Cười ra nước mắt, ở VN cũng xếp hạng công dân

[sunshine1104]

Hiện nay, có một thực trạng là nhiều người ở các tỉnh khác làm việc và mua nhà cửa ở Hà Nội. Con cái sau này cũng được mang cái mác người Hà Nội. Tuy nhiên, nếu không có hộ khẩu thì họ cũng chỉ là những công dân hạng hai.

Mặc dù Luật cư trú ban hành từ năm 2006 đã quy định nghiêm cấm lạm dụng quy định về hộ khẩu để hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, nhưng trong thực tế hàng chục thủ tục hành chính vẫn đang “ăn theo” hộ khẩu, gây khó khăn và trở ngại cho cuộc sống của người dân nhập cư.

Đó là một trong những kết quả nghiên cứu về “hệ thống đăng ký hộ khẩu ở Việt Nam” của nhóm nghiên cứu Viện Xã hội học thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

PGS.TS Đặng Nguyên Anh (viện trưởng Viện Xã hội học) cho biết:
- Về bản chất, sổ hộ khẩu là giấy tờ xác nhận nơi cư trú của công dân được cấp cho hộ gia đình. Nhưng qua nghiên cứu cả định tính và định lượng của chúng tôi trên địa bàn một số tỉnh thành như Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM, Đắk Nông cho thấy sổ hộ khẩu đang bị lạm dụng.
Nhiều giao dịch dân sự yêu cầu có hộ khẩu tuy không có trong quy định pháp luật như lắp đặt điện thoại, lắp côngtơ điện, nước.

Chúng tôi đến một số phường ở Đà Nẵng và Đắk Nông thì thấy mỗi nơi có trên 20 loại thủ tục yêu cầu có hộ khẩu trong hồ sơ làm thủ tục đăng ký/xác nhận được niêm yết tại trụ sở phường. Liệt kê ra thì rất dài.

Ví dụ như các thủ tục liên quan đến đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn, tình trạng hôn nhân, giám hộ, hộ tịch, nuôi con nuôi, chứng thực di chúc, xác nhận hộ nghèo, dạy nghề cho người nghèo, chứng thực hợp đồng thế chấp, hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp xã hội, xác nhận học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn để được vay vốn tín dụng, hồ sơ đề nghị kinh phí mai táng...

Không có hộ khẩu là công dân hạng hai

* Như vậy là có rất nhiều thủ tục “ăn theo” hộ khẩu?

- Quá nhiều. Đối với người có hộ khẩu, đó đã là một sự phiền hà. Còn đối với người không có hộ khẩu, thường rơi vào các trường hợp dân di cư, thì chúng ta có thể hình dung họ vất vả như thế nào.

Lên phường xin chứng nhận một thủ tục nào đó, không đủ giấy tờ, đi lại mấy lần không giải quyết được, rất mệt mỏi. Chẳng lẽ lại về quê để xin chứng nhận thì mất thời gian và tốn kém.
Trong khi đó muốn nhập hộ khẩu thành phố không đơn giản, phải có các điều kiện như nơi ở hợp pháp, thời gian tạm trú liên tục, đủ diện tích sàn bình quân.

Chúng tôi phỏng vấn một gia đình nghèo ở quận 7, TP.HCM. Đây là khu vực tạm cư ở ven sông. Một gia đình có ba thế hệ, tám nhân khẩu, từ miền Tây lên thành phố mưu sinh 20 năm nay chưa có hộ khẩu.
Hỏi vì sao thì họ nói không biết quy định như thế nào để kê khai, mà có kê khai thì nơi sinh, nơi ở cũng không ai xác minh cho.

Cuộc sống của họ thật sự tạm bợ, người đàn ông chủ gia đình đã khóc khi trò chuyện với chúng tôi. Họ rất nghèo nhưng không thuộc diện xét hỗ trợ, chẳng ai mời họ đi họp vì họ không thuộc diện hộ khẩu thường trú hay nói nôm na là “không phải người ở đây”.

Chúng tôi có đem chuyện này ra phản ảnh với phường thì phường nói phải theo quy định, không thể giải quyết riêng cho một gia đình nào vì còn nhiều hộ khác nữa.

vietbf @ sưu tầm