Việc chi trả tiền tiết kiệm được từ ngân sách cho người dân không hề dễ dàng khi mục tiêu "thu" 2.000 tỷ USD không như kỳ vọng.
Nguy cơ lạm phát cũng được bàn đến sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 19/2 cho biết, ông đang cân nhắc ư tưởng trực tiếp trích phần ngân sách tiết kiệm được trong chương tŕnh cắt giảm ngân sách để trả cho người dân. Ư tưởng do Elon Musk đưa ra.
Ông Trump nói: "Chúng tôi đang xem xét một chương tŕnh mới, trong đó trao 20% tiền tiết kiệm của DOGE (Ủy ban Hiệu suất chính phủ - cơ quan chịu trách nhiệm cắt giảm) cho công dân Mỹ". Ông cho biết thêm 20% nữa sẽ được dùng cho khoản nợ quốc gia trị giá 36,2 ngh́n tỷ USD. Chưa rơ 60% c̣n lại sẽ được dùng vào việc ǵ.
Ông Elon Musk và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại pḥng Bầu dục, Nhà Trắng.
Lần đầu tiên ư tưởng về khoản tiền từ DOGE được James Fishback, giám đốc điều hành của một công ty đầu tư đưa ra. Fishback được cho là cộng sự thân cận của Vivek Ramaswamy, người từng tham gia DOGE với ông Musk.
Trong video quay trên ô tô, Fishback gọi ư tưởng này giống như một h́nh thức "bảo đảm hoàn tiền", đề xuất trả cho mỗi hộ gia đ́nh có nộp thuế thu nhập một tấm séc trị giá 5.000 USD (dựa trên tính toán 20% khoản tiết kiệm 2 ngh́n tỷ USD của DOGE). Đề xuất kêu gọi gửi "séc hoàn thuế" này đến các hộ gia đ́nh sau ngày DOGE kết thúc chương tŕnh cắt giảm vào tháng 7/2026.
Sau đó, ông Elon Musk cho biết ông sẽ "kiểm tra" với ông Trump về ư tưởng này. Ông gọi đó là "cổ tức DOGE".
Tuy nhiên, kịch bản này có thực hiện được hay không, hay có thể đem lại tác động như thế nào vẫn gây tranh căi.
Để có những tấm séc trị giá 5.000 USD, DOGE phải đạt được mục tiêu tham vọng 2.000 tỷ USD tiết kiệm ngân sách. Cho đến nay, DOGE tuyên bố đă cắt giảm được 55 tỷ USD. Như vậy nếu áp dụng chương tŕnh phân bổ 20%, mỗi gia đ́nh trong khoảng 79 triệu hộ gia đ́nh Mỹ sẽ nhận tấm séc trị giá khoảng 137,5 USD. Thậm chí con số 55 tỷ USD mà DOGE công bố cũng chưa chắc chắn. Bloomberg ước tính rằng khoản tiết kiệm của DOGE cho đến nay có thể chỉ là 8,6 tỷ USD, tương đương với mỗi gia đ́nh nhận séc 21,5 USD.
Ngay cả ông Musk dường như cũng đă từ bỏ mục tiêu 2.000 tỷ USD. Hồi tháng trước, ông nói đó là kịch bản "tốt nhất", c̣n thực tế ông đang có "cơ hội tốt" để đạt được khoảng một nửa con số tiết kiệm này. Trong khi đó Bộ trưởng Tài Chính Scott Bessent từng nói vào tháng 11/2024 rằng: “Tôi không chắc họ sẽ đạt được con số đó như thế nào”.
Nguy cơ lạm phát cũng được bàn đến. Việc chi trả cho một bộ phận lớn công dân sẽ ngay lập tức bơm hàng tỷ USD tiền vào nền kinh tế, dẫn đến giá cả cao hơn, khi nhu cầu chi tiêu của người tiêu dùng sẽ tăng ngay lập tức mà không cần thay đổi nguồn cung.
"Cổ tức DOGE" gợi lại kư ức về khoản séc kích thích đợt dịch COVID-19, với tổng trị giá 814 tỷ USD mà ông Trump và ông Biden bật đèn xanh vào năm 2020 và 2021. Theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang St. Louis, các chương tŕnh kích thích COVID của chính phủ chịu trách nhiệm cho khoảng một phần ba lạm phát của nước này vào đầu năm 2022, khi lạm phát đạt đỉnh ở mức cao nhất trong 41 năm là hơn 9% vào tháng 6/2022.
Đến tháng trước, mức lạm phát ở 3%, vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% mà các nhà hoạch định chính sách muốn giữ.
Tuy nhiên theo Fishback, ư tưởng của ông là chỉ gửi séc cho các hộ gia đ́nh nộp thuế thu nhập ṛng, thay v́ tất cả người nộp thuế, v́ vậy sẽ dẫn đến mức tiêu dùng ít gây lạm phát hơn, v́ những cá nhân có thu nhập cao hơn có "xu hướng tiết kiệm (không chi tiêu) số tiền nhận được". Ông Fishback cũng lập luận rằng v́ séc DOGE đến từ tiền tiết kiệm, không phải chi tiêu thâm hụt, nên sẽ không gây ra lạm phát.
Nhà b́nh luận chính trị Scott Adams th́ cho rằng: "Kịch bản tệ nhất đối với DOGE là chính phủ của chúng ta coi 'tiền tiết kiệm' DOGE như con heo đất mới, điều mà tôi lo ngại Quốc hội đă làm". Ngoài ra, chính phủ liên bang Mỹ thâm hụt 1,8 ngh́n tỷ USD vào năm tài chính trước, nghĩa là có rất nhiều việc phải làm để đạt ưu tiên cân bằng ngân sách trước khi thanh toán bất kỳ khoản nào cho người nộp thuế.
VietBF@sưu tập
Games
