HÀ NỘI 27-10 (NV) - Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc, Dương Khiết Tŕ, vừa tới Hà Nội họp “Ban chỉ đạo hợp tác song phương” với CSVN nhằm hàn gắn dần những bất đồng hai nước hậu quả từ giàn khoan HD981.

Cười gượng? Dương Khiết Tŕ (trái), Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc, bắt tay Phó thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao CSVN, khi ông Tŕ tới Hà Nội họp “hợp tác song phương”. (H́nh AP/Tran Van Minh)
Đây là chuyến đi Hà Nội thứ hai của ông Dương Khiết Tŕ (Yang Jiechi) năm nay. Hơn 4 tháng trước ông đă tới Hà Nội khi các căng thẳng trên biển giữa hai nước đang c̣n nghiêm trọng. Cuộc họp đó, theo tin tức thuật lại, đă không đem tới kết quả nào v́ lập trường hai bên hoàn toàn khác nhau.
Phía Hà Nội cáo buộc Bắc Kinh ngang ngược khi đưa giàn khoan tới vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam ḍ t́m dầu khí trong khi Bắc Kinh cho đó là vùng biển của ḿnh rất gần với quần đảo Hoàng Sa. Việt Nam vẫn luôn luôn xác định quần đảo này bị Bắc Kinh cướp đoạt hồi năm 1974 và chưa bao giờ nh́n nhận nó là của Trung Quốc.
Khi giàn khoan HD981 được rút đi sau 75 ngày đối đầu căng thẳng th́ lại có tin Bắc Kinh nạo hút cát đá ḷng biển nới rộng diện tích đảo Phú Lâm và nối dài phi đạo trên đảo này. Đồng thời, Bắc Kinh c̣n nạo hút cá đá ḷng biển để biến 5 hay 6 băi đá, ngầm cướp của Việt Nam hồi thập niên 1980, thành các đảo nhân tạo với cầu cảng và phi trường. Trước các hành động bá quyền bành trướng vừa kể của Bắc Kinh, Hà Nội chỉ đưa ra các lời phản đối suông.
Bề ngoài, ông Dương Khiết Tŕ cầm đầu một phái đoàn đến Hà Nội là để “đồng chủ tọa” cuộc họp với phó thủ tướng kiêm Ngoại trưởng CSVN Phạm B́nh Minh, về “cuộc họp của ban chỉ đạo hợp tác song phương” kỳ thứ 7 của hai nước.
Theo tin tức các hăng thông tấn quốc tế, Tân Hoa Xă và cả của TTXVN tường thuật, cái chính yếu được chú trọng về cuộc họp này khi người ta thấy cả hai bên đều có những lời lẽ giàn ḥa, muốn đem mối quan hệ giữa hai nước cộng sản láng diềng trở lại như trước.
“Hai bên nhất trí thực hiện nghiêm túc 3 văn kiện về biên giới trên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, phối hợp giải quyết kịp thời những vấn đề nảy sinh trong công tác quản lư biên giới. Hai bên cho rằng xử lư thỏa đáng vấn đề trên biển có ư nghĩa quan trọng đối với quan hệ hai nước”. TTXVN tường thuật cuộc họp “ban chỉ đạo hợp tác song phương” kỳ 7 tại Hà Nội.
“Hai bên cho rằng quan hệ hữu nghị Việt Nam-Trung Quốc phát triển lành mạnh, ổn định là phù hợp với nguyện vọng và lợi ích căn bản của nhân dân hai nước, có lợi cho ḥa b́nh, ổn định và phát triển của khu vực.”
TTXVN viết như vậy và viết tiếp rằng “Hai bên sẽ cùng nhau nỗ lực thực hiện nghiêm túc các thỏa thuận và nhận thức chung của lănh đạo cấp cao hai nước, không ngừng củng cố và thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Trung Quốc phát triển ngày càng đi vào chiều sâu”.
Trong cuộc họp này, người ta lại thấy hai bên lôi ra những cam kết trước đây từ chuyến đi Bắc Kinh của tổng bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng năm 2011, chủ tịch nước Trương Tấn Sang năm 2013 và gần đây là chuyến đi của Ủy viên Bộ chính trị CSVN Lê Hồng Anh, lần gặp thủ tướng Trung Quốc Lư Khắc Cường của ông thủ tướng CSVN Nguyễn tấn Dũng tại Roma.
Trong bản tin TTXVN thuật lời ông Dương Khiết Tŕ ngày 27/10/2014 tại Hà Nội rằng “Trung-Việt là hai nước láng giềng quan trọng của nhau, Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc hết sức coi trọng và luôn kiên tŕ phương châm hợp tác hữu nghị với Việt Nam. Với sự nỗ lực chung, hai bên đă khắc phục được những khó khăn gặp phải trong thời gian vừa qua. Hiện quan hệ song phương đang từng bước khôi phục, hai bên cần nắm chắc phương hướng phát triển quan hệ hai nước, xử lư thỏa đáng và kiểm soát tốt bất đồng trên biển, tạo môi trường thuận lợi cho hợp tác song phương.”
Tại Bắc Kinh, khi được báo chí hỏi về chuyến đi Việt Nam của ông Dương Khiết Tŕ, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho hay ông ta tới đó để hàn gắn mối quan hệ giữa hai nước đă “rơi vào khó khăn tạm thời v́ các vấn đề trên biển”.
“Chúng tôi muốn hợp tác với phía Việt Nam để thi hành các sự đồng thuận đă được lănh đạo của hai đảng đồng ư và để tiếp tục cải thiện mối quan hệ.” Bà Hoa Xuân Oánh nói trong cuộc họp báo.
Liệu đó có phải là dấu hiệu thật sự của mối quan hệ hai nước Cộng sản anh em không?
Một tuần lễ trước, bên lề cuộc họp Quốc hội CSVN mà ông cũng là một “đại biểu”, tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Quốc pḥng CSVN thuật lại cuộc họp của ông ở Bắc Kinh khi ông cầm đầu một phái đoàn gồm tới 13 tướng lănh sang đó họp nhằm “củng cố các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa quân đội hai nước.”
Khi được báo chí hỏi về việc phía Trung Quốc đốc thúc nhiều hoạt động xây dựng trên khu vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam cũng như chuyện giàn khoan đă xảy ra ít tháng trước, đồng thời họ có đưa ra một cam kết, lời hứa nào về việc giữ nguyên hiện trạng hay không?
Ông Phùng Quang Thanh cho biết “Hứa th́ bạn không hứa nhưng nói chung 2 bên đều thống nhất phải thực hiện DOC - nghĩa là không mở rộng, làm phức tạp thêm tranh chấp”, theo báo Thanh Niên dẫn lại ngày 20/10/2014.
Nói khác, Bắc Kinh bác bỏ đ̣i hỏi của Hà Nội. Bắc Kinh tiếp tục xây dựng, mở rộng quy mô hoạt động tại các khu vực biển đảo đă cướp của Việt Nam.
Trong cuộc phỏng vấn của hăng thông tấn AP liên quan đến chuyến tới Hà Nội của ông Dương Khiết Tŕ, ông Dương Danh Dy, cựu tổng lănh sự CSVN tại Quảng Châu trước kia, nghi ngờ rằng chiến dịch ngoại giao ồn ào của ông Dương Khiết Tŕ sẽ không đem lại kết quả nào cụ thể.
“Trung Quốc muốn cho thế giới thấy họ muốn giảm căng thẳng trong mối quan hệ.” Ông Dy nói. “Thế giới đừng có ảo tưởng về một thứ thiện chí của người Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.”
Khi được hỏi liệu Bắc Kinh có khi nào từ bỏ ư tham vọng của họ trên Biển Đông hay không. Ông đáp “Không bao giờ.”
(TN)