ASEAN tranh luận gay gắt về tuyên bố Biển Đông

[Cothu]

Những bất đồng vẫn liên tục tiếp diễn và dường như tiếng nói chung thật khó có thể thống nhất. Mâu thuẫn vẫn đang leo thang và căng thẳng hơn.

Các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) hôm nay tranh luận gay gắt về mức độ cứng rắn với những hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông, vấn đề đang đe dọa đến sự đoàn kết khu vực.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (giữa) chụp ảnh chung cùng ngoại trưởng các nước ASEAN trước một phiên họp trong AMM ngày 5/8. Ảnh: AFP.

Các nguồn tin ngoại giao cho biết Philippines và Việt Nam dùng cách diễn đạt cứng rắn đối với hoạt động cải tạo đất của Trung Quốc trong thông cáo chung của Hội nghị Các ngoại trưởng ASEAN (AMM) tại thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia. Tuy nhiên, một số quốc gia trong ASEAN có quan hệ truyền thống với Trung Quốc lại có xu hướng ngược lại.

"Những người bạn của Trung Quốc đang giữ lập trường cứng rắn", một nhà ngoại giao am hiểu bản dự thảo nói. Người này không nêu rõ đó là quốc gia nào.

ASEAN đều ra thông cáo chung sau mỗi cuộc gặp thường niên của ngoại trưởng các nước trong khối.

Ngoại trưởng Singapore K. Shanmugam sáng nay cho biết thông cáo chung lẽ ra phải hoàn tất từ hôm qua. "Nó vẫn chưa được hoàn tất. Vẫn còn những khó khăn", ông nói, cho biết những đoạn liên quan đến Biển Đông đang tạo ra một số vấn đề.

Một bản dự thảo còn không nhắc đến dừng cải tạo đất. Thay vào đó, nó cảnh báo những diễn biến trên biển hiện nay "rất có khả năng làm xói mòn hòa bình, an ninh và ổn định".

"Xuất hiện yêu cầu cấp thiết giải quyết sự xói mòn niềm tin giữa các bên về những vấn đề này", bản dự thảo cho biết.

Các đoàn tham dự nói họ vẫn hy vọng có thể đạt được thông cáo chung cuối cùng vào cuối ngày.

Sự kéo co này gợi nhớ về hội nghị ASEAN tổ chức tại Campuchia năm 2012. Khi đó, ASEAN lần đầu tiên trong lịch sử 45 năm của khối không thể ra tuyên bố chung. Campuchia bị cáo buộc hấp tấp khi từ chối cho phép chỉ trích Trung Quốc vì sự kiên quyết của Bắc Kinh trong tranh chấp trên biển.

Một nhà ngoại giao trong phiên trao đổi ở Kuala Lumpur nói Trung Quốc đã hiểu cách thức ASEAN làm việc về vấn đề Biển Đông. "Hãy nhìn những gì xảy ra ở Campuchia", người này nói.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông, chồng lấn lên vùng biển các quốc gia láng giềng thuộc ASEAN gồm Việt Nam, Philippines, Brunei và Malaysia. Hoạt động mở rộng các bãi đá trên Biển Đông và xây dựng tiền đồn quân sự tại đây đang làm dấy lên lo ngại. Một số quốc gia gọi đây là động thái vi phạm cam kết không có hành động khiêu khích trong khu vực.

Mỹ cùng các quốc gia ASEAN đã kêu gọi dừng cải tạo đất và hoạt động xây dựng trên Biển Đông. Trung Quốc cho đến nay vẫn từ chối thực hiện. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm qua nói hoạt động cải tạo đất "đã dừng lại".

Tuy nhiên, theo một số phái đoàn tại Kuala Lumpur, những tuyên bố này không mang nhiều ý nghĩa.

"Họ không nói là đã dừng xây dựng hay sẽ dừng hoạt động cải tạo đất trong tương lai", một nhà ngoại giao phát biểu với báo giới.

Philippines tuyên bố sẽ chỉ hài lòng khi Trung Quốc dừng xây dựng trên Biển Đông.

"Ngoài dừng cải tạo đất, quan điểm của Philippines còn bao gồm dừng xây dựng và chấm dứt mọi hoạt động làm leo thang căng thẳng", Herminio Coloma, người phát ngôn tổng thống Philippines, nói.

Hội nghị Các ngoại trưởng ASEAN (AMM) và các hội nghị liên quan diễn ra tại thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia từ ngày 4/8 và kéo dài đến 6/8, với sự tham gia của 27 quốc gia, gồm 10 nước thành viên ASEAN cùng Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga, Ấn Độ và một số đối tác khác.

***