Bị ghét cay ghét đắng ở nước sát sườn, TQ phải ngậm bồ hòn làm ngọt

[vuitoichat]

Người biểu tình phản đối "mối đe dọa" từ Trung Quốc và kêu gọi nhà chức trách ngưng bán hoặc cho Trung Quốc thuê các loại đất đai, bao gồm đất canh tác, do người dân đất nước Kazakhstan đang có tâm lý chống lại Trung Quốc bùng lên mạnh mẽ nhất và các hoạt động phản đối Bắc Kinh liên tục kéo dài. Bới quốc gia này là đóng vai trò then chốt trong nỗ lực ngoại giao của Trung Quốc tại vùng Trung Á.

Biểu tình phản đối Trung Quốc

Đến nay Kazakhstan đang trở thành một trong những nước có tâm lý chống lại Trung Quốc bùng lên mạnh mẽ nhất và các hoạt động phản đối Bắc Kinh liên tục kéo dài.

Hoạt động phản đối Trung Quốc một lần nữa bùng lên vào thứ Bảy tuần trước, 27/3. Khoảng 300 người biểu tình tập trung ở quảng trường tại thành phố Almaty lớn nhất đất nước để phản đối Trung Quốc bành trướng và di dân.

Người biểu tình phản đối "mối đe dọa" từ Trung Quốc và kêu gọi nhà chức trách ngưng bán hoặc cho Trung Quốc thuê các loại đất đai, bao gồm đất canh tác. Chính phủ cũng được kêu gọi ngưng lộ trình chuyển dời hơn 50 công xưởng của Trung Quốc sang Kazakhstan, ngưng vay vốn từ Trung Quốc,...

Trung Quốc và Kazakhstan trước đây từng đạt thỏa thuận đầu tư, liên doanh xây dựng hơn 50 công xưởng tại quốc gia thuộc Liên Xô cũ. Những năm gần đây nghị trình này trở thành tâm điểm theo dõi trong dư luận Kazakhstan, nhiều ý kiến tại nước này chỉ trích Bắc Kinh có ý định chuyển dịch các doanh nghiệp sản xuất gây ô nhiễm môi trường sang Kazakhstan.

Làn sóng phản đối kéo dài

Cuộc biểu tình ngày 27/3 do hai đảng đối lập tổ chức, gồm đảng Dân chủ Kazakhstan mới thành lập năm ngoái và đảng Lựa chọn Dân chủ của Kazakhstan (DVK) - hiện đang bị cấm hoạt động trong nước. Đây là cuộc biểu tình mới nhất trong số hàng loạt hoạt động khác nhau diễn ra những năm gần đây nhằm phản đối Trung Quốc.

Sự kiện quy mô và có ảnh hưởng lớn nhất là vào năm 2016, bùng lên ở nhiều địa phương trên khắp Kazakhstan, khi người biểu tình phản ứng trước các quy định được ban hành cho phép người nước ngoài - bao gồm người Trung Quốc - thuê đất nông nghiệp dài hạn.

Giới chức Kazakhstan đã phải tạm ngừng và đóng băng nghị trình liên quan trước sức ép trong nước.

Chủ tịch Trung Quốc phát biểu tại Đại học Nazarbayev ở Astana, Kazakhstan, ngày 7/9/2013 (Ảnh: CCTV)

Tại nước láng giềng Liên bang Nga, các nghị sĩ Đảng Dân chủ tự do Nga vào năm 2015 cũng từng có thư yêu cầu Thủ tướng Dmitry Medvedev can thiệp để ngăn chặn Trung Quốc thuê 300.000 hecta đất nông nghiệp ở vùng Zabaikalye, Siberia, trong thời hạn 49 năm do những lo ngại về an ninh quốc gia và địa chính trị.

Vào mùa thu năm 2019, trước thềm chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev, biểu tình phản đối Trung Quốc cũng bùng lên ở thủ đô Nur-Sultan, thành phố Almaty cùng nhiều đô thị. Những người thị uy kêu gọi ông Tokayev không đến Trung Quốc và không nhận các khoản vay từ Trung Quốc.

Truyền thông Kazakhstan cho hay các vụ biểu tình phản đối Trung Quốc gần như xảy ra hàng năm, thậm chí khẩu hiệu và băng rôn chống lại Bắc Kinh còn xuất hiện ở cả các cuộc biểu tình khác không liên quan đến Trung Quốc.

Trung Quốc không thể xa rời Kazakhstan

Theo VOA (Mỹ), Kazakhstan là điểm then chốt trong chương trình ngoại giao Trung Á của Trung Quốc. Đây chính là nơi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lựa chọn để lần đầu tiên công bố siêu sáng kiến hạ tầng Vành đai, Con đường (BRI) khi ông công du nước này vào năm 2013.

Nhà nghiên cứu các vấn đề Trung Á của Nga, ông Andrei Grozin, tin rằng Bắc Kinh không thể xa rời Kazakhstan, đặc biệt trong các dự án BRI.

"Bất kể là từ phương diện địa chính trị hay địa kinh tế, vị trí địa lý của Kazakhstan đều là độc nhất vô nhị," Grozin nói.

"Dù Trung Quốc thúc đẩy ngoại giao Trung Á hay muốn thực thi các dự án BRI, nước này không thể bỏ qua Kazakhstan. Bởi vì ngoài Kazakhstan ra thì Trung Quốc không còn lựa chọn nào khác."

(Ảnh: Reuters)

Nỗ lực truyền thông của Trung Quốc vô hiệu

VOA trích dẫn một báo cáo nghiên cứu của Nga năm ngoái nhận định tâm lý phản đối Trung Quốc tại Kazakhstan là thâm căn cố đế, nguyên nhân một phần liên quan đến chiến dịch tuyên truyền chống Trung Quốc quy mô lớn từng được tiến hành dưới thời Liên Xô cũ, khi quan hệ hai nước lao dốc. Lo ngại của xã hội Kazakhstan đối với Trung Quốc thậm chí có thể truy nguồn trở về trước Cách mạng tháng Mười.

Báo cáo cho hay, tâm lý bài Hoa ở khu vực tiếp giáp hai nước thấp hơn ở khu vực miền tây Kazakhstan - nơi Trung Quốc đầu tư khai thác trong lĩnh vực dầu khí, làm dấy lên làn sóng bất mãn.

Trung Quốc đầu tư đáng kể tại Kazakshtan trong những năm qua, chủ yếu vào dầu khí. Truyền thông Kazakhstan nói rằng có đến khoảng 1/4 sản lượng dầu mỏ do các doanh nghiệp Trung Quốc khai thác.

Bắc Kinh cũng tích cực xúc tiến các chương trình ngoại giao mềm, bao gồm phát triển hàng loạt Học viện Khổng Tử. Trung Quốc cũng trở thành điểm đến thứ hai của du học sinh Kazakhstan, sau Nga.

Bất chấp điều này, nỗ lực thay đổi hình ảnh của Trung Quốc tại Kazakhstan dường như chưa đạt được hiệu quả mong đợi.