Thịt chó ở VN vẫn được coi là “đặc sản”, hậu quả dẫn đến là hàng loạt chú chó cưng ở các gia đ́nh ở VN trở thành nạn nhân của lũ cẩu tặc. Trộm cắp tài sản sẽ bị khởi tố h́nh sự, c̣n trộm thú cưng th́ sao?
Thực tế có không ít vụ trộm cắp tài sản dù phát hiện ra thủ phạm nhưng cơ quan công an không khởi tố v́ không thỏa măn dấu hiệu cấu thành tội phạm theo Điều 138 BLHS (tài sản bị chiếm đoạt chưa đến 2 triệu đồng, người vi phạm không gây hậu quả nghiêm trọng, chưa từng bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đă bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xóa án tích).
Trong khi đó, người bị mất tài sản th́ bức xúc, phẫn nộ bởi có khi tài sản bị trộm là phương tiện kiếm sống chính của họ, chẳng hạn một gia đ́nh nghèo chỉ có một chiếc xe thồ hàng thuê kiếm tiền đong gạo hằng ngày cũng bị lấy mất. Hoặc có khi tài sản bị trộm có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị trộm như thú cưng (chó, mèo…), đồ kỷ vật (nhẫn cưới…).
Trước thực tế này, dự thảo BLHS (sửa đổi) đă đề xuất thêm hai trường hợp xử lư h́nh sự người trộm tài sản giá trị dưới 2 triệu đồng. Đó là nếu tài sản bị chiếm đoạt là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc gia đ́nh họ hay có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại và gia đ́nh họ. Xung quanh đề xuất này, cho tới nay các chuyên gia vẫn đang có những quan điểm khác nhau.
Thiếu thực tế, khó thi hành?
Luật sư Nguyễn Thế Phong (Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Long An) nhận xét: Đề xuất trên rất thiếu thực tế và khó thi hành. Nó sẽ tạo ra t́nh trạng không công bằng trong xử lư, mang tính “hên xui” với người vi phạm: Cùng trộm tài sản ít giá trị (dưới 2 triệu đồng), cùng trong trường hợp không bị dấu hiệu định tội nào khác, trộm đồ b́nh thường th́ chỉ bị xử phạt hành chính, c̣n xui lấy phải đồ kỷ vật hoặc thú cưng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với phía người bị hại th́ bị khởi tố.
Hơn nữa, theo luật sư Phong, tất cả người có hành vi trộm cắp chỉ nhắm vào đối tượng bị tác động là tài sản chứ không ư thức được tài sản đó có thuộc dạng “đặc biệt” hay không. Khi xử lư, cơ quan tố tụng lại phân hóa họ ra thành các dạng khác nhau là không hợp lư.
Đặc biệt, nhận thức và đánh giá của cơ quan tố tụng có thể sẽ có độ chênh bởi việc đánh giá thế nào là tài sản “có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần” hoàn toàn phụ thuộc vào lời khai của phía người bị hại và nhận định cảm tính của cơ quan tố tụng. Như vậy sẽ dẫn tới t́nh trạng có khi cấp sơ thẩm cho rằng tài sản có giá trị đặc biệt về tinh thần nhưng cấp phúc thẩm lại nghĩ khác...
Nhiều người có t́nh cảm rất đặc biệt với thú cưng nên rất căm phẫn khi bị mất trộm. Trong ảnh: Đem chó đến trị bệnh tại Chi cục Thú y quận 5, TP HCM.
V́ thế, luật sư Phong đề nghị nên giữ nguyên quy định hiện hành ở Điều 138 BLHS. Nó chưa bao quát được hết các trường hợp trộm vặt nhưng ít có nguy cơ gây ra oan sai và đảm bảo được tính ổn định của pháp luật.
Phải liệt kê cụ thể?
Trong khi đó, luật sư Nguyễn Duy B́nh (Đoàn Luật sư TP HCM) lại cho rằng dự thảo BLHS nên sửa đổi cụ thể theo hướng liệt kê các loại tài sản tương ứng theo đề xuất. Chẳng hạn như tài sản bị chiếm đoạt là thú cưng (chó, mèo…), đồ thờ cúng (lư hương, tượng Phật..), đồ kỷ vật (nhẫn cưới, quà tặng...).
Muốn như vậy th́ ban soạn thảo dự luật phải tổ chức t́m hiểu, đánh giá, liệt kê, thậm chí phải lấy ư kiến nhân dân về những tài sản dự định dạng này. Sau khi hoàn tất các thủ tục trên th́ thống nhất đưa ra quy định cụ thể, trong đó liệt kê tất cả tài sản bị chiếm đoạt thuộc dạng “là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc gia đ́nh họ hay có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại hoặc gia đ́nh họ”.
Theo luật sư B́nh, làm như vậy sẽ tốn nhiều công sức, chi phí và điều luật sẽ dài hơn rất nhiều so với quy định chung chung. Nhưng thà tốn kém một lần để có quy định hợp lư, chuẩn xác c̣n hơn làm phát sinh những bất cập, rắc rối. Tại thời điểm soạn thảo, các nhà làm luật cũng có thể chưa liệt kê hết được những tài sản bị chiếm đoạt nhưng điều đó hoàn toàn có thể khắc phục được thông qua thủ tục sửa đổi, bổ sung luật.
Đồng ư một nửa đề xuất
Tôi chỉ đồng ư một nửa đề xuất theo dự thảo, đó là xử lư h́nh sự người trộm tài sản giá trị dưới 2 triệu đồng nếu tài sản bị chiếm đoạt là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc gia đ́nh họ. Bởi lẽ thực tế để xác định được thế nào là “phương tiện kiếm sống chính” của người bị hại hoặc gia đ́nh họ không khó nếu như có hướng dẫn cụ thể.
Hơn nữa, cơ quan tố tụng cũng sẽ dễ dàng chứng minh tài sản bị trộm có phải là “phương tiện kiếm sống chính” của người bị hại hay không thông qua việc xác minh gia cảnh, thông qua các nhân chứng gần gũi, sống xung quanh người bị hại.
C̣n việc xác định tài sản bị trộm “có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần” đối với người bị hại hay không là rất khó. Đây là một phạm trù mang tính mơ hồ và cảm tính. Định lượng về giá trị tinh thần đặc biệt trong thực tế là một việc làm rất khó, sẽ gây khó khăn cho quá tŕnh áp dụng pháp luật, dễ dẫn đến tùy tiện.
ThS Nguyễn Đ́nh Thắm, giảng viên khoa
Tội phạm họcvà Điều tra tội phạm Phân hiệu Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát tại TP HCM
Không chỉ là tài sản
Tôi đang nuôi một chú chó cảnh. Gần đây nó bị bệnh viêm da, tôi phải đưa nó đến khám và điều trị tại pḥng khám dành riêng cho chó. Không chỉ lần này mà mỗi khi phát hiện nó chảy mũi hay đau ở chỗ nào đó là tôi đều rất lo, phải t́m mọi cách đi chữa trị ngay.
Đối với tôi, chú chó như người bạn và là niềm cảm hứng sau mỗi khi đi làm về. Nói chung với nó, tôi có t́nh cảm rất đặc biệt nên chăm sóc, bảo vệ nó chu đáo, khi ḿnh không có điều kiện nuôi nữa th́ tôi sẽ nhượng lại cho người cùng sở thích.
Mỗi khi nhớ lại chuyện cách đây ba năm, một con mèo lai Anh và Ba Tư của tôi bị bắt trộm, tôi rất căm phẫn những kẻ bắt trộm. Đó là một mất mát mà tôi c̣n nhớ măi bởi tôi đă rất yêu quư và lo lắng cho con mèo như chính bản thân ḿnh. Tôi cho rằng đề xuất như dự thảo BLHS (sửa đổi) là rất hay và hợp t́nh, hợp lư. Không thể mang tài sản có giá trị tinh thần đặc biệt ra so sánh với tài sản thông thường được.
Chị Ngô Thị Như Quỳnh, số 12 Tân Trào,
ṭa nhà Petroland, Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, quận 7, TP HCM
Nghiêm trị kẻ trộm thú cưng
Tôi hoàn toàn đồng ư với đề xuất mới trong dự thảo BLHS về việc xử lư những trường hợp trộm cắp tài sản có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần như thú cưng. Ai là người yêu quư hoặc đă, đang nuôi thú cưng th́ mới hiểu được cảm giác của người bị mất trộm thú cưng.
Tôi bắt đầu thích và nuôi chó sau khi tham gia một diễn đàn về chó cảnh trên mạng Internet cách đây mấy năm. Từ đó tôi dành khá nhiều thời gian rảnh để thu thập, nghiên cứu những thông tin liên quan đến giống chó Nhật lông xù mà tôi đang nuôi.
Tất nhiên, chúng tôi không đ̣i hỏi có một chính sách pháp luật riêng để bảo vệ ḿnh v́ không chỉ vật nuôi mà c̣n nhiều loại tài sản khác cũng có giá trị tinh thần. Nhưng công bằng mà nói khi chứng kiến việc những con vật yêu quư của ḿnh bị xẻ thịt bán ngoài chợ, tôi thật sự không đành ḷng!
Anh Trần Quang Huy, Giám đốc Công ty Bảo vệ
Đại An Ninh, B́nh Dương
