New York Times
Tác giả: Tyler Pager và Theodore Schleifer
Cù Tuấn, biên dịch
6-6-2025
Tổng thống Donald Trump cùng Elon Musk và con trai của ông Musk tại Nhà Trắng vào tháng 3/2025. Ảnh: Doug Mills/The New York Times
Tóm tắt: Hậu quả bất ngờ này đă chấm dứt mối quan hệ hợp tác kéo dài gần một năm, trong thời gian đó, ông Musk đă giúp đưa ông Trump vào Nhà Trắng và trở thành một trong những cố vấn hàng đầu của Tổng thống Mỹ.
***
Đó luôn là liên minh khó có thể xảy ra nhất.
Năm ngoái, hai tỷ phú với tính khí thất thường đă thành lập một quan hệ đối tác và thề sẽ đưa nước Mỹ đi theo một hướng mới. Donald Trump có quyền lực chính trị. Elon Musk có tiền và phương tiện truyền thông xă hội mạnh mẽ.
Nhưng vào thứ năm, mối quan hệ của họ đă tan vỡ một cách công khai và nhanh chóng, khi hai người này công kích nhau về cả những vấn đề quan trọng lẫn nhỏ nhặt.
Ngoài những căng thẳng trước mắt, sự chia tay giữa Tổng thống Mỹ và người đàn ông giàu nhất thế giới đă làm đảo lộn một trong những động lực mạnh mẽ nhất định h́nh nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.
Tranh chấp của họ bắt đầu từ vài ngày trước về dự luật chính sách trong nước mang chữ kư của Tổng thống, mà ông Musk đă chỉ trích là “một sự ghê tởm đáng ghét”. Nhưng nó đă leo thang không thể kiểm soát vào thứ năm, thành một cuộc chiến về việc ai xứng đáng được ghi nhận nhiều hơn cho chiến thắng trong cuộc bầu cử của ông Trump, tại sao ông Musk không che cặp mắt thâm quầng của ḿnh bằng trang điểm trong lần xuất hiện tại Pḥng Bầu dục vào tuần trước và tại sao ông Trump đột ngột ngừng ủng hộ một cộng sự của Musk được đề cử làm lănh đạo NASA.
Cuộc đấu khẩu nhanh chóng chuyển thành những lời đe dọa trên các nền tảng truyền thông xă hội của họ, khi ông Trump đe dọa sẽ cắt hàng tỷ đô la trong các hợp đồng của chính phủ liên bang với các công ty của ông Musk.
Về phần ḿnh, ông Musk đă tung ra một loạt các cuộc tấn công vào người mà ông từng ca ngợi rất nhiều. Ông cho rằng, có lẽ đă đến lúc thành lập một đảng chính trị mới, tuyên bố có những tài liệu chính phủ đề cập đến ông Trump liên quan đến nhà tài chính và tội phạm t́nh dục Jeffrey Epstein và bày tỏ sự ủng hộ của ḿnh đối với một bài đăng kêu gọi luận tội Tổng thống.
Cuộc đấu khẩu công khai trở nên xấu xí đến mức, có lúc, Ashley St. Clair, một nhà văn thiên hữu có con với ông Musk nhưng lại xa lánh ông, đă tham gia. “Này Donald Trump, cho tôi biết nếu ông cần bất kỳ lời khuyên nào về việc chia tay“, cô viết trên X.
Sự bất đồng đột ngột của họ đă chấm dứt mối quan hệ hợp tác kéo dài gần một năm, trong thời gian đó, ông Musk đă giúp đưa ông Trump vào Nhà Trắng và trở thành một trong những cố vấn hàng đầu của Tổng thống. Ông đă chỉ đạo nỗ lực cắt giảm mạnh biên chế và hợp đồng của chính phủ, gây chấn động toàn bộ bộ máy hành chính cấp liên bang.
Cả hai người đàn ông hiện đều có rất nhiều rủi ro. Ông Musk, người đă chi khoảng 275 triệu đô la để giúp bầu ông Trump vào năm 2024, đă hứa sẽ trao 100 triệu đô la cho các nhóm mà phía Tổng thống kiểm soát trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026 — các khoản tiền này vẫn chưa được chuyển giao và hiện đang có vẻ như sẽ không bao giờ được chuyển. Ông Trump không chỉ phải đối mặt với t́nh trạng thắt chặt sự ủng hộ trong cuộc bầu cử; giờ đây ông c̣n phải đối mặt với cơn thịnh nộ của một đồng minh đă trở thành kẻ thù, người dường như quyết tâm làm suy yếu vị thế của ông trong phe cánh hữu.
Các công ty của ông Musk đă hưởng lợi từ hàng tỷ đô la từ các hợp đồng của chính phủ Mỹ và đang chuẩn bị nhận thêm hàng tỷ đô la nữa, một nguồn doanh thu béo bở cho đế chế kinh doanh của ông mà hiện đang bị ông Trump đe dọa.
Theo một người thân cận với Tổng thống, người này yêu cầu giấu tên để mô tả các cuộc tṛ chuyện nội bộ, các cố vấn chính trị của ông Trump đang chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh kéo dài có thể xảy ra với ông Musk, trong đó các đồng minh của cả hai người trong lĩnh vực công nghệ và chính trị đều buộc phải chọn phe.
Karoline Leavitt, thư kư báo chí Nhà Trắng, cho biết trong một tuyên bố: “Đây là một tập phim không may của Elon, người không hài ḷng với một Dự luật Lớn Đẹp v́ nó không bao gồm các chính sách mà ông ấy mong muốn. Tổng thống tập trung vào việc thông qua đạo luật lịch sử này và làm cho đất nước chúng ta vĩ đại trở lại”.
Nhưng đến đêm thứ năm, ông Musk dường như đang cố gắng hạ nhiệt căng thẳng. Khi Bill Ackman, tỷ phú quỹ đầu cơ, đăng trên mạng xă hội rằng, ông Musk và ông Trump “nên làm ḥa v́ lợi ích của đất nước vĩ đại của chúng ta”. Ông Musk trả lời: “Ông nói không sai”.
Về phần ḿnh, bạn bè và cộng sự của ông Musk cho biết, họ không thể tin được về sự chia tay gay gắt và đột ngột này, và đă dành cả ngày thứ Năm dán mắt vào máy tính và điện thoại khi theo dơi bạn ḿnh đấu khẩu với ông Trump, và không chắc chắn về kế hoạch của Musk.
Một số người trong tầm ảnh hưởng của ông Musk bày tỏ sự tự tin rằng vị giám đốc điều hành công nghệ này sẽ vượt qua ông Trump về tầm ảnh hưởng toàn cầu. Nhưng vẫn c̣n sự lo lắng trong nhóm của ông Musk, rằng ông đă chọn một cuộc chiến lớn, ngay cả theo tiêu chuẩn của ông, có thể phản tác dụng với ông và thế giới của “phe công nghệ cánh hữu”, hệ sinh thái của các giám đốc điều hành Thung lũng Silicon đă ủng hộ chính quyền Trump.
Rất ít cộng sự của ông Musk nghĩ rằng mối quan hệ này sẽ kéo dài măi măi. Nhưng họ cho biết, họ buồn v́ nó đă đi đến một kết thúc cay đắng như vậy.
Trong những tháng đầu của chính quyền, ông Musk luôn hiện diện bên cạnh ông Trump, đi cùng ông đến Mar-a-Lago vào cuối tuần và tham gia phỏng vấn chung trên Fox News trong khi giám sát nỗ lực cắt giảm chi tiêu liên bang của toàn chính phủ Mỹ.
Nhưng công việc của ông với Bộ Hiệu quả Chính phủ đă dẫn đến xung đột với các quan chức nội các cấp cao, những người đă đấu khẩu với ông Musk về các khoản cắt giảm và chiến thuật của ông. Ông Trump phần lớn ủng hộ ông Musk, mặc dù mối quan hệ của họ bắt đầu trở nên căng thẳng khi các khiếu nại về cách tiếp cận của ông Musk ngày càng tăng, theo những người hiểu rơ về động thái này.
Trong nhiều ngày, ông Trump tỏ ra ngần ngại trong việc gây hấn với ông Musk, ngay cả khi ông trùm công nghệ này chỉ trích đạo luật mang dấu ấn của Tổng thống là biện pháp sẽ làm tăng thâm hụt, chỉ trích nó là “khổng lồ, vô lư và đầy rẫy các lợi ích nhóm”.
Nhưng ông Musk không chịu bỏ cuộc. Ông lập luận rằng biện pháp này sẽ phá hỏng mọi nỗ lực cắt giảm chi tiêu của chính phủ Mỹ mà ông đă thực hiện và ám chỉ rằng, ông sẽ nhắm vào những người Cộng ḥa ủng hộ luật này trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới.
Hôm thứ năm, khi được các phóng viên hỏi về lời chỉ trích của ông Musk, ông Trump đă phản pháo. Ông Trump nói tại Pḥng Bầu dục trong chuyến thăm của thủ tướng Đức, Friedrich Merz. “Tôi rất thất vọng về Elon. Tôi đă giúp Elon rất nhiều”.
Ông cũng hạ thấp sự ủng hộ tài chính của [Musk], người đồng minh cũ của ông trong suốt chiến dịch, lập luận rằng ông sẽ giành chiến thắng ở Pennsylvania dù không có ông Musk, người đă đổ rất nhiều tiền bạc và thời gian vào tiểu bang chiến trường quan trọng này.
Ông Musk đáp trả.
“Nếu không có tôi, Trump sẽ thua cuộc bầu cử, đảng Dân chủ sẽ kiểm soát Hạ viện và đảng Cộng ḥa sẽ có tỷ lệ 51-49 tại Thượng viện”, ông Musk viết trên X.
“Thật là vô ơn”, ông đáp lại một lúc sau đó, nhận công lao về ḿnh cho việc ông Trump thắng cử theo cách mà ông chưa từng làm.
Những lời đôi co qua lại giữa hai người vẫn tiếp tục trên nền tảng mạng xă hội của họ.
Ông Trump viết trên Truth Social: “Cách dễ nhất để tiết kiệm tiền trong Ngân sách của chúng ta, hàng tỷ và hàng tỷ đô la, là chấm dứt các khoản trợ cấp và hợp đồng của chính phủ của Elon. Tôi luôn ngạc nhiên khi Biden không làm điều đó!”
Đáp lại, ông Musk cho biết, SpaceX, công ty công nghệ vũ trụ của ông, sẽ bắt đầu ngừng hoạt động tàu vũ trụ Dragon, mặc dù sau đó ông dường như đă rút lại lời đe dọa đó. NASA dựa vào tàu vũ trụ trên để chở các phi hành gia, thực phẩm và các vật dụng khác đến Trạm vũ trụ quốc tế.
Khi rời xa công việc chính phủ trong những tuần gần đây, ông Musk dường như vẫn vui vẻ, nói với bạn bè rằng ông muốn tiếp tục tham gia một số hoạt động cắt giảm chi phí, bao gồm cả việc chặn tài trợ cho các chương tŕnh mà ông tin rằng thúc đẩy t́nh trạng nhập cư bất hợp pháp, theo một người quen thuộc với các cuộc tṛ chuyện này và yêu cầu giấu tên.
Nhưng ông đă bỏ qua mọi sự thận trọng mà ông đă đưa ra vào thứ năm, chế giễu Tổng thống Mỹ theo cách quen thuộc mà nhiều cố vấn trước đây của Trump đă từng làm.
Đến buổi chiều, ông Musk tuyên bố rời khỏi Đảng Cộng ḥa để thành lập một đảng mới và công khai suy đoán rằng ông Trump, người từng phản đối việc tăng thâm hụt, đă bị thay thế bằng một “người đóng thế”.
Khi cuộc chiến nổ ra vào khoảng trưa thứ năm, cổ phiếu của Tesla đă giảm 14%. Cổ phiếu của công ty mẹ của Truth Social, Trump Media & Technology Group, đă giảm 8%.
Chỉ tuần trước, ông Trump đă đích thân tiễn biệt ông Musk tại Pḥng Bầu dục. Ông ca ngợi ông Musk là “một trong những nhà lănh đạo doanh nghiệp và nhà cải cách vĩ đại nhất mà thế giới từng sản sinh“, và trao cho ông một chiếc ch́a khóa vàng có khắc phù hiệu Nhà Trắng. Ông Musk hứa sẽ vẫn là “người bạn và cố vấn của Tổng thống“.
Trong sự kiện đó, ông Musk bị thâm mắt, mà ông nói là do cậu con trai nhỏ đấm vào mặt ông. Hôm thứ năm, ông Trump đă chế giễu việc ông Musk không muốn trang điểm để che vết thâm này. Ông cũng ám chỉ rằng, vị giám đốc điều hành công nghệ, giống như những cựu trợ lư khác, đang mắc phải “hội chứng loạn trí Trump” sau khi Musk rời khỏi các mối quan hệ thân cận của Nhà Trắng.
“Họ thức dậy vào buổi sáng, với vẻ hào nhoáng đă biến mất, cả thế giới đă trở nên khác biệt và họ trở nên thù địch”, Tổng thống nói.
Ông Musk đáp trả, nói rằng thuế quan của ông Trump sẽ gây ra suy thoái vào cuối năm nay và chia sẻ các bài đăng cũ trên mạng xă hội của ông Trump chỉ trích đảng Cộng ḥa v́ không giải quyết được t́nh trạng thâm hụt ngày càng tăng.
Ông Trump cho biết, lời chỉ trích của ông Musk về dự luật chính sách trong nước của ông là v́ lợi ích cá nhân, và rằng ông chỉ phản đối luật này sau khi đảng Cộng ḥa cắt giảm các khoản trợ cấp cho xe điện vốn có lợi cho Tesla, công ty của ông Musk. (Trước đó, ông Musk đă kêu gọi chấm dứt các khoản tín dụng thuế đó).
“Elon đă ‘kiệt sức’, tôi yêu cầu ông ấy rời đi, tôi đă băi bỏ Lệnh cấm xe điện của ông ấy, lệnh này buộc mọi người phải mua xe điện mà không ai khác muốn (mà ông ấy đă biết trong nhiều tháng rằng tôi sẽ làm vậy!), và ông ấy đă PHÁT ĐIÊN”, ông Trump viết trên Truth Social.
Ông Musk, đă trả lời trên X: “Một lời nói dối quá rơ ràng. Thật đáng buồn”.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
