Các ḷ đốt rác thải công nghiệp, ḷ đốt y tế hiện nay đều sử dụng công nghệ lạc hậu, đó là nguồn "sản xuất" dioxin, đang giết dần giết ṃn chính người Việt ḿnh. Đó chính là lời của ông Lê Kế Sớn, Giám đốc Dự án “Xử lư dioxin tại các vùng ô nhiễm nặng ở Việt Nam”.
Một ḷ đốt rác thải y tế hoạt động trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Theo báo cáo hiện trạng ô nhiễm dioxin trong môi trường ở Việt Nam (công bố tháng 11/2014), nhiều nhà máy xử lư rác thải ở Hà Nội, TPHCM, Hải Dương có nồng độ dioxin và hợp chất có độc tính giống dioxin trong khí thải và nước thải vượt mức cho phép từ vài lần đến 5.000 lần như một công ty môi trường ở huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương; ḷ đốt rác thải công nghiệp ở xă Nam Sơn, huyện Sóc Sơn, Hà Nội hay một trạm xử lư chất thải nguy hại ở TPHCM. Tuy nhiên, theo PGS.TS Lê Kế Sơn, đây chỉ là những nhà máy được lấy mẫu. Vẫn c̣n nhiều nhà máy xử lư rác thải theo công nghệ ḷ đốt khác thải dioxin nếu tiếp tục lấy mẫu. “Tôi có thể nói thẳng là hầu hết ḷ đốt rác thải ở Việt Nam đều thải dioxin”, ông Sơn nói.
Nguyên nhân giải thích việc nhà máy xử lư rác thải ở Việt Nam thải dioxin ra môi trường là do sử dụng công nghệ đốt lạc hậu. Theo các chuyên gia, công nghệ ḷ đốt càng lạc hậu, công nghệ xử lư các nguồn thải của ḷ đốt càng kém và nguyên liệu là rác thải nguy hại th́ mức độ thải dioxin vào môi trường càng cao.
Để xử lư triệt để dioxin trong khí thải của nhà máy xử lư rác thải phụ thuộc vào ba yếu tố gồm loại rác thải và công suất ḷ đốt; nhiệt độ ḷ đốt và công nghệ xử lư khí thải. Phần lớn các ḷ đốt rác thải ở Việt Nam có công suất nhỏ. Nhiệt độ của ḷ đốt ở buồng thứ cấp phải là 1.200 độ C mới triệt tiêu dioxin, nhưng đây là ngưỡng lư tưởng mà không phải ḷ đốt nào đang hoạt động ở Việt Nam có thể đạt được. Ngoài ra, một số nhà máy có công nghệ kém th́ khí thải chỉ được xử lư bằng cách làm nguội, nguy cơ khí thải chứa dioxin của các ḷ đốt vào môi trường rất cao.
Với nước thải, phần lớn các ḷ đốt hiện nay c̣n sử dụng công nghệ xử lư khí thải kiểu ướt, tiềm ẩn nguy cơ lớn về việc xả thải dioxin ra môi trường. Bằng chứng là nước thải một công ty môi trường ở TPHCM có hàm lượng dioxin vượt 5.000 lần mức cho phép (theo tiêu chuẩn của Nhật Bản).
Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Quản lư Môi trường Y tế, Bộ Y tế, công nghệ ḷ đốt đă bị cấm sử dụng ở các nước tiên tiến từ nhiều năm nay v́ là công nghệ bẩn, gây ô nhiễm môi trường và dễ ảnh hưởng đến sức khỏe. Ở Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng khuyến cáo mạnh mẽ việc không sử dụng công nghệ ḷ đốt.
Lo ngại ḷ đốt y tế
Theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga, Việt Nam hiện có khoảng 400 ḷ đốt rác thải y tế. Các ḷ đốt này phần lớn được sử dụng ở Việt Nam từ năm 2000. Suốt 15 năm qua phần lớn rác thải y tế được xử lư bằng công nghệ ḷ đốt tại cách bệnh viện, chỉ có một số ít thành phố, xử lư rác thải y tế tập trung.
Theo PGS Nga, các ḷ đốt y tế có nhiều nguồn gốc khác nhau, đều có quy mô nhỏ, công suất thấp và công nghệ lạc hậu. Do đó, nguy cơ phát thải dioxin vào môi trường rất cao. Công nghệ đốt có ưu điểm là giảm thể tích, tiêu diệt mầm bệnh nhưng nhược điểm là chi phí ban đầu cao, vận hành phức tạp và gây ô nhiễm môi trường. Khí thải chưa được lọc dioxin và các hợp chất có độc tính giống dioxin, tro sau khi đốt xong là chất thải nguy hại chứa dioxin và furan. Nếu chôn lấp hay thải ra sông, hồ th́ nguy cơ dioxin nhiễm vào đất, vào nước.
“Năm 2012, Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố QCVN 30:2012 về ḷ đốt công nghiệp. Áp theo quy chuẩn này 100% các ḷ đốt rác thải y tế không đáp ứng được các tiêu chuẩn này”, ông Nga nói. Trong khi đó, đa phần các ḷ đốt rác thải bệnh viện lại nằm ngay cạnh trong các khu dân cư, nhất là các ḷ đốt y tế cấp tỉnh, cấp huyện. Khí độc khi bay vào khu dân cư có nguy gây ra các bệnh về hô hấp, tác động đến chuyển hóa, miễn dịch, gene dẫn tới ung thư, tai biến sinh sản, suy giảm miễn dịch.
Nhật Bản phải trả giá đắt từ ô nhiễm dioxin công nghiệp
Theo PGS Lê Kế Sơn, Nhật Bản, đất nước từng có thời kỳ phát triển công nghiệp ồ ạt sau thế chiến thứ 2 đă phải trả giá đắt do ô nhiễm dioxin từ hoạt động công nghiệp, trong đó có vấn đề sữa mẹ nhiễm dioxin. Ban đầu, các nhà khoa học phân tích nồng độ dioxin trong sữa mẹ th́ thấy vượt mức cho phép. Họ kết luận, thức ăn chứa dioxin khiến sữa mẹ nhiễm dioxin. Tuy nhiên ngay khi thực phẩm được giám sát chặt chẽ, không c̣n dioxin th́ nồng độ hóa chất này trong sữa mẹ vẫn cao. Các nhà khoa học t́m ra, ngoài thức ăn, khí thải chính là nguồn lây nhiễm dioxin với con người.
VietBF © sưu tập
