(ĐVO) Trái với chọi gà, vốn là thú chơi của giới b́nh dân, chọi chim họa mi lại là một thú chơi có nguồn gốc “quư tộc”...
Chọi chim
Trái với chọi gà, vốn là thú chơi của giới b́nh dân, chọi chim họa mi lại là một thú chơi có nguồn gốc “quư tộc”, xuất phát từ cung đ́nh nhà Lư. Đây được coi là thú chơi thanh cao, tao nhă nhưng cũng đầy tinh thần thượng vơ của người kinh kỳ.
Cũng giống như gà chọi, chúng chú họa mi chiến cũng phải đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe của người chơi. Những chú chim tốt thường được tuyển lựa tại các phiên chợ vùng sơn cước, đáp ứng các yêu cầu về ngoại h́nh như đầu xà, móng mèo, mắt sắc, chân dài, mỏ thanh mỏng… Việc nuôi chim rất công phu, với các chế độ ăn uống được, vệ sinh được quy định chặt chẽ.
Chọi chim họa mi lại là một thú chơi có nguồn gốc “quư tộc”. (Ảnh minh họa)
Khi tiến hành chọi chim, bốn chiếc lồng chim sẽ được đặt giữa sới, nằm sát nhau. Lồng chim mái phía sau lồng chim trống. Hai chú chim đực sẽ bám vào cửa lồng để chiến đấu với nhau bằng những ngón đ̣n hiểm hóc như lấy móng, khóa cánh, dùng mỏ nhọn hoắt mổ thẳng vào những chỗ hiểm của đối thủ như đầu, mắt…
Trong suốt cuộc đấu, chim mái sẽ hót động viên, “chỉ đạo” cho con trống đánh và nghỉ đúng lúc. Việc có một chim mái hay sẽ tác động to lớn đến tinh thần của chim chiến. T́m được một chim mái hoàn hảo rất khó, và giá c̣n đắt hơn cả chim chọi.
Chọi trâu
Có mặt ở nhiều địa phương khác nhau, trong đó nổi tiếng nhất là ở Đồ Sơn (Hải Pḥng), chọi trâu được coi là một mỹ tục hào hùng, mang đậm tính thượng vơ, tính táo bạo và ḷng quả cảm rất độc đáo của dân tộc Việt Nam. Các buổi chọi trâu thường gắn liền với một kỳ lễ hội lớn của của người dân địa phương.
Để chuẩn bị, người chủ trâu phải lựa chọn rất công phu trong việc t́m và nuôi dưỡng trâu, chăm sóc kỹ lưỡng trong khoảng một năm. Họ phải lên tận các vùng sâu vùng xa của các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Nam Định, Thái B́nh, Tuyên Quang, Bắc Cạn... mới t́m được con trâu to khỏe, tướng đẹp như ư muốn.
Chọi trâu có mặt ở nhiều địa phương khác nhau.
Trường đấu thường là những băi đất rộng, có nhiều người đứng xung quanh gơ trống và ḥ hét. Bắt đầu từ hai phía của sới chọi, "ông trâu" được dẫn ra với người che lọng và múa cờ hai bên. Khi hai cách nhau 20 m, người dắt nhanh chóng rút "sẹo" cho trâu rồi thoát ra ngoài sới chọi. Hai đấu sĩ khổng lồ tlao vào nhau với tốc độ khủng khiếp. Cuộc đấu diễn ra quyết liệt với tiếng sừng va vào nhau chan chát, tiếng ḥ reo của hàng ngàn khán giả…
Kết thúc lễ hội, “ông trâu” thắng cuộc rước giải về đ́nh làm lễ tế thần. Các trâu tham gia chọi, dù thắng, dù thua, đều phải giết thịt để mọi người cùng ăn chúc phúc. Theo quan niệm dân gian, sau khi ăn thịt con trâu thắng cuộc mọi người sẽ gặp được may mắn, đặc biệt là những người dân đi biển.
Chọi ḅ
Đă có chọi trâu th́ phải có… chọi ḅ. Đây là một thú vui của đồng bào dân tộc ở Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, đă được tổ chức thành giải đấu một vài năm gần đây.
Để thi đấu trong Hội Chọi ḅ, nhiều chủ ḅ đă phải đi săn lùng và mua ḅ từ những vùng khác, như Lạng Sơn, Cao Bằng.
Đă có chọi trâu th́ phải có… chọi ḅ.
Chọi ḅ không giống như chọi trâu, thời gian diễn ra rất nhanh chóng. Có trận đấu chỉ kéo dài 1 phút, khi một chú ḅ mới bước vào sân đấu đă bị uy của đối thủ hạ gục và chạy thẳng ra ngoài sân. Những cũng có trận đấu kéo dài gần 20 phút với những pha tấn công mạnh mẽ và táo bạo. Đôi khi, những chú ḅ không chịu đấu, và chủ ḅ sẽ phải bốc thăm để xác định kẻ thắng cuộc…
Điểm khác biệt của hội chọi ḅ miền cao với hội chọi trâu miền đồng bằng là sau giải đấu các chú ḅ không bị giết thịt mà sẽ trở về đồng ruộng để cày cấy.
Chọi dê
Không chỉ có chọi ḅ, người dân tộc ở Hà Giang c̣n có tục chọi dê. Cùng với việc nuôi dê, từ xa xưa, người dân Hoàng Su Ph́ vẫn thường tổ chức chọi dê, một mặt để giải trí, nhưng ẩn chứa sau đó là quan niệm về sự sinh sôi, nảy nở và sự trường tồn giống ṇi.
Cùng với việc nuôi dê, từ xa xưa, người dân Hoàng Su Ph́ vẫn thường tổ chức chọi dê.
Nhưng phải đến năm 2011, một giải chọi dê có quy củ mới được tổ chức ở vùng đất này. Tại giải đấu, 8 cặp đấu thuộc 4 hạng cân: từ 20 - 25kg; từ 26 - 30 kg; từ 31 - 35 kg; từ 36 - 40kg đă tham gia các cuộc đọ sức hấp dẫn trước sự cổ vũ nhiệt t́nh của đông đảo người dân và khách thập phương.
Quốc Lê (tổng hợp)
Thú vui xem động vật ‘choảng nhau’ của người Việt (kỳ 2)
Games
