Báo và chí là hai thứ không thể tách khỏi. Hiện VN chỉ toàn những bồi bút nhiều hơn là nhà báo đích thực. Khổ cái xă hội chỉ thích nghe những tin buôn dưa lê ở ngoài chợ nên những nhà báo muốn có tiền cũng phải chiều ḷng họ. Cùng vietbf.com đọc và suy ngẫm bài viết sau.
Tôi không biết rằng tương lai thế hệ trẻ Việt Nam sẽ đi về đâu khi hàng ngày những bài báo mà dân Việt trong nước được đọc hàng ngày là những tiêu đề nhan nhản chuyện cướp bóc, giết người man rợ, giật chồng, ăn mặc hở hang, mại dâm kiếm tiền chục ngàn đô la. Và sự quan tâm của hầu hết người đọc trong nước sẽ là cuộc hôn nhân của ngôi sao này, nghệ sĩ kia sẽ đi về đâu chứ không phải là đất nước ḿnh, xă hội ḿnh rồi sẽ phát triển được đến đâu.
Cali Today News - Ngày 21.06.2015, chính quyền CSVN đánh dấu mốc kỷ niệm 90 năm cái gọi là “ngày báo chí cách mạng Việt Nam”. Sau 90 năm nh́n lại, nghề làm báo ở xă hội Việt Nam qua từng giai đoạn có rất nhiều sự khác biệt và cả nhiều sự thay đổi theo ḍng lịch sử. Nhưng có lẽ chưa bao giờ đạo đức nghề nghiệp và lương tâm nghề làm báo trong nước dưới cái gọi là “sự lănh đạo của chính quyền và đảng CSVN” cần được lên án quyết liệt, nhất là trong những năm gần đây.
Vào ngày 10.06.2015 vừa qua tại Hà Nội, Trong một cuộc hội thảo khoa học “Trách nhiệm xă hội và đạo đức báo chí trong kỷ nguyên số”, nhà báo “đỏ” Hữu Thọ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương, đă tự thú: "Là nhà báo 50 năm cầm bút, tôi phải đau ḷng nói rằng chưa bao giờ uy tín báo chí giảm sút như hiện nay. Có người giờ không dám nhận là nhà báo v́ báo chí sai sự thật quá nhiều. Có những cái sai không ngờ..." Phải chăng lời chia sẻ của nhà báo “đỏ” Hữu Thọ, nguyên ủy viên trung ương Đảng CSVN, như là một lời tự thú về t́nh trạng thoái hóa về đạo đức và lương tâm của người làm báo ở xă hội Việt Nam CS ngày nay.
Quả thật, nếu hàng ngày lướt qua hàng trăm tờ báo mạng cũng như báo giấy ở Việt Nam hiện nay th́ ai ai cũng có thể nhận ra rằng tŕnh độ chuyên môn của người viết báo ngày càng một xuống cấp. Nếu không muốn nói thẳng ra rằng lối viết, cũng như cách suy nghĩ của người làm báo ở Việt Nam hiện nay là quá kém, khai thác thị hiếu thấp hèn trong số độc giả thích đọc những chuyện “xe cán chó” hay “t́nh tiền tu tự tử”. Họ có thể viết và đăng bài ở những chủ đề xă hội với lối văn chương viết lách lũng cũng, không có chọn lọc, thiếu suy nghĩ sâu sắc, và dùng những từ ngữ chợ búa. Thiết nghĩ một người mang danh người làm báo khi đă viết bài, đă đăng báo, th́ cần phải biết rằng ḿnh cần có trách nhiệm cũng như ảnh hưởng đến hàng ngàn độc giả, hàng ngàn người khác. Vậy mà những từ ngữ chợ búa, thậm chí từ ngữ kiểu “lên đồng nghĩa đen lẫn nghĩa bóng” hàng ngày cứ nhan nhản xuất hiện trên các mặt báo ở Việt Nam ngày nay như là một cách tiếp sức cho sự sống tồn trong ṿng xoáy cạnh tranh khốc liệt giữa các tờ báo với nhau.
Đó chỉ là về tŕnh độ chuyên môn viết lách của người làm báo, c̣n nói về đạo đức nghề nghiệp của nhiều người làm báo hiện nay trong chế độ cộng sản th́ có lẽ ai ai cũng nhận thấy rơ một điều rằng đạo đức và lương tâm nghề nghiệp của người làm báo trong xă hội Việt Nam ngày nay như là một vấn nạn xă hội. Báo chí Việt Nam thời nay luôn tràn ngập những tiêu đề như “thạc sĩ bị tố bán dâm”, “nghệ sĩ bị tố giật chồng”, rồi “hot boy Lệ Rơi, hot girl bán bánh tráng trộn, hot girl bán báo” đến “hiệp sĩ” giải cứu cây xanh,... dường như là những tiêu đề “hot” để người làm báo được dịp kiếm tiền một cách dễ dàng và nhanh chóng. Cứ ngỡ đó chỉ là những câu chuyện, những chủ đề buôn chuyện giữa những người đàn bà vô công rỗi nghề ở chốn chợ búa thế nhưng, từ lúc nào đó không ai rơ, kể cả những tờ báo chính thống của Đảng và nhà nước, những bài báo viết về chủ đề đó lại được xem như những tin tức sáng giá.
Tôi biết có một vài bạn trẻ trong nước hiện đang là sinh viên ngành truyền thông và báo chí, họ yêu nghề báo, thích làm về truyền thông, nhưng thay v́ những năm tháng sinh viên trên giảng đường đại học lo đi làm thêm, t́m kiếm kinh nghiệm với nghề, th́ họ lại chuyên tâm việc săn lùng thông tin tin tức trên trang mạng xă hội Facebook của các nghệ sĩ, ngôi sao nổi tiếng đ́nh đám rồi copy và đưa tin lên báo mà họ đang cộng tác thực tập. Nhất cử nhất động nào của các nghệ sĩ, ngôi sao nổi tiếng ở Việt Nam đều được theo dơi và săn lùng sát sao hàng giờ hàng ngày. Mỗi tháng một em sinh viên ngành báo chí làm công việc này cũng kiếm được vài chục triệu mỗi tháng. Đó là lư do tại sao những bài báo với tiêu đề bắt mắt kiểu như “Ca sĩ X ăn mặc lộ hàng”, “Nghệ sĩ Y đi ăn tối cùng đại gia”, “Ngôi Sao Z diện cây đồ hàng hiệu cả tỷ đồng”… cứ được đưa tin hàng ngày như là một phần tin tức trịch thượng nhất của một tờ báo. Ngày trước, với độc giả, chỉ có những tờ báo lá cải mới đưa tin kiểu vậy, nhưng có lẽ giờ đây ngay cả báo chính thống của đảng và nhà nước cũng cần có những bài viết và lối đưa tin kiểu vậy như là một sự sống c̣n cho tờ báo của ḿnh. Bởi có lẽ báo nào không đưa tin lá cải hàng ngày th́ báo đó chẳng ai thèm đọc. C̣n những người được manh danh nhà báo, phóng viên không tên tuổi đó th́ chẳng quan tâm xă hội đánh giá sản phẩm của ḿnh như thế nào, chẳng cần biết phản ứng cũng như sự ảnh hưởng của bài viết . Cái họ cần là số tiền nhận được từ những bài báo đó là bao nhiêu, tất nhiên số tiền đó tỷ lệ thuận với số lượt xem của độc giả, độ “hot” của bài báo cũng như bao nhiêu tờ báo khác copy đăng lại.
Nhiều người ngụy biện cho rằng tin tức truyền thông phải là cái mà xă hội quan tâm. Tức là tin lá cải chỉ tồn tại v́ người ta có nhu cầu giải trí, nhu cầu biết chuyện của người khác. Nhưng có mấy ai nghĩ đó là nhu cầu soi mói, nói xấu và nghe chuyện xấu của người khác chứ chẳng phải là đưa tin tức với lối tư duy suy nghĩ hay b́nh luận một cách khách quan hay khả quan ǵ về một vấn đề, một sự kiện. Phải chăng những chuyện phiếm viết trên mặt báo ngày nay sẽ cao sang hơn những ǵ được bàn tán ngoài chợ?
Và đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cũng chẳng khác ǵ mấy mấy bà tám ngồi lê đôi mách buôn chuyện ngoài chợ. Thậm chí tôi biết, giờ đây có không ít những người mang danh làm nghề báo, làm phóng viên sẵn sàng nhận nhuận bút từ ṭa soạn nơi ḿnh đang tác nghiệp rồi sau đó quay đi tiếp tục ngửa tay nhận tiền từ những người khách hàng thuê họ viết để được thỏa măn mong muốn của ḿnh, chủ yếu những người khách hàng này là giới nghệ sĩ, người nổi tiếng, đại gia mới nổi.
Có thể dễ dàng nhận ra rằng những năm gần đây, ngành báo chí ở Việt Nam thiếu vắng những tờ báo đăng bài cuộc tranh biện đúng nghĩa về những vấn đề xă hội, sự kiện lịch sử trong nước và ngoài nước, điều mà chỉ có báo chí tự do mới xây dựng được.
Nền báo chí trong nước hiện nay đang bị “bóp nghẹt” một cách thái quá và “khó thở” trên từng con chữ, từng bài viết. Trong khi đó những bài báo lá cải, đưa tin vô ích, đăng bài trần trụi lại ngày một được hưởng ứng và theo dơi tích cực. Nên nhớ rằng nền báo chí truyền thông của một nước ảnh hưởng rất lớn đến xă hội, giáo dục của nước đó trong tương lai. Tôi không biết rằng tương lai thế hệ trẻ Việt Nam sẽ đi về đâu khi hàng ngày những bài báo mà dân Việt trong nước được đọc hàng ngày là những tiêu đề nhan nhản chuyện cướp bóc, giết người man rợ, giật chồng, ăn mặc hở hang, mại dâm kiếm tiền chục ngàn đô la. Và sự quan tâm của hầu hết người đọc trong nước sẽ là cuộc hôn nhân của ngôi sao này, nghệ sĩ kia sẽ đi về đâu chứ không phải là đất nước ḿnh, xă hội ḿnh rồi sẽ phát triển được đến đâu.
Thiết nghĩ xây dựng một nền báo chí chuyên nghiệp mang đạo đức nhân văn với nghề là điều cần thiết ở xă hội Việt Nam ngày nay. Đừng bóp nghẹt sự thật trên báo chí và đừng để sự xuống cấp đạo đức cũng như chuyển môn của ngành báo chí Việt Nam làm ảnh hưởng đến sự phát triển của xă hội và tương lai của thế hệ trẻ người việt trong nước. Đó là sự vô đạo đức và tội ác.
Chỉ có một nền báo chí thật sự tự do và khai phóng, mới có thể có một nền báo chí đúng mức và thật sự! Thế nhưng, ái oái ăm là làm ǵ có được nền báo chí tự do và khai phóng trong một chế độ độc tài?
Sự sa đọa của báo chí đă và sẽ góp phần tạo ra sự sa đọa trong xă hội. Muốn có cách mạng xă hội cần phải có cách mạng báo chí trước.
Cũng có người đưa ra một cái nh́n khác là giới báo chí trong nước sợ đụng đến “các vấn đề chính trị tế nhị” hay sợ bị coi là “phản động”, nên hầu hết phải t́m chốn an toàn để viết và để sống, đó chính là khai thác những chuyện tào lao để tồn tại qua ngày...
Với t́nh trạng này, chúng ta thử nghĩ tương lai báo chí trong nước và xă hội trong nước sẽ ra sao...
Phải chăng, tất cả đang đứng trước “sự tự sát tập thể” nghề báo và lương tâm báo chí?
Vina
Games
