Tử tế nhưng tỉnh táo

[goodidea]

Có một nghịch lý trong đời sống: khi bạn chọn sống tử tế, bao dung và hào sảng, đừng bao giờ kỳ vọng rằng người khác sẽ đáp trả lại bằng cùng một thái độ. Sự tử tế, nếu còn đặt điều kiện, thì đã trở thành một thương vụ đổi chác; và nếu còn mong đợi được hồi đáp, thì sẽ sớm trở thành thất vọng. Tôi nhớ về câu chuyện nhỏ nơi đầu phố. Chị bán trà đá quen thuộc, mỗi ly chỉ 4.000 đồng, nhưng tôi thường đưa 5.000 đồng hoặc 10.000 đồng không lấy lại. Đôi khi mua 3 ly, tôi trả 20.000 đồng, cũng chẳng bận tâm tiền lẻ. Một phần vì coi chuyện vài nghìn đồng là nhỏ nhặt, một phần vì nghĩ rằng sự rộng rãi sẽ tạo ra niềm vui trong giao tiếp. Ấy vậy mà một hôm, khi mua 3 ly nhưng chỉ còn 10.000 đồng trong túi, tôi bảo: “Em còn 10k nè. Nợ 2k nhé.” Bạn có biết chị ấy nói câu gì không? “Đại gia mà phải nợ” Miệng chị thì nói, người chị đứng lên rút ở trong ngăn quầy ra một cái bảng mã QR và tay thì đưa cho tôi với ý là chuyển khoản. Tôi hơi sốc chút nhưng vẫn vừa nói vui vẻ: “Ghê nha, chơi hẳn mã QR bảng mica”. Và tôi rút điện thoại ra, bank đúng 12.000 đồng. Kể từ đó, tôi nhận ra một bài học khá sâu sắc về sự hào sảng. Những lần sau tôi cũng vẫn xởi lởi như vậy, nhưng có hôm thì tôi lại chỉ trả đúng phần tiền của mình thừa 1.000 đồng cũng đợi lấy lại, hoặc lấy bằng một chiếc kẹo singum. Không phải tôi hẹp hòi hơn, mà vì tôi đã học được một điều: sự hào phóng không phải lúc nào cũng được ghi nhận đúng nghĩa. Trong triết lý sống, đây gọi là “ảo tưởng tương hỗ” tin rằng vì mình cho đi, người khác sẽ cho lại. Nhưng thực tế, phần lớn con người hành xử theo thói quen và lợi ích cá nhân, chứ không dựa trên những gì bạn đã làm cho họ. Sự tử tế của bạn, đôi khi chỉ là một dòng chảy ngầm mà người nhận không hề để tâm. Bài học ở đây không phải là ngừng tử tế. Ngược lại, hãy tiếp tục tử tế, nhưng hãy tử tế một cách tỉnh táo. Cho đi là lựa chọn của bạn, nhưng đừng biến nó thành gánh nặng tâm lý khi đối phương không đáp lại. Sự bao dung không cần đổi chác, nhưng lòng tự trọng cần được bảo vệ. Có những mối quan hệ chỉ bền khi đôi bên tôn trọng ranh giới và nghĩa vụ của nhau. Bởi một khi tử tế bị coi là hiển nhiên, thì người ta sẽ thôi trân trọng nó. Và rồi, như ly trà đá đầu phố kia, bạn sẽ hiểu: cho đi là tốt, nhưng cho vừa đủ để trái tim mình không thấy tiếc.

VietBF@sưu tập