Nhiều thế hệ họ Hồ ở làng Thuận Truyền (xă B́nh Thuận, H.Tây Sơn, B́nh Định) đă thành danh bằng con đường vơ thuật.
> Kỳ 3
“Roi Thuận Truyền, quyền An Thái”
Vơ sư Hồ Ngạnh - Ảnh: tư liệu
Họ Hồ bắt đầu nổi danh trong giới vơ thuật từ thời vơ sư huyền thoại Hồ Ngạnh (1891-1976). Từ đó đến nay đă có 5 thế hệ tiếp nối truyền thống vơ học của gia tộc. Vơ đường của họ Hồ hiện do vơ sư Hồ Sừng (75 tuổi), cháu nội vơ sư Hồ Ngạnh, cai quản.
Theo vơ sư Hồ Sừng, ông Hồ Ngạnh tên thật là Hồ Nhu, con của ông Đốc Năm (Hồ Đức Phổ) và bà Lê Thị Huỳnh Hà. Tuy cha mẹ đều là những người giỏi vơ nghệ nhưng ông Đốc Năm làm vơ quan cho triều Nguyễn tại Huế nên ông Hồ Ngạnh được mẹ truyền dạy vơ nghệ từ nhỏ. Lớn lên, ông theo học rất nhiều danh sư đương thời tại đất Tây Sơn, trong đó có ông Đội Sẻ và Hồ Khiêm. Từ những bài roi học được của các môn phái, Hồ Ngạnh sáng tạo tuyệt kỹ roi “đánh nghịch”, ngược với cách đánh thuận thông thường. Khi giao chiến với các cao thủ, thế roi đánh nghịch bất ngờ nhiều lần giúp ông Hồ Ngạnh thắng thế.
Vơ sư Hồ Ngạnh để lại nhiều giai thoại về các trận tỉ thí, trong đó có trận đối đầu với bọn cướp Dư Đành. Khi đó, bè đảng của Dư Đành có 11 cao thủ rất giỏi vơ, chính quyền đương thời không sao bắt được. Biết Hồ Ngạnh nổi tiếng về roi, Dư Đành cho người đến đề nghị nhập bọn nhưng ông từ chối. Chúng bèn nhắn tin thách đấu, nếu Hồ Ngạnh thua th́ phải gia nhập đảng cướp. Mặc dù bạn bè can ngăn, ông Hồ Ngạnh một ḿnh xách roi đến điểm hẹn. Khi Hồ Ngạnh về nhà, quần áo rách tơi tả nhưng không một thương tích trên người.
Vơ sư Hồ Sừng kể sau lần đó, Dư Đành quyết tâm t́m cơ hội phục thù. Một hôm, ông Hồ Ngạnh đang ở nhà th́ được người báo tin nương sắn của gia đ́nh bị nhổ hết nhưng củ sắn vẫn để nguyên trên rẫy. Ông Hồ Ngạnh ra rẫy gánh sắn về nhà. Tuy nhiên, trên đường về th́ gặp Dư Đành đang phục sẵn rồi bất ngờ xông ra tấn công. Lần nay, Dư Đành bị ông Hồ Ngạnh đánh văng vào bụi tre và mắc kẹt trong đó nên phải xin tha và hứa không về làng Thuận Truyền quậy phá nữa.
Vơ sư Hồ Sừng biểu diễn đường roi nghịch của ông nội - Ảnh: Hoàng Trọng
Cùng thời với Hồ Ngạnh, ở làng An Thái (nay thuộc xă Nhơn Phúc, TX.An Nhơn, B́nh Định) có một người gốc Tàu tên Diệp Trường Phát (Tàu Sáu) rất giỏi vơ nghệ, đặc biệt là vơ Thiếu Lâm. Nghe tiếng ông Tàu Sáu, Hồ Ngạnh đến làm quen, giao đấu để t́m hiểu vơ nghệ lẫn nhau. Theo vơ sư Hồ Sừng, ông Hồ Ngạnh cầm roi bọc vải trắng có đệm bông được thấm mực xanh, ông Tàu Sáu cầm roi thấm mực đỏ. Ông Hồ Ngạnh dùng đường roi nghịch tấn công liên tiếp làm Tàu Sáu không kịp phản công mà chỉ lo chống đỡ. Sau một hồi giao đấu, Tàu Sáu nhảy ra ngoài xin chịu thua. Trên áo của ông Tàu Sáu chi chít những chấm mực xanh tại các điểm tương ứng với huyệt đạo trong thân thể. Từ đó, hai người kết nghĩa thâm giao, trao đổi vơ nghệ lẫn nhau. Tàu Sáu đă tặng Hồ Ngạnh câu: Đoản côn Thuận Truyền duy hữu nhất (Roi Thuận Truyền chỉ có một), Hồ Ngạnh cũng tặng lại câu: Thủ vũ An Thái ngă vô song (Tay quyền An Thái cũng không hai). Câu ca “Roi Thuận Truyền, quyền An Thái” bắt nguồn từ giai thoại này.
| “Ḍng họ Hồ xem vơ là tổ nghiệp của gia đ́nh, không thể để mai một nhưng cũng luôn động viên con cháu cố gắng học văn hóa. Cái vốn văn hóa càng dày th́ cái chất vơ biền càng giảm. Đó mới là cách luyện vơ sâu rễ bền gốc”, vơ sư Hồ Sừng nói. |
Vơ sư Hồ Sừng cho biết: “Ông nội tôi c̣n được triều đ́nh Huế triệu ra kinh đô dạy vơ cho các thanh niên hoàng tộc. Tại Huế, ông nội tôi đă dùng roi đánh thắng một vơ sư gốc Trung Quốc, thuộc phái Thiếu Lâm, đang hành nghề Sơn Đông măi vơ tại chợ Đông Ba tên là Trịnh Hùng Trí. Sau trận đấu, Trịnh Hùng Trí nói: “Hồ Ngạnh danh bất hư truyền” và từ đó không dám coi thường vơ cổ truyền Việt Nam”.
Tre già măng mọc
Vơ sư Hồ Ngạnh có một người con trai nhưng mất sớm, để lại người cháu nội duy nhất là vơ sư Hồ Sừng. Trong sách Vơ nhân B́nh Định, hai tác giả Quách Tấn, Quách Giao có kể lại câu chuyện truyền miệng dân gian về sự “mất sớm” của con trai vơ sư Hồ Ngạnh: Hồ Ngạnh dạy cho con trai nhiều năm vơ nghệ song vẫn giữ lại một món nghề để pḥng thân. Người con nhiều lần cầu xin cha dạy cho món nghề đó nhưng đều bị từ chối. Một hôm, nhân dịp tối trời, con bịt mặt lẻn vào đánh lén Hồ Ngạnh để học trộm vơ. Hai cha con giao đấu với nhau, người con trúng đ̣n độc của cha nên phải tháo thân chạy trốn. Sáng hôm sau, khi vợ chồng ông Hồ Ngạnh sang thăm con trai th́ chứng kiến cảnh con trai đang thoi thóp trên giường.
Tuy nhiên, vơ sư Hồ Sừng cho biết: “Đấy là lời đồn đại sai sự thật, cha tôi bị bệnh rồi mất. Khi ông nội tôi c̣n sống, một người bạn trong giới vơ thuật đưa ông tập sách có đề cập đến câu chuyện cha đoạt mạng con, ông phản đối kịch liệt và yêu cầu nhà xuất bản rút lại câu chuyện nói trên”.
Trong 7 người con của vơ sư Hồ Sừng, ông Hồ Cương vừa được phong danh hiệu vơ sư th́ qua đời. Vơ sư Hồ Bé đang dạy vơ cùng với cha tại vơ đường của gia tộc. Vơ sư Hồ Sỹ đang công tác tại Bảo tàng Quang Trung (H.Tây Sơn). Các anh Hồ Dư, Hồ Sửu, Hồ Hiệp đang dạy vơ tại gia đ́nh. Thế hệ tiếp theo, họ Hồ cũng tŕnh làng những gương mặt đang là vận động viên hoặc từng là vận động viên đội tuyển vơ thuật tỉnh B́nh Định như: Hồ Thứ, Hồ Thị Kim Tâm, Hồ Đức Thiệt (con của vơ sư Hồ Cương), Hồ Thị Thảo (con của vơ sư Hồ Bé), Hồ Đức Hạnh (con của Hồ Hiệp)…
Nguồn: Hoàng Trọng/ Tinthethao
Các ḍng họ vơ thuật nức tiếng (4): Độc đáo đường roi nghịch
Games
