cây số chỉ để con kịp đến lớp.
Từng nhường miếng cá cuối cùng trong nồi canh chua cho đứa con thích ăn đầu.
Từng thức cả đêm chỉ để mở cửa khi ta đi chơi về muộn mà không một lời càm ràm.
Giờ đây, họ chỉ mong một bàn tay đủ dịu dàng để không gạt đi, đủ kiên nhẫn để không gắt gỏng.
Họ chỉ mong… một người chịu nắm tay họ đi qua đoạn đời cuối cùng – như chính họ đă từng nắm tay ta qua những tháng năm đầu tiên.
⸻
Chúng ta thương con bằng bản năng.
Nhưng lại thương cha mẹ già… bằng sự kiên nhẫn giới hạn.
V́ sao?
V́ ta đă quen thấy họ gồng gánh, mạnh mẽ.
Nên khi họ yếu mềm, ta bối rối.
Khi họ lẩm cẩm, ta khó chịu.
Khi họ phụ thuộc, ta lảng tránh.
Ta quên mất rằng…
Người từng là chỗ dựa, cũng cần được dựa lại.
Người từng thay ta tă, giờ chỉ cần ta lau cho họ một giọt nước tiểu mà không rít lên v́ mệt.
⸻
Đừng đợi đến khi họ không c̣n… rồi mới thốt hai chữ “giá như”.
Giá như ḿnh nhẹ giọng hơn một chút.
Giá như ḿnh không gắt lên hôm đó.
Giá như ḿnh chịu dắt mẹ ra ngồi nắng chiều trước cổng, chỉ vài phút thôi…
Người già không c̣n mẹ.
Và chúng ta – những đứa con – chính là phần dịu dàng cuối cùng họ c̣n.
Thương một người già, đôi khi không cần phải làm điều ǵ lớn lao.
Chỉ cần đủ kiên nhẫn để đừng khó chịu.
Đủ mềm ḷng để không nhẫn tâm.
Và đủ tử tế… để không rời tay họ khi họ bắt đầu run rẩy.
VietBF@sưu tập