Thời ấy, người dân làng Thẩm khổ sở lắm, họ cứ măi loay hoay trong cái đói cái nghèo. Những con bạch mă tuyệt đẹp ấy đă thổi một luồng sinh khí khiến kinh tế người dân lạng Thẩm phất lên như diều gặp gió. Giờ đây, nhiều gia đ́nh đă có nhà cao cửa rộng, sắm được cả ô tô.
Nhờ nuôi ngựa bạch, vợ chồng bà Mùa có cuộc sống no ấm
Bén duyên với ngựa bạch
Dương Thành là một xă thuần nông, cuộc sống người dân hết sức khó khăn. Thế nhưng trong vài năm gần đây kinh tế của các hộ gia đ́nh nơi đây phất lên nhanh chóng. Ông Đào Văn Thắng, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xă Ngựa bạch khi gặp chúng tôi hồ hởi kheo rằng: "Bây giờ làng này là "trùm" ngựa bạch, có lẽ trên cả nước chẳng đâu sánh bằng. Hàng chục hộ gia đ́nh đă xây được nhà cao tầng, thậm chí c̣n mua cả ô tô. Ngựa bạch của chúng tôi được chăm sóc rất khoa học nên đạt chất lượng tuyệt hảo. Đơn đặt hàng cứ tới tấp gửi về. Ngựa bạch thật sự đă giúp người dân nơi đây đổi đời...".
Theo ông Thắng, cơ duyên ngựa bạch đến với làng đó là vào năm 1974, do ông Dương Tề, một người dân làng Thẩm mang về. Khí ấy, làng Thẩm nghèo lắm! Kinh tế các hộ gia đ́nh không đủ ăn. Dân trong làng khi ấy cứ loay hoay trong cái đói, cái nghèo, chưa t́m ra lối thoát. Thế rồi, trong một lần nghe tin có người giàu lên nhờ nuôi ngựa bạch, ông Tề day dứt lắm. Thế là, trong một buổi sáng sớm, khi người dân làng Thẩm vẫn c̣n say giấc, ông Tề lặng lẽ khoác ba lô đi học kiến thức về nuôi ngựa bạch. Khi có chút kiến thức trong tay, ông Tề lên tận Cao Bằng, Điện Biên để "săn ngựa" mang về làng.
"Tôi c̣n nhớ, khi ông Tề mang ngựa về, trẻ con người lớn kéo đến xem rất đông. Nhiều người thấy lạ lắm bởi lần đầu tiên được xem, được sờ vào con ngựa có màu lông trắng, mắt hồng, vó dáng thanh thoát. Khi ấy, nhiều người đến xem thỏa nỗi ṭ ṃ chứ có ai nghĩ đến nuôi loài vật này để làm giàu đâu" - Ông Thắng cho hay.
Thế rồi, việc gia đ́nh ông Tề nhờ nuôi ngựa bạch mà kinh tế phất lên nhanh chóng khiền nhiều người thán phục lắm. Khi ấy, những người nhanh nhạy đă thấy léo lên tia hy vọng giúp làng Thẩm thoát nghèo. Không lâu sau, mô h́nh nuôi ngựa bạch bắt đầu được nhân rộng khắp làng Thẩm. Thấy được sự phát triển của việc nuôi ngựa bạch, năm 2008 làng Thẩm dựng Hội chăn nuôi ngựa bạch. Thế nhưng mô h́nh này, do chưa có pháp nhân, chưa được nhà nước bảo hộ nên chẳng phát huy được thế mạnh. Vậy là các hộ dân nuôi ngựa bạch ở làng Thẩm đă đồng tầm nhất trí cùng nhau xây dựng mô h́nh Hợp tác xă. Đến thời điểm này, làng Thẩm đă có hơn 40 hộ chăn nuôi tham gia vào Hợp tác xă.
Ông Thẳng cho biết, chất lượng nuôi ngựa bạch ở làng Thẩm mổi tiếng đến nỗi người dân khắp nơi t́m về đặt hàng. Để cung ứng cho khách, Hợp tác xă ngựa bạch ở làng Thẩm đă thống nhất chia làm 4 đội để phát huy thế mạnh. Đó là đội sinh sản (chuyên nuôi ngựa đẻ); chế biến (nấu cao); thương phẩm (làm thịt ngựa) ; khai thác (đi khắp nơi t́m ngựa giống)...
Ông Dương Văn Bách, một trong những hộ nuôi ngựa thuộc dang có "tiếng" ở xă Dương Thành cho biết: "Ngựa bạch đúng tiêu chuẩn phải đáp ứng được tiêu chí "4 trắng" (da trắng, lông trắng, móng trắng và mơm trắng). Đồ ăn, nước uống, kỹ thuật nuôi ngựa bạch giống nuôi ngựa nâu, xám như cỏ, ngô, khoai, sắn và thức ăn mát như rau, chuối. Nhưng đến kỳ động dục, ngụa đực, cái phải được giám sát chặc chẽ, đảm bảo ngựa đực phối giống phải ngựa bạch. Nếu lỡ may, ngựa đực phối giống ngựa nâu, xám coi như "xôi hỏng bỏng không", bởi ngựa con lai tạp giá trị kinh tế rất thấp".
Phất lên nhờ "bạch mă"
Được biết, việc nuôi ngựa bạch ở làng Thẩm bây giờ phát huy tốt, không ở đâu bằng. Ngoài việc nấu cao, nuôi lấy thịt, bán giống th́ ngựa bạch ở đây c̣n được Bệnh viện 103, Viện Huyết học Trung ương về đặt hàng lấy máu làm huyết thanh.
Ông Thẳng cho hay, ngựa bạch hay mắc một số bệnh tụ huyết trùng, siêu mao trùng, kư sinh trùng máu nên quá tŕnh chăm sóc cần có các kiến thức nhất định về thú y, pḥng chữa bệnh cho ngựa kịp thời. Khi nuôi ngựa phải tính được thời gian mang thai, dấu hiện "cắn ổ" để kịp thời đỡ đẻ, tiêm kháng sinh, tiêm pḥng vắc xin...
Theo các hộ chăn nuôi ngựa bạch, giá một con giống ở thời điểm hiện tại (khoảng 6-7 tháng tuổi) từ 20 triệu đến 30 triệu đồng/con. Ngựa một năm rưỡi tuổi trở lên là có thể xuất chuồng với giá 50 - 70 triệu đồng/con. Nếu nuôi một con ngựa cái lấy giống th́ mỗi năm thu lăi trên 20 triệu đồng c̣n nuôi ngựa thịt th́ mỗi tháng cũng được đôi ba triệu một con.
Nhờ nuôi ngựa bạch, một số hộ dân ở Dương Thành đă trở nên khá giả, nhiều gia đ́nh sở hữu gần 20 con ngựa bạch có thu nhập từ 150 đến 200 triệu đồng/năm. Điển h́nh như gia đ́nh ông Dương Văn Mùa. Trước đây chưa nuôi ngựa bạch cuộc sống gia đ́nh ông hết sức khó khăn. Sau khi vợ ông Mùa qua đời để lại hai đứa con thơ khiến cuộc sống của gia đ́nh trở nên bi đát hơn bao giờ hết. Khi ông đi bước nữa, t́nh h́nh cũng chẳng khá hơn là bao.
Thấy vậy, nhiều người t́nh nguyện tham gia góp vốn đầu tư mua ngựa giống cho ông tham gia vào Hợp tác xă nuôi ngựa bạch. Ông Mùa bén duyên với nghề nuôi ngựa bạch từ đó. Chỉ trong một thời gian ngắn nuôi ngựa bạch gia đ́nh ông lại phất lên nhanh chóng. "Lợi nhuận từ nuôi ngựa bạch giúp chúng tôi có thu nhập cao. Bây giờ gia đ́nh tôi đă khấm khá lên, kinh tế không phải lo như trước nữa. Đặc biệt, vợ chồng tôi đă xây được nhà cao tầng, mua sắm được nhiều vật dụng tiện nghi cần thiết phục vụ sinh hoạt và sản xuất", ông Mùa vui vẻ chia sẻ với chúng tôi.
Hàng loạt ngôi nhà cao tầng, khang trang đua nhau mọc lên ở làng Thẩm hẳn là minh chứng rơ ràng nhất cho thấy hiệu quả kinh tế nhờ loại bạch mă quư giá này. Trên đường dẫn chũng tôi đến thăm gia đ́nh anh Nguyễn Văn Hoan - một gia đ́nh tiêu biểu ở làng Thẩm đă giàu lên nhờ nuôi ngựa bạch, ông Thẳng khoe rằng: "Trước đây vợ chồng anh Hoan nghèo, túng thiếu. Vậy mà từ ngày bén duyên với ngựa bạch, gia đ́nh anh thuộc vào hộ khá giả nhất vùng, có nhà cao tầng, có xe ô tô đi đấy..."
DanViet