Trong những năm gần đây, cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Hoa Kỳ đang bước vào một giai đoạn đáng lo ngại. Sự thu hẹp hoặc đóng cửa của những cơ quan truyền thông quốc tế lâu năm như VOA (Voice of America) hay RFA (Radio Free Asia) đă khiến nhiều tiếng nói quen thuộc biến mất khỏi đời sống cộng đồng. Khoảng trống này làm gia tăng t́nh trạng cô lập, đặc biệt trong bối cảnh chính trị Mỹ ngày càng phân cực và các phong trào cực đoan nổi lên mạnh mẽ.
VOA, RFA từng là nguồn thông tin không chỉ mang tính báo chí mà c̣n đóng vai tṛ như một “lá chắn tinh thần” cho nhiều thế hệ người Việt tị nạn. Khi các cơ quan này bị thu hẹp hoặc ngừng hoạt động, người dân mất đi diễn đàn để phản ánh, tranh luận, và bảo vệ quyền lợi trước xă hội Mỹ rộng lớn. Điều này đồng nghĩa rằng nếu cộng đồng bị tấn công – từ bạo lực kỳ thị cho đến chính sách bất lợi – sẽ không c̣n cơ quan truyền thông có uy tín lên tiếng bảo vệ hay khuếch đại nỗi đau của họ.
Trong khi đó, cộng đồng người Việt tại Mỹ lại ngày càng bị phân cực thành hai phe rơ rệt: Một phe theo đường lối MAGA, tin tưởng và ủng hộ mạnh mẽ Donald Trump. Một phe đứng về phía Đảng Dân Chủ, xem trọng tính đa nguyên, nhân quyền và chính sách nhập cư. Đa số c̣n lại chọn thái độ thờ ơ với chính trị, chỉ lo mưu sinh, né tránh tranh luận. Kết quả là cộng đồng mất đi sự đồng thuận và sức mạnh tập thể, trong khi môi trường chính trị Mỹ ngày càng căng thẳng và khó lường.
Sự trỗi dậy của các nhóm cực hữu, kỳ thị chủng tộc vốn nhắm đến người da màu và di dân càng khiến cộng đồng người Việt thêm dễ tổn thương. Những nhóm này: Lợi dụng sự nương tay từ chính quyền Trump, không bị mạnh tay trấn áp. Khai thác sự chia rẽ và thờ ơ trong cộng đồng người Việt. Thậm chí c̣n có thể bắt tay với các thế lực ngoại bang như Việt Cộng để phục vụ mưu đồ chính trị, gây bất ổn cả trong lẫn ngoài nước. Trong t́nh huống đó, người Mỹ gốc Việt dễ trở thành mục tiêu kép: vừa bị kỳ thị trong xă hội Mỹ, vừa bị lợi dụng trong bàn cờ chính trị quốc tế.
Nếu t́nh trạng này kéo dài, hậu quả sẽ rất nặng nề: Không có kênh truyền thông bảo vệ: khi bị tấn công, tiếng nói của cộng đồng không được xă hội Mỹ lắng nghe. Gia tăng nguy cơ bạo lực kỳ thị: từ những vụ tấn công lẻ tẻ đến nguy cơ hệ thống. Đánh mất ảnh hưởng chính trị: khi cộng đồng không có sự đồng thuận và không tham gia chính trị, tiếng nói trong các chính sách của Mỹ sẽ trở nên mờ nhạt. Bị thao túng từ bên ngoài: nếu các nhóm cực đoan, hoặc thậm chí thế lực cộng sản Việt Nam, lợi dụng sự yếu kém này.
Người Mỹ gốc Việt đang đứng trước một khúc quanh lịch sử. Không c̣n chỗ dựa truyền thông, bị phân ră nội bộ, và bị bỏ mặc trong một môi trường chính trị Mỹ đầy rẫy xung đột, họ trở thành một cộng đồng dễ bị tổn thương. Nếu không khôi phục sự đoàn kết, và nếu không tham gia chính trị một cách chủ động, th́ cộng đồng người Việt tại Mỹ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị gạt ra bên lề – ngay trên chính quê hương thứ hai của ḿnh.
Trong khi đó, các nhóm cực hữu, vốn xem di dân và người da màu là “kẻ thù trong nước”, lại đang trỗi dậy mạnh mẽ. Điều tra từ nhiều tổ chức nhân quyền tại Mỹ cho thấy các nhóm cực hữu – từ “Proud Boys” đến “Aryan Nations” – đang tăng cường tuyển mộ, vũ trang và tổ chức lại. Đáng lo ngại, chính quyền Trump không coi đó là mối đe dọa hàng đầu. “Trump muốn giữ sự ủng hộ của cử tri cực hữu. V́ thế, nhiều cuộc tấn công kỳ thị chủng tộc bị xem nhẹ, thậm chí bị bỏ qua. Điều này gửi đi thông điệp nguy hiểm: bạo lực được dung túng.” Với cộng đồng gốc Việt – một nhóm di dân vừa nhỏ, vừa thiếu kênh bảo vệ truyền thông – nguy cơ trở thành nạn nhân càng cao. Đáng sợ hơn, trong bối cảnh Mỹ - Trung - Việt căng thẳng, không loại trừ khả năng một số nhóm cực hữu bắt tay ngầm với các thế lực ngoại bang để gây rối, làm suy yếu khối di dân. Người Việt tại Mỹ, từng chạy trốn cộng sản, nay có thể bị đặt trong thế “hai lần phản bội”: Bị kỳ thị tại Mỹ. Bị lợi dụng như quân cờ trong bàn tay chính trị của Việt Cộng.
Không c̣n truyền thông mạnh mẽ, bị phân ră chính trị, và phải sống giữa sự bùng nổ của chủ nghĩa cực đoan, cộng đồng người Việt tại Mỹ đang ở một ngă rẽ sinh tử. Một nhà hoạt động nhân quyền tại Houston nói thẳng: “Nếu ngày mai có một vụ tấn công vào cộng đồng Việt, rất có thể sẽ không ai nghe thấy tiếng kêu cứu của chúng ta.” Đó chính là kịch bản nguy hiểm nhất: một cộng đồng bị bỏ mặc trong im lặng.
